“អ្នកការពារព្រៃឈើប្រឈមមុខនឹងរងគ្រោះថ្នាក់ពីអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសព្រៃឈើ”
2014.07.23
នាយកមូលនិធិ ម៉ាដក្យ ចូលី ភីត (MJP) លោក ស្តាហ្វាន បុហ្គណា (Stephan Bognar) បំពាក់មេដាយដល់ឧទ្យានុរក្ស ក្នុងទិវារំឭកដល់គុណនៃក្រុមឧទ្យានុរក្សការពារព្រៃឈើនៅស្រុកសំឡូត នៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។
នាយកមូលនិធិរបស់ ម៉ាដក្ស ចូលី ភីត (Maddox Jolie Pitt Foundation) លោក ស្តេហ្វាន បុហ្គណា (Stephan Bognar) បានសម្ដែងក្ដីបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់ក្រុមអ្នកអភិរក្សព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
ថ្លែងក្នុងទិវារំឭកដល់គុណនៃក្រុមឧទ្យានុរក្សការពារព្រៃឈើនៅស្រុកសំឡូត នៅថ្ងៃទី២២ កក្កដា លោកបង្ហាញថា ពួកគេជាក្រុមដែលងាយរងគ្រោះ និងកំពុងប្រឈមមុខយ៉ាងខ្លាំងពីសុវត្ថិភាព ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ មានមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សប្រមាណ ១ពាន់នាក់ហើយក្នុងពិភពលោក ដោយរួមទាំងកម្ពុជា ផង ត្រូវបានអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសព្រៃឈើសម្លាប់។
«មានអ្នកការពារព្រៃឈើ ឬឧទ្យានុរក្សត្រូវគំរាមកំហែងពីអាយុជីវិតនៅក្នុងពិភពលោក រួមនិងកម្ពុជា ផង ព្រោះការពារព្រៃឈើ»
ឋិតក្នុងសម្លៀកបំពាក់បែបជាយោធា នាយកមូលនិធិ ម៉ាដក្ស ចូលី ភីត ហៅកាត់ថា អិម.ជេ.ភី (MJP) ប្រចាំស្រុកសំឡូត ឲ្យដឹងថា មូលហេតុដែលប្រទេសនៅក្នុងពិភពលោករៀបចំឲ្យមានកិច្ចសន្ទនា ឬហៅថា អ្នកការពារព្រៃឈើនេះ ដោយសារមានអ្នកត្រូវគេសម្លាប់ដោយការធ្វើឃាត ព្រោះតែបុព្វហេតុការពារព្រៃឈើនេះជាច្រើននាក់ណាស់មកហើយ ក្នុងនោះដោយរួមទាំងកម្ពុជា ផង។
លោក ស្តេហ្វាន បុហ្គណា និយាយថា ការប្រារព្ធឲ្យមានវេទិកានេះឡើង គឺព្រោះតែចង់រំឭក និងដឹងគុណចំពោះក្រុមឧទ្យានុរក្ស ឬក្រុមអ្នកការពារព្រៃឈើដែលហ៊ានលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង ក្នុងកិច្ចការនេះ។ លោកបន្តថា គិតមកដល់ពេលនេះ មានក្រុមឧទ្យានុរក្សច្រើនណាស់មកហើយ ដែលត្រូវគេសម្លាប់ ក្នុងនោះដោយរួមទាំងឧទ្យានុរក្សរបស់កម្ពុជា ផង៖ «នៅក្នុងចំណោមឧទ្យានុរក្សដែលបានត្រូវគេសម្លាប់ទាំង ១ពាន់ ក្នុងនោះក៏មានឧទ្យានុរក្សម្នាក់ផងដែរ នៅសំឡូតយើងនេះ គឺលោក សំ បូ។ តើនឹងមានឧទ្យានុរក្សប៉ុន្មាននាក់ដែលនឹងប្រឈមមុខចំពោះបញ្ហានេះនៅថ្ងៃខាងមុខ?»។
ទិវារំឭកគុណដល់ឧទ្យានុរក្សការពារព្រៃឈើនេះ ប្រទេសនៅលើពិភពលោក បានកំណត់យកថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ដើម្បីប្រារព្ធពិធីនេះ ក៏ប៉ុន្តែដោយឡែកសម្រាប់កម្ពុជា ដែលរៀបចំដោយមូលនិធិ ម៉ាដក្ស ចូលី ភីត បានយកថ្ងៃទី២២ កក្កដា ដើម្បីរៀបចំទិវានេះនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រស្រុកសំឡូត នៃខេត្តបាត់ដំបង វិញ ព្រោះតែមានកម្មវិធីត្រូវប្រែប្រួល។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការប្រារព្ធទិវានេះនៅស្រុកសំឡូត ព្រោះជាតំបន់គោលដៅផងរបស់មូលនិធិ នៃតារាហូលីវូដដ៏ល្បីឈ្មោះ គឺអ្នកស្រី ចូលីណា ចូលី របស់អាមេរិក។ បន្ទាប់ពីព្រះរាជ្យក្រឹត្យបានកំណត់តំបន់សំឡូត ដាក់ឲ្យឋិតក្នុងដែនអភិរក្សកាលពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលគ្របដណ្ដប់លើដីដែលមានព្រៃឈើ ៦ម៉ឺនហិកតារមកនោះ។ លុះដល់ឆ្នាំ២០០៣ ទើប អ្នកស្រី អេនជេលីណា ចូលី (Angelina Jolie) បានជ្រើសរើសតំបន់សំឡូត នេះទុកជាដែនដែលត្រូវអភិរក្សវិញម្ដង រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។
បើទោះជាបែបនេះក៏ដោយចុះ ក៏មានមនុស្សតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលយល់ដឹង និងប្រឹងប្រែងការពារព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ដ៏តិចតួចចុងក្រោយនៅពេលនេះ ក្នុងដែនអភិរក្សសំឡូត។
សំឡូត ដែលដើមឡើយឈ្មោះថា ស្រុកគិរីរដ្ឋ និងជាអនុតំបន់មួយរបស់ប៉ៃលិន មុននឹងត្រូវផ្លាស់មកជាស្រុកសំឡូត វិញ ក៏មិនខុសពីតំបន់ផ្សេងទៀតដែរនៅកម្ពុជា កាលពី ១០ឆ្នាំមុន គឺត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃ។ ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ននេះជំនួសមកវិញដោយដើមឈើហូបផ្លែ និងដំណាំកសិកម្មផ្សេងៗប៉ុណ្ណោះ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលឃ្លាំមើលពីស្ថានភាពព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ចោទប្រកាន់ថា នេះជាកំហុសរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលមិនបានពង្រឹង និងគ្រប់គ្រងឲ្យបានដិតដល់អំពីព្រៃឈើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ មានមូលហេតុជាច្រើនក្នុងរឿងនេះ គឺភាគច្រើន អ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសព្រៃឈើជាសែស្រឡាយរបស់មន្ត្រីកាន់អំណាច ដូចជា ក្មួយ ដន្លង និងអ្នកដែលរកផលប្រយោជន៍ឲ្យបក្ស ជាដើម។ ហេតុនេះ ជាដើមចមដែលមិនអាចទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើបាន។ ក្រៅពីនេះទៀត នៅមានមន្ត្រីជំនាញការពារបរិស្ថាន និងមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើផ្ទាល់ ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រៃឈើនេះដែរ។
ការដែលនាំឲ្យមានវិបត្តិព្រៃឈើដ៏ខ្លាំងក្លានៅកម្ពុជា នៅពេលនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកថា គឺឋិតក្នុងរបបនៃការគ្រប់គ្រងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាពិសេសក្រោយពេលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបានអំណាចគ្រប់គ្រងពេញក្នុងដៃ។
ឆ្លើយតបជុំវិញបញ្ហានេះ ត្រូវបាននាយកប្រើប្រាស់សំឡូតច្រើនយ៉ាង និងជាអនុប្រធាននាយកដ្ឋាននៃមន្ទីរបរិស្ថាន ប្រចាំស្រុកសំឡូត លោក ថន គឹមហុង អះអាងថា ការពិតមូលហេតុនៃការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ លោកទម្លាក់កំហុសទៅលើសង្គ្រាមច្រើនជាង។ ដោយសារប្រទេសជួបវិបត្តិសង្គ្រាមកាលណោះ ទើបធ្វើឲ្យការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើមិនបានដិតដល់។ ចំណែកក្នុងអាណត្តិរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន វិញ លោកទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានបាត់បង់ តែតិចតួចប៉ុណ្ណោះ៖
លោក ថន គឹមហុង៖ «ប៉ុន្តែបាត់បង់ពីមុន គឺជំនាន់សង្គ្រាមបងប្អូនខ្មែរក្រហមនៅក្នុងតំបន់នោះស្រាប។ បាត់បង់តាំងពីច្បាប់មិនទាន់ចែម្ល៉េះ ហើយក៏បាត់បង់បច្ចុប្បន្នខ្លះបន្តិចបន្តួច។យើងគិតថា វាតិចតួច វាមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ»។
បើទោះជាបែបណា លោក ឈឹម សាវុធ នាយកអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ និយាយថា ការបកស្រាយណាមួយរបស់មន្ត្រីបរិស្ថាន គឺមិនត្រឹមត្រូវសោះឡើយ។ លោកអះអាងថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ ទើបតែកើតមានក្នុងសម័យរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ប៉ុណ្ណោះ និងពុំមែនបាត់បង់ព្រៃឈើព្រោះតែសង្គ្រាម ឬដោយសារខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ឡើយុ។
លោក ឈឹម សាវុធ៖ «ពីណាក៏គេដឹងថា ឈើដែលគំហុកបំផុតនេះ គឺក្រោយសមាហរណកម្មហើយទេ ដូចជានៅតំបន់កោះកុង គឺនៅក្រោយអ៊ុនតាក់ហើយទេ ដែលបាត់បង់ខ្លាំងមែនទែននោះ។ ពីមុនជំនាន់ខ្មែរក្រហម ជំនាន់រដ្ឋកម្ពុជា ឬក៏ជំនាន់សង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងស្រុកហ្នឹង គឺឈើស្រុកខ្មែរស្ទើរមិនបាត់មួយដើមផង»។
និយាយពីការអភិរក្សព្រៃឈើ ឋិតក្រោមគម្រោង អិម.ជេ.ភី របស់ អ្នកស្រី អេនជេលីណា ចូលី វិញនៅតំបន់ស្រុកសំឡូត នេះ។ អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់មូលនិធិ ម៉ាដក្ស ចូលី ភីត លោក ស្តេហ្វាន បុហ្គណា និយាយថា រឿងការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើនេះ វាជាបញ្ហាដ៏លំបាកមួយ ហើយក៏ពុំមែនជាការទទួលខុសត្រូវរបស់លោកតែម្នាក់ឯងនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែថា វា គឺជាបញ្ហារួមដែលទាមទារឲ្យគ្រប់ដៃគូពាក់ព័ន្ធ ត្រូវចូលរួមដោះស្រាយ និងអភិរក្ស។
លោកបន្តថា បទល្មើសព្រៃឈើក្នុងពេលកន្លងទៅនេះ ត្រូវរកឃើញថា ត្រូវបានឈ្មួញធ្វើអាជីវកម្ម រួចដឹកចេញទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន និងប្រទេសវៀតណាម ពីគ្រប់តំបន់របស់ប្រទេសកម្ពុជា៖ «យើងដឹងហើយថា គម្រប់ព្រៃរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបាត់បង់យ៉ាងដូចម្ដេច? គឺព្រៃឈើរាប់ម៉ឺនហិកតារត្រូវបានឈ្មួញធ្វើអាជីវកម្ម ហើយឈើប្រណិតទាំងនេះ ត្រូវគេដឹកទៅប្រទេសចិន និងប្រទេសវៀតណាម»។
របាយការណ៍ដែលអានដោយ លោក ស្តាហ្វាន បុហ្គណា ឲ្យដឹងថា មានឧទ្យានុរក្សយ៉ាងហោចណាស់ ២នាក់ ត្រូវបានគេសម្លាប់ក្នុងមួយសប្ដាហ៍នៅជុំវិញពិភពលោក។ បន្ថែមពីលើនេះទៀត មានឧទ្យានុរក្សប្រមាណ ១ពាន់នាក់មកហើយ កាលពី ១០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ត្រូវបានអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសព្រៃឈើសម្លាប់ក្នុងបុព្វហេតុការពារ និងថែរក្សាព្រៃឈើ។ ចំណែកនៅកម្ពុជា វិញ ឧទ្យានុរក្ស លោក លឹម បូ ក៏ត្រូវបានជនល្មើសសម្លាប់កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១១ ក្នុងសកម្មភាពដូចគ្នានេះដែរ ហើយបានបន្សល់ទុកប្រពន្ធ និងកូនក្លាយជាមនុស្សគ្មានអ្នកទីពឹង។ ក្រៅពីនេះ ក៏នៅមាន លោក ស៊ូ ស៊ី ជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សត្រូវបានមនុស្សមួយក្រុមលបធ្វើឃាត តែមិនបានសម្រេចដែរ។ ឋិតក្រោមហេតុផលនេះហើយ ដែលលោក ស្តេហ្វាន បុហ្គណា ហៅសកម្មភាពនេះថា ជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋដែលចាំបាច់ណាស់ត្រូវប្រយុទ្ធប្រឆាំង។
មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សព្រៃឈើនៅតំបន់ប្រើប្រាស់សំឡូតច្រើនយ៉ាង លោក ស៊ូ ស៊ី និយាយថា ថ្វីបើលោកធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះ ព្រោះតែបុព្វហេតុការពារព្រៃឈើយ៉ាងនេះក្តី ក៏ហេតុផលនេះ នឹងមិនអាចជំរុញទឹកចិត្តលោកឲ្យរាថយ និងបោះបង់ឡើយ៖ «ខ្ញុំអត់ដឹងថា គាត់គុំកួននៅពេលហ្នឹង ខ្ញុំជិះម៉ូតូដាក់ប៉ុស្តិ៍មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សយើងហ្នឹង ដល់ពេលត្រឡប់មកវិញ គាត់រួមគ្នា កាក់វ៉ៃខ្ញុំ។ ខ្ញុំឥតបោះបង់ចោលទេ នៅតែធ្វើបន្តទៅទៀត ឲ្យបានល្អប្រសើរជាងមុន»។
អ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសព្រៃឈើ គេសង្កេតឃើញភាគច្រើនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន គឺជាមន្ត្រីយោធាថ្នាក់ផ្កាយ ឬជាឧត្ដមសេនីយ៍ ឬមានងារជាឧកញ៉ា និងមន្ត្រីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលផង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គេកម្រឃើញមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ឬជំនាញបរិស្ថាន ចាប់បទល្មើសអាជីវកម្មរបស់អ្នកធំបានម្ដងណាទេ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយពីនេះវិញ ប្រជាពលរដ្ឋដែលប្រកបរបរខ្នាតតូច ប្រើប្រាស់មធ្យោបាយតាមរទេះគោ ឬដឹកតាមម៉ូតូ ពួកគេកម្រគេចរួចណាស់។ បើមានវាសនារួចខ្លួន ក៏ត្រូវបង់លុយទៅសមត្ថកិច្ចក្នុងតម្លៃមួយខ្ពស់ ជាថ្នូរនឹងមានសេរីភាពវិញដែរ។
ចំណែកទិដ្ឋភាពទូទៅរបស់ស្រុកសំឡូត ឯណោះវិញ ថ្វីបើនៅតំបន់នេះ ព្រៃឈើបានរឹលហិនហោច និងស្ទើរតែពុំមានជម្រកសត្វទៀតក៏ដោយ ក៏ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងសហគមន៍នៃភូមិភាគពាយព្យមួយនេះ កម្រឃើញផ្ទះធ្វើពីឈើធំៗឡើយ។ ដោយឡែកតំបន់ដែលត្រូវអភិរក្សដោយមូលនិធិ ម៉ាដក្ស ចូលី ភីត វិញ កំពុងឋិតក្រោមការគំរាមកំហែង និងមានតំបន់ខ្លះត្រូវបាត់បង់ព្រៃឈើជាបន្តបន្ទាប់។ ក្រុមឧទ្យានុរក្សនិយាយថា រហូតមកដល់ពេលនេះ តំបន់ព្រៃការពារប្រហែលនៅមិនដល់ ៦ម៉ឺនហិកតារផង។ ប្លង់ផែនទីដែលបានបង្ហាញក្នុងឆ្នាំ២០១៣ រកឃើញថា មានព្រៃឈើសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះនៅពេលនេះ។ បទល្មើសភាគច្រើន ត្រូវគេដាក់បន្ទុកទៅលើប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ដែលពួកគាត់ចូលកាប់ទន្ទ្រានធ្វើដីចម្ការ និងបន្តវាទីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិលំនៅឋាន។
និយាយពីរឿងទិវារំឭកគុណដល់ឧទ្យានុរក្សពិភពលោក សម្រាប់ថ្ងៃទី៣១ កក្កដា ដែលអ្នកចូលរួមនៅពេលនេះ គឺសុទ្ធតែជាមន្ត្រីនគរបាល អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សប្រមាណ ១០០នាក់។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ អភិបាលស្រុកសំឡូត លោក អ៊ិន សាវរិទ្ធ បានអំពាវនាវឲ្យជំនាញ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធបន្តការពារដោយម៉ត់ចត់ ប្រឆាំងបទល្មើសព្រៃឈើនេះ ជាពិសេសត្រូវដាំដើមឈើឡើងវិញ ជួសទីតាំងណាដែលរងការគំរាមកំហែង៖ «អ៊ីចឹងឲ្យអស់លោកចេះថៃរក្សា។ ខោអាវដែលបានស្លៀកពាក់នេះ សូមឲ្យអស់លោកយកទៅប្រើប្រាស់ចំទិសដៅ ព្រោះអស់លោកគឺជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់លើតំបន់ព្រៃឈើ»។
គិតមកដល់ពេលនេះ មិនត្រឹមតែក្រុមអ្នកអភិរក្សព្រៃឈើ ឬឧទ្យានុរក្សទេដែលរងការគំរាមកំហែងអាយុជីវិត។ ក្រៅពីនេះទៀត ក៏នៅមានសកម្មជនព្រៃឈើនៅតាមសហគមន៍នានា ត្រូវរងការបំភិតបំភ័យដូចគ្នានេះដែរ។ មានបទពិសោធន៍រួចមកហើយ លោក ឈុត វុទ្ធី អតីតប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ ត្រូវរងការបាញ់ប្រហារក្នុងខេត្តកោះកុង ដោយកងរាជអាវុធហត្ថដែលការពារដីឲ្យក្រុមហ៊ុន ធីមបើគ្រីន (Timber Green) ធ្វើអាជីវកម្មព្រៃឈើនៅទីនោះ ក្រោមហេតុផលសម្អាតឈើបាតអាង។ ចំណែកអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើស នៅមិនទាន់រកឃើញ ហើយពួកគេទាំងនេះ រស់នៅយ៉ាងសប្បាយក្រៅសំណាញ់ច្បាប់ ដែលជាមូលហេតុជំរុញឲ្យមានអំពើនិទ្ទណ្ឌភាព ឬភាពគ្មានទោសពៃរ៍ចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើសកាន់តែមានកម្លាំងចិត្តថែមទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាកម្ពុជាប្រតិកម្មទៅនឹងការសម្រេចរបស់សភាអឺរ៉ុបរឿងដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA បន្ថែម
- មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងឧកញ៉ា សុំលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យជួយរកយុត្តិធម៌ដោយមិនពឹងតុលាការ
- កម្ពុជារកចំណូលបាន ១.៤ពាន់លានដុល្លារ ពីកំណើនភ្ញៀវទេសចរបរទេសក្នុងឆ្នាំ២០២២
- លោក ហ៊ុន សែន មិនគាំទ្រដីកាតុលាការICCដើម្បីចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំរុស្ស៊ី
- ស្ត្រីដែលគ្រូពេទ្យវះកាត់ខុសបច្ចេកទេសបានបាត់បង់ជីវិត