អាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ ព្រមានចាត់វិធានការក្តៅចំពោះម្ចាស់សំណង់រឹងមាំ ដែលសង់រំលោភ ឬប៉ះពាល់មាត់ព្រែក ឬឆ្នេរសាធារណៈរបស់រដ្ឋជាប់មាត់សមុទ្រ។ សារព្រមាននេះ កើតឡើងបន្ទាប់ពីមានម្ចាស់សំណង់មួយចំនួន បានសង់លំនៅឋាន ឬទីកន្លែងធ្វើអាជីវកម្មខុសច្បាប់ នៅលើចំណីដីមាត់ព្រែក និងឆ្នេរ។
នេះជាវិធានការក្តៅដ៏កម្រ និងមិនធ្លាប់មានពីមុនមកក្នុងរយៈពេល ៤អាណត្តិកន្លងទៅនេះ។ សម្រាប់អាណត្តិទី៥នេះ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឈិត សុខុន ដែលទើបចូលកាន់តំណែងថ្មីបានរកឃើញថា មានភាពអនាធិបតេយ្យនៃការសង់សំណង់រឹងមាំមួយចំនួន បានសង់រំលោភដីមាត់ព្រែក និងឆ្នេរសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
ផ្ដើមពីភាពអនាធិបតេយ្យទាំងនេះ លោក ឈិត សុខុន បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងជាបន្តបន្ទាប់ ឲ្យម្ចាស់សំណង់រឹងមាំមួយចំនួនដែលសង់រំលោភចំណីដីព្រែក និងឆ្នេរ ឲ្យរុះរើសំណង់ជាបន្ទាន់។ លោក ឈិត សុខុន មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថា កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា លោកបានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងជាជំហានដំបូង ស្នើឲ្យម្ចាស់សំណង់រឹងមាំដែលសង់ខុសច្បាប់ ប៉ះពាល់ដល់ដីចំណីព្រែក និងឆ្នេរចំនួន ៣ម្ចាស់ ឲ្យរុះរើសំណង់របស់ខ្លួនចេញពីមាត់ព្រែកអូរត្រេះ។ បើមិនដូច្នេះទេ អាជ្ញាធរខេត្តនឹងមានវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ចំពោះម្ចាស់សំណង់ដែលរឹងរូសទាំងនោះ។
លិខិតជូនដំណឹងមានចុះហត្ថលេខា លោក ឈិត សុខុន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានព្រមានដល់ម្ចាស់សំណង់ចំនួន៣ មានដូចជា លោក ខាត់ ប៊ុណ្ណា លោក ប៉ាល់ សុក្រមិនា និងម្ចាស់សំណង់ជីប៊ីធី (GBT) ដែលសង់រំលោភខុសច្បាប់ ប៉ះពាល់ដីមាត់ព្រែកអូរត្រេះ ដោយតម្រូវឲ្យរុះរើចេញ។
លោក ឈិត សុខុន បញ្ជាក់ថា វិធានការនេះធ្វើឡើងដោយមានក្រុមការងារចុះត្រួតពិនិត្យ និងវាស់វែងចំណីដីមាត់ព្រែក ហើយបានរកឃើញថា ម្ចាស់សំណង់ទាំង៣ បានសង់សំណង់រឹងមាំរំលោភទៅលើដីមាត់ព្រែក ដែលជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ហើយតម្រូវឲ្យម្ចាស់សំណង់ទាំងនោះរុះរើជាដាច់ខាត។
លោកបន្តថា ក្នុងចំណោមម្ចាស់សំណង់ខុសច្បាប់ទាំង៣ គឺនៅមានម្ចាស់សំណង់ល្មើស១ គឺឈ្មោះ លោក ប៉ាល់ សុក្រមិនា មិនទាន់អនុវត្តតាមសេចក្តីជូនដំណឹងស្ដីពីការរុះរើសំណង់ល្មើសច្បាប់របស់ខ្លួនទេ និងបន្តធ្វើសកម្មភាពសាងសង់៖ «ចំពោះដីខុសឆ្គងហ្នឹង យើងអត់ឲ្យធ្វើ ឬសាងសង់ទេ។ យើងបានចេញលិខិតជូនដល់ម្ចាស់សំណង់ទាំងនោះ។ ហើយតាមធម្មតា យើងចេញលិខិតជូនដំណឹងទៅម្ចាស់សំណង់ល្មើសហ្នឹងជាលើកទី១ និងជាលើកទី២ ដើម្បីឲ្យម្ចាស់សំណង់អស់ចិត្តទៅលើលិខិតជូនដំណឹងរបស់យើង។ ចឹងយើងធ្វើម៉េចឲ្យម្ចាស់គេហ្នឹងគេយល់អំពីបញ្ហាហ្នឹង។ ហើយដល់គេយល់គេអនុវត្តទៅវាល្អខ្លួនគេ។ ប៉ុន្តែទស្សនៈរបស់ខេត្ត នៅតែជំរុញអ្វីដែលខុសឆ្គង គឺយើងអត់មានថយក្រោយទេ»។
លោក ប៉ាល់ សុក្រមិនា មិនទាន់អត្ថាធិប្បាយនៅឡើយទេ ជុំវិញករណីអាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ ឲ្យរុះរើសំណង់សង់ជាបឹងកាឡូ ឬផ្ទះសម្រាប់ជួលឲ្យទេសចរស្នាក់នៅចេញពីមាត់ព្រែកអូរត្រេះ។
ទោះជាបែបនេះក្តី អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឈិត សុខុន ឲ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី២ ខែតុលា នេះ រូបលោកក៏បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងជាលើកទី២ ដោយទុករយៈពេល ១៥ថ្ងៃឲ្យម្ចាស់សំណង់ខុសច្បាប់រូបនេះ គឺលោក ប៉ាល់ សុក្រមិនា រុះរើសំណង់សង់ជាបឹងកាឡូរំលោភលើដីមាត់ព្រែកអូរត្រេះ ស្ថិតនៅភូមិ៦ សង្កាត់៤ នាខេត្តព្រះសីហនុ ចេញជាកំហិត។ លោកព្រមានថា បើមិនដូច្នេះទេ អាជ្ញាធរនឹងមានវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ទៅលើម្ចាស់សំណង់ និងកម្ទេចសំណង់ទាំងនោះចោល។
វិធានការក្តៅ និងមិនធ្លាប់មានរបស់អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឈិត សុខុន ទទួលបានការសាទរពីប្រជាពលរដ្ឋ ឬអាជីវករ និងមន្ត្រីរាជការថ្នាក់ក្រោមនាខេត្តព្រះសីហនុ។ ពួកគាត់ថ្លែងរិះគន់ថា អតីតអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ៤អាណត្តិកន្លងទៅ គឺភាគច្រើនមិនបានគិតពីសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋទេ ហើយថែមទាំងបានប្រព្រឹត្ត ឬរំលោភយកឆ្នេរព្រែក និងឆ្នេរសមុទ្រ ដើម្បីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនទៀតផង។ ពលរដ្ឋបញ្ជាក់ថា សម្រាប់អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ អាណត្តិទី៥នេះ ឃើញចំណុចចាប់ផ្ដើមនៃការដឹកនាំរបស់លោកមានសកម្មភាព និងការអនុវត្តច្បាប់បានត្រឹមត្រូវភាគច្រើន។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្តព្រះសីហនុ លោក លី ឌី ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានសំណង់អនាធិបតេយ្យសង់រំលោភខុសច្បាប់ និងគ្មានការហាមឃាត់កើតមានច្រើននៅតាមមាត់ព្រែក និងឆ្នេរក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ពិតមែន។ លោកឲ្យដឹងថា ៤អាណត្តិមកនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំដែលមានអំណាចមួយចំនួននាខេត្តព្រះសីហនុ បានរំលោភ និងពុះច្រៀកនូវចំណែកដីជាប់មាត់ព្រែក ឬឆ្នេរធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន និងលក់បន្តទៅឲ្យឈ្មួញ ជាដើម។
លោក លី ឌី ថ្លែងថា លោកកំពុងរង់ចាំមើលចំណាត់ការរបស់លោកអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ អាណត្តិទី៥ នឹងអនុវត្តច្បាប់ចំពោះជនរំលោភយកដីឆ្នេរ ឬព្រែកនាខេត្តព្រះសីហនុ មានប្រសិទ្ធភាពត្រឹមកម្រិតណា? ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក លី ឌី ទទួលស្គាល់ថា សកម្មភាពការងាររបស់ លោក ឈិត សុខុន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ថ្មី ឃើញឈរលើភាពត្រឹមត្រូវ និងអនុវត្តស្របតាមច្បាប់៖ «នៅតំបន់ឆ្នេរ គឺបញ្ហាក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនៃការបោះឆ្នោតនេះ គឺសំណង់រីកដុះដាលព្រោងព្រាតនៅតាមតំបន់ឆ្នេរ។ សំណង់នេះ គឺធ្វើខុសពីបទដ្ឋានច្បាប់ គឺសង់ជាប់ឆ្នេរតែម្តង។ ហើយច្បាប់សមុទ្រ គឺត្រូវមានចម្ងាយ ៥០ម៉ែត្រមាត់ឆ្នេរ និងនៅម្ខាងផ្លូវទេ បានគេអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើសំណង់រឹងមាំ។ អ៊ីចឹងដោយឡែកនៅព្រែក ឬឆ្នេរអូរត្រេះ វិញ យើងឃើញសំណង់បានសង់នៅជុំវិញផ្លូវដូចផ្លូវដឿងហែមចឹង។ ហើយសំណង់រឹងមាំនីមួយៗហ្នឹង គឺសុទ្ធតែកម្មសិទ្ធិអ្នកមានអំណាចទាំងអស់ ប្រជាពលរដ្ឋអត់មានទេ។ ចឹងផលនៃការសាងសង់នេះ បានប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ពលរដ្ឋខ្លាំងណាស់»។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ សម្រាប់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ បានឲ្យដឹងថា បើរដ្ឋាភិបាល ឬអាជ្ញាធរខេត្ត មិនមានវិធានការទប់ស្កាត់សកម្មភាពរំលោភយកចំណីដីមាត់ព្រែក និងឆ្នេរឲ្យទាន់ពេលទេ ភាពអនាធិបតេយ្យនៃសំណង់ ឬការហ៊ុមព័ទ្ធយកដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋនាខេត្តព្រះសីហនុ នឹងបន្តកើតមានច្រើនថែមទៀត។
ប្រធានអង្គការស្រាវជ្រាវជាតិកម្ពុជា ឬហៅកាត់ស៊ីអិនរ៉ូ (CNRO) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក សុខ សុខុម អះអាងថា ចំណែកដីមាត់ព្រែក និងឆ្នេរភាគច្រើននាខេត្តជាប់មាត់សមុទ្រមួយនេះ ត្រូវមន្ត្រីមានអំណាច និងឈ្មួញព័ទ្ធរបងធ្វើជាកម្មសិទ្ធិស្នើទាំងស្រុងអស់ទៅហើយ។ លោកថា បច្ចុប្បន្ននេះ ភ្ញៀវទេសចរស្ទើរតែមិនអាចរកឆ្នេរសម្រាប់ដើរកម្សាន្ត ឬងូតទឹកឲ្យបានទូលំទូលាយដូចពេលមុន ព្រោះតំបន់ឆ្នេរ ឬព្រែក ត្រូវព័ទ្ធរបងធ្វើកម្មសិទ្ធិស្ទើរទាំងស្រុង។
ករណីនេះ លោក សុខ សុខុម បានស្នើដល់អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ត្រូវដាក់សំណើទៅប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ស្នើដកដីតំបន់ឆ្នេរ ឬព្រែកដែលកំពុងកាន់កាប់ដោយឈ្មួញ ឬមន្ត្រីមានអំណាច មកជាសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋវិញឲ្យបានឆាប់៖ «លើកពីច្បាប់កំពូលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺដីបឹង ដីព្រែក ដីស្ទឹង ដីបឹងបួ ដីស្ទឹង ដីភ្នំ ដីសព ជាដើម គឺជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ។ ដូច្នេះ ភាគីពាក់ព័ន្ធមិនអាចយកដីហ្នឹងទៅធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជនរបស់ខ្លួនបានទេ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើមានករណីហ្នឹងកើតឡើងក្នុងនាមអាជ្ញាធរខេត្ត ក្នុងនាមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ត្រូវតែមានវិធានការការពារសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ត្រូវការពារឲ្យបានគង់វង្ស»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឈិត សុខុន អះអាងថា នឹងបន្តពិនិត្យទៅលើសំណង់រឹងមាំខុសច្បាប់ដទៃទៀត ដែលសង់រំលោភលើដីមាត់ព្រែក ឬឆ្នេរនាខេត្តព្រះសីហនុ ដោយយកចិត្តទុកដាក់។ លោកបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬអ្នកពាក់ព័ន្ធ ស្នើឲ្យជួយផ្តល់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងសកម្មភាពសង់សំណង់រឹងមាំខុសច្បាប់ រំលោភលើដីមាត់ព្រែក ឬឆ្នេរ មកអាជ្ញាធរខេត្ត ដើម្បីមានវិធានការទប់ស្កាត់ឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈក្រសួងបរិស្ថាន បានដកអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រុមហ៊ុនទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួន៨ មានផ្ទៃដីសរុបប្រមាណជាង ១២ពាន់ហិកតារនៅក្នុងខេត្តចំនួន៣ គឺខេត្តព្រះសីហនុ ចំនួន ៥ក្រុមហ៊ុន ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ១ក្រុមហ៊ុន និងខេត្តកោះកុង ចំនួន ២ក្រុមហ៊ុន មកជាសម្បត្តិរបស់រដ្ឋវិញ ព្រោះក្រុមហ៊ុនទាំងនោះមិនគោរពតាមគោលការណ៍វិនិយោគដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ជូន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។