ជនជាតិដើមភាគតិចនៅស្រុកចំនួន២ ក្នុងខេត្តរតនគិរី ព្រួយបារម្ភពីព្រៃសហគមន៍ភ្នំទុនតង់ ដែលកំពុងរងការកាប់ទន្ទ្រានយកដីរាប់រយហិកតារ និងបរបាញ់សត្វខុសច្បាប់យ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។ ពួកគាត់ថា ព្រៃអភិរក្សនេះ គឺជាអត្តសញ្ញាណរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលពួកគាត់ខិតខំការពារជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ។
ជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹង និងកាចក់ នៅស្រុកអណ្ដូងមាស និងស្រុកតាវែង លើកឡើងថា បទល្មើសកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ និងការបរបាញ់សត្វជិតផុតពូជ នៅក្នុងព្រៃសហគមន៍ភ្នំទុនតង់ កើតមានយ៉ាងខ្លាំង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២០ ។ ពួកគាត់ទទូចឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជួយទប់ស្កាត់បទល្មើសឱ្យបានតឹងរ៉ឹង ព្រោះព្រៃអភិរក្សនេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
ជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹង លោក សាដាស កុសល រស់នៅភូមិចាន់ ឃុំតាវែងលើ ស្រុកតាវែង ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ថា ពួកគាត់ព្រួយបារម្ភ ពីការបាត់បង់ព្រៃអភិរក្សភ្នំទុនតង់ ដោយសារ រយៈពេល២ ទៅ៣ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះប្រភេទឈើទាល គគីរ និងឈើប្រណីតៗ ដែលមានមុខកាត់ចាប់ពី១ម៉ែត្រ ទៅ២ម៉ែត្រ ភាគច្រើនត្រូវបានជនល្មើស លួចអារស្ទើរតែបាត់បង់ទាំងស្រុង ចំណែកសត្វព្រៃ ដូចជាឈ្លូស ខ្លាឃ្មុំ ក្ងោក ខ្ទីង ស្វាក្ដាម កេងកេងធំ និងរមាំង ជាដើម កំពុងរងការគំរាមកំហែងពីសំណាក់ជនល្មើសជាញឹកញាប់។
លោក សាដាស កុសល៖ «ចង់ឱ្យអាជ្ញាធរគិតគូរធ្វើជាលិខិត[ពិន័យជនល្មើស]និងសំណូមពរឱ្យអាជ្ញាធរអភិរក្ស កុំឱ្យបាត់បង់ព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃសហគមន៍ទុនតង់នេះ»។
ជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹងម្នាក់ទៀត សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពអះអាងថា បទល្មើសអារឈើ និងការបរបាញ់សត្វខុសច្បាប់នេះ កើតឡើងដោយបើកចំហ។ លោកថា ជាក់ស្ដែង ករណីកាប់ទន្ទ្រានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិ ពីសំណាក់ជនល្មើស មានរាប់រយហិកតារ តែគ្មានអាជ្ញាធរណា ចុះទប់ស្កាត់នោះទេ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីពុំអាចទាក់ទង ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តរតនគិរី លោក ផុន ខេមរិន្ទ ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ។
យ៉ាងណា មេឃុំតាវែងលើ លោក យឿន ម៉ាវ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា បទល្មើសកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ និងការបរបាញ់សត្វព្រៃ ពិតជាបានកើតមានស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃមែន ប៉ុន្តែបញ្ហា គឺដោយសារតែការសហការគ្នា រវាងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងភាគីពាក់ព័ន្ធ មិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នា។ លោកថា កន្លងទៅមន្ត្រីអាជ្ញាធរ ថ្នាក់ខេត្ត ចុះមកដោះស្រាយម្ដងរួចហើយ តែបទល្មើសនៅតែកើតមានដដែល។
លោក យឿន ម៉ាវ៖ «ខ្ញុំចង់ដោះស្រាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ តែខាងតាឡាវ[អាជ្ញាធរឃុំ]គេអត់សហការជាមួយឃុំតាវែងលើ ស្ងាត់អត់ទំនាក់ទំនង។ សហគមន៍ភូមិចាន់ គេឃើញឃុំតាឡាវកាប់ឈើ។ ខ្ញុំចង់សហការជាមួយគ្នា យើងដោះស្រាយជាមួយគ្នា ខ្ញុំចង់អ៊ីចឹង តែគេអត់ទំនាក់ទំនង»។
ទាក់ទិនរឿងនេះ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន លោក ម៉ា ចិត្រា លើកឡើងថា ករណីបទល្មើសកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃអភិរក្ស និងបរបាញ់សត្វព្រៃ គឺបន្តកើតមានគ្រប់ទីកន្លែង ។ លោកថា ករណីនេះ ដោយសារតែ កង្វះការអនុវត្តច្បាប់ ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ពីសំណាក់ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមកលើជនល្មើស។ លោកបន្តថា ចំណុចនេះ ក៏ជាបញ្ហាចម្បងនាំឱ្យក្រុមអ្នកមានលុយមានអំណាចមួយចំនួនកេងប្រវ័ញ្ចធនធានធម្មជាតិ តាមរយៈការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដែរ។
លោក ម៉ា ចិត្រា៖ «កិច្ចការនឹងវាអត់ពិបាកក្នុងការធ្វើទេ ព្រោះអីប្រទេសយើងមានច្បាប់ទម្លាប់ត្រឹមត្រូវ វាសំខាន់ទៅលើការអនុវត្តរបស់អាជ្ញាធរនឹងទេ។ ប្រសិនបើអាជ្ញាធរយកច្បាប់ជាធំ អ៊ីចឹងជនល្មើសគេមិនហ៊ានធ្វើកិច្ចការអស់ហ្នឹងទេ ហើយទន្ទឹងនឹងនេះ វាអាចពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយរវាងអ្នកដឹកឈើចេញ និងអ្នកដែលការពារនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹង»។
ពលរដ្ឋឱ្យដឹង ព្រៃសហគមន៍ភ្នំទុនតង់ មានផ្ទៃដីជាង៥ពាន់(៥.០០០) ហិកតារ ស្ថិតនៅឃុំតាឡាវ ស្រុកអណ្ដូងមាស និងឃុំតាវែងលើ ស្រុកតាវែង ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០១៩ ក្រោយពី ព្រៃសហគមន៍នេះ បានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ពីក្រសួងបរិស្ថានមក ព្រៃចេះតែបន្តហិនហោច ធ្វើឱ្យដីព្រៃនៅសល់តែជាង១ពាន់ហិកតារ ចំណែកដីដែលបាត់បង់ ដោយសារតែជនល្មើសរំលោភយកនោះ ពុំមានអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធណា ដកហូតមកវិញនោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។