សហគមន៍​ព្រៃ​ឡង់​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពន្លឿន​បោះ​បង្គោល​ព្រំប្រទល់​ព្រៃ​ឡង់

ដោយ ម៉ែន សុធីរ
2017.02.14
ជា សុខហឿន ព្រៃ​ឡង់ ២០១៧ ៨៥៥ អ្នក​សម្របសម្រួល​បណ្ដាញ​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់ ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង លោក ជា សុខហឿន ផ្តល់​បទសម្ភាសន៍​ដល់​អាស៊ីសេរី នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៧។ RFA/Men Sothyr
RFA/Men Sothyr

សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​ទាំង ៤​ខែត្រ មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល បណ្ដាញ​ព្រះសង្ឃ​ឯករាជ្យ និង​ក្រុម​យុវជន អំពាវនាវ​ជា​ថ្មី​ទៀត​ឲ្យ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល ពន្លឿន​បោះ​បង្គោល​ព្រំប្រទល់​ព្រៃ​ឡង់​ជា​ព្រៃ​អភិរក្ស ដើម្បី​កំណត់​ខណ្ឌ​សីមា​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ។

ពួក​គេ​ចាត់​ទុក​ការ​បោះ​បង្គោល​ព្រំ​សីមា ជា​ធាតុ​ផ្សំ​សំខាន់​រួម​ចំណែក​អភិរក្ស​ព្រៃ​ឈើ​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​ឲ្យ​គង់វង្ស និង​ជា​សញ្ញា​សម្គាល់​តំបន់​អភិរក្ស​ចីរភាព​របស់​សហគមន៍​ព្រៃ​ឡង់។ ការ​អំពាវនាវ​នេះ ក្រោយ​ពី​ពួក​គេ​បាន​រួម​គ្នា​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​រំឭក​គុណ​ព្រៃ​ឡង់ និង​បាន​បញ្ចប់​បេសកកម្ម​ចុះ​ល្បាត​ព្រៃ​ឡង់​រយៈពេល ៣​យប់ ៤​ថ្ងៃ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២ កុម្ភៈ។

ការ​បោះ​បង្គោល​កំណត់​ព្រំប្រទល់​ព្រៃ​អភិរក្ស​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ គឺ​ជា​ប្រធានបទ​សំខាន់ ដែល​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​ទាំង ៤​ខែត្រ​បាន​ស្នើ​ចំពោះ​មុខ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​កុម្ភៈ ឲ្យ​ប្រញាប់​បោះ​បង្គោល​កំណត់​ខណ្ឌ​សីមា​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ ដើម្បី​ជា​សញ្ញា​ចំណាំ​ព្រៃ​ជម្រក​សត្វ និង​ងាយ​ស្រួល​ទប់ស្កាត់​បទល្មើស​ព្រៃ​ឈើ​នៅ​តំបន់​នោះ។ ពួក​គេ​កត់​សម្គាល់​ថា ពលរដ្ឋ និង​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់ នៅ​តែ​មាន​មន្ទិល​ចំពោះ​ទំហំ​ផ្ទៃដី​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​ទាំង​បួន​ខែត្រ មិន​ដឹង​ថា​ឋិត​នៅ​ចំណុច​ណា​ឲ្យ​ច្បាស់លាស់​នោះ​ទេ។

បញ្ហា​នេះ ពួក​គេ​បារម្ភ​ថា ពលរដ្ឋ​ចំណាក​ស្រុក និង​ពលរដ្ឋ​នៅ​មូលដ្ឋាន នៅ​តែ​បន្ត​កាប់​ឈើ​មាន​តម្លៃ និង​លួច​ទន្ទ្រាន​ដី​ព្រៃ​ឡង់​ដោយ​គ្មាន​ទី​បញ្ចប់​នោះ​ទេ។

ក្រុម​ល្បាត​ដុត​បំផ្លាញ​គំនរ​ឈើ​ដែល​រឹប​អូស​បាន​ពី​ជន​ល្មើស​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ ខេត្ត​ក្រចេះ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Men Sothyr
ក្រុម​ល្បាត​ដុត​បំផ្លាញ​គំនរ​ឈើ​ដែល​រឹប​អូស​បាន​ពី​ជន​ល្មើស​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ ខេត្ត​ក្រចេះ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Men Sothyr
RFA/Men Sothyr

អ្នក​សម្របសម្រួល​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង លោក ជា សុខហឿន មើល​ឃើញ​ថា វិសាលភាព​ព្រៃ​ឡង់​ធំធេង​ដែល​សហគមន៍ មន្ត្រី​ឧទ្យានុរក្ស និង​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ នៅ​ពុំ​ទាន់​មាន​លទ្ធភាព​គ្រប់គ្រាន់​ទប់ស្កាត់​បទល្មើស​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព ពោល​គឺ​ពួក​គេ​អាច​ការពារ​បាន​តែ​មួយ​ជ្រុង ហើយ​ការ​ចុះ​ល្បាត​មួយ​ជ្រុង​នេះ​ក៏​ហាក់​មិន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​ដែរ ដោយសារ​ខ្វះ​ធនធាន​មនុស្ស ខ្វះ​ថវិកា និង​សម្ភារ​ល្បាត ជាដើម។

លោក​កត់​សម្គាល់​ថា អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន និង​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង បាន​ចុះ​ស្រង់​ទិន្នន័យ​ម៉ាស៊ីន​អារ​ឈើ​ស្វ័យប្រវត្តិ ឬ​ត្រង់ស៊ឺន័រ​របស់​ពលរដ្ឋ​នៅ​ឃុំ​ចំនួន​បី​ជាប់​ព្រៃ​ឡង់ គឺ​អន្លង់ភេ ឃុំ​អូររី និង​ឃុំ​កាំងចាម ស្រុក​ថាឡាបរិវ៉ាត់ រក​ឃើញ​ថា ឃុំ​ទាំងនេះ​មាន​ពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​ម៉ាស៊ីន​ត្រង់ស៊ឺន័រ​ជិត ១​ពាន់​គ្រឿង។ បញ្ហា​នេះ លោក​ចង់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​អនុវត្ត​ច្បាប់​ឲ្យ​ហ្មត់ចត់​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ម៉ាស៊ីន​ត្រង់ស៊ឺន័រ រោង​សិប្បកម្ម និង​ម៉ាស៊ីន​អារ​ឈើ ដោយ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ ឬ​ឈាន​ដល់​ការ​ដកហូត​ដោយ​បំផ្លាញ​ចោល ប្រសិន​បើ​រក​ឃើញ​ថា ពួក​គេ​ប្រើប្រាស់​វា​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ខុស​ច្បាប់៖ «ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រៃ​គង់វង្ស គួរ​តែ​មាន​បោះ​បង្គោល​ត្រឹមត្រូវ។ វិធានការ​ហ្នឹង​សុំ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​តែ ធ្វើ​កិច្ចការ​ហ្នឹង​ឲ្យ​ប្រញាប់ ព្រោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​គាត់​ឆ្លើយ​ថា គាត់​អត់​ដឹង​ព្រំ​នៅ​ត្រង់​ណា​ទេ»

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​កុម្ភៈ សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​ខែត្រ​ព្រះវិហារ បាន​ឃាត់​ម៉ាស៊ីន​អារ​ឈើ​ស្វ័យប្រវត្តិ​របស់​ពលរដ្ឋ​នៅ​ខែត្រ​ព្រះវិហារ ឆ្លង​ដែន​ចូល​អារ​ឈើ​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង ចំណុច​វាល​ម្រេង​ទន្សាយ។ ក្រោយ​ពី​ឃាត់​ម៉ាស៊ីន​អារ​ឈើ​បាន សហគមន៍ និង​ឆ្មាំ​អភិរក្ស បង្គាប់​ឲ្យ​ជន​ល្មើស​ធ្វើ​កិច្ចសន្យា​បញ្ឈប់ ហើយ​ម៉ាស៊ីន​ទាំងនោះ​សហគមន៍​បាន​ប្រគល់​ជូន​ទៅ​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​កុម្ភៈ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ បាន​ថ្លែង​ក្នុង​វេទិកា​ស្ដីពី​កិច្ច​ការពារ និង​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ដោយ​បញ្ជាក់​ថា ក្រសួង​បរិស្ថាន កំពុង​រៀបចំ​ឯកសារ​បទដ្ឋាន​ជា​ផ្លូវការ​ទាក់ទិន​ការ​បោះ​បង្គោល​កំណត់​ព្រំប្រទល់​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់។ លោក​ថា ការ​បោះ​បង្គោល​ក៏​ត្រូវ​ប្រើ​ពេលវេលា ហើយ​មិន​អាច​ប្រញាប់​បាន​ទេ ព្រោះ​បច្ចេកទេស និង​ធនធាន​របស់​ក្រសួង​នៅ​មាន​កម្រិត។ លោក​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេស​ប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួស សូម​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ និង​បង្កើន​កិច្ច​សហការ​អភិរក្ស​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា លោក សាយ សំអាល់ នៅ​មិន​ទាន់​កំណត់​កាលបរិច្ឆេទ​បោះ​បង្គោល​កំណត់​ព្រំប្រទល់​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​នៅ​ថ្ងៃ​ណា​ឲ្យ​ជាក់លាក់​នៅ​ឡើយ​ទេ។

អនុប្រធាន​បណ្ដាញ​យុវជន​កម្ពុជា លោក ស ម៉ូរី កត់​សម្គាល់​ថា បើ​ទោះ​បី​ជា​រដ្ឋាភិបាល​សម្រេច​ដាក់​ចូល​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​ជា​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ក្តី ក៏ប៉ុន្តែ​ចលនា​កាប់​ឈើ​តាម​តម្លៃ និង​កាប់​ឈើ​រាន​យក​ដី​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​នៅ​តែ​បន្ត​កើត​មាន។ លោក​បន្ថែម​ថា សហគមន៍​រាយការណ៍​ថា ព្រៃ​ឡង់​នឹង​កាន់​តែ​រួម​តូច​ទៅ ប្រសិន​បើ​ក្រសួង​បរិស្ថាន មិន​បន្ថែម​ល្បឿន​អភិរក្ស​ឲ្យ​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ និង​បោះ​បង្គោល​ព្រំប្រទល់​តំបន់​ព្រៃ​ការពារ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់​នោះ ហើយ​ការ​រួម​តូច​នេះ ដោយសារ​មាន​ការ​បម្លែង​ដី​ព្រៃ​ឈើ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​ក្លាយ​ជា​ដី​កសិកម្ម​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ឯកជន ជាពិសេស​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ទប់ស្កាត់​បទល្មើស​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​នៅ​មាន​កម្រិត។

លោក​រក​ឃើញ​ថា ផ្នែក​ខ្លះ​នៃ​ព្រៃ​ឡង់​បាន​ជំនួស​មក​វិញ​នូវ​ដំណាំ​ដំឡូង ស្វាយចន្ទី និង​កៅស៊ូ ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន និង​បុគ្គល​ឯកជន។ បញ្ហា​នេះ ពួក​គេ​កំពុង​ព្រួយ​បារម្ភ និង​ចង់​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ពន្លឿន​ចាត់​វិធានការ​បន្ទាន់ និង​អនុវត្ត​ច្បាប់​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព ដើម្បី​ស្រោចស្រង់​ព្រៃ​ឈើ​នៅ​តំបន់​នោះ​ឲ្យ​គង់វង្ស៖ «សហគមន៍​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ឲ្យ​មែនទែន ជាពិសេស​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដកហូត​ម៉ាស៊ីន​រណារ​យន្ត​ខុស​ច្បាប់ ដែល​ពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ការ​កាប់​ឈើ​ជា​ប្រចាំ»

ក្រុម​ល្បាត​ធ្វើ​ដំណើរ​ល្បាត​ព្រៃ​ឡង់ ខេត្ត​ក្រចេះ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Men Sothyr
ក្រុម​ល្បាត​ធ្វើ​ដំណើរ​ល្បាត​ព្រៃ​ឡង់ ខេត្ត​ក្រចេះ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Men Sothyr
RFA/Men Sothyr


ព្រៃ​ឡង់​ឋិត​ក្នុង​ចន្លោះ​ខែត្រ​ចំនួន​បួន គឺ​ខែត្រ​ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង ព្រះវិហារ និង​ខែត្រ​កំពង់ធំ ត្រូវ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​បង្កើត​ជា​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៦ មាន​ផ្ទៃដី​ជាង ៤៣​ម៉ឺន​ហិកតារ (៤៣១.៦៨៣​ហិកតារ) ឋិត​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ក្រសួង​បរិស្ថាន ដែល​មាន​កាតព្វកិច្ច​ធានា​កិច្ច​គាំពារ​បរិស្ថាន ការ​អភិរក្ស​ជីវចម្រុះ និង​កិច្ច​ការពារ​ធម្មជាតិ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ និង​ត្រូវ​សហការ​ជាមួយ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ។

ប្រធាន​កម្មវិធី​ដៃគូ​របស់​អង្គការ​ស្ពាន​សន្តិភាព លោក ណុប សុខា ដែល​បាន​ចូលរួម​ពិធី​បុណ្យ​ព្រៃ​ឡង់ មាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ថា ការ​ចូលរួម​ការពារ​ព្រៃ​ឈើ​ពី​ពលរដ្ឋ ក្រុម​យុវជន អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ ពិត​ជា​មាន​សារសំខាន់​ដើម្បី​សិក្សា​ពី​សក្ដានុពល​ព្រៃ​ឡង់​ផ្សារភ្ជាប់​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់។ លោក​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ និង​ក្រុម​យុវជន​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​ដល់​បណ្ដាញ​សហគមន៍​ព្រៃ​ឡង់​បន្ថែម​ទៀត ខណៈ​ការ​ចូលរួម​អភិរក្ស​ព្រៃ​ឡង់​របស់​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ពុំ​ទាន់​គ្រប់គ្រាន់​នៅ​ឡើយ​ទេ៖ «គឺ​គាត់​ក៏​អំពាវនាវ និង​ស្នើសុំ​ឲ្យ​មាន​កិច្ច​សហការ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ ទាំង​ក្នុង​ចំណោម​អាជ្ញាធរ​ដែនដី ចាប់​ពី​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​រហូត​ដល់​រដ្ឋាភិបាល គឺ​ស្នើសុំ​ឲ្យ​នៅ​តែ​បន្ត​កិច្ច​សហការ​នេះ​បន្ត​ទៀត ដើម្បី​ជា​ឱកាស​ថែរក្សា​ព្រៃ​ឡង់​របស់​យើង ព្រោះ​នេះ​ជា​ព្រៃ​ចុង​ក្រោយ​របស់​យើង»

តាម​ការ​គ្រោង​ទុក នៅ​ឆ្នាំ​២០១៧ នេះ រដ្ឋាភិបាល​គ្រោង​បញ្ជូន​មន្ត្រី​បរិស្ថាន ១៥​នាក់​បន្ថែម​ទៀត​ទៅ​ការពារ​ព្រៃ​ឡង់​នៅ​ខែត្រ​ក្រចេះ ២០​នាក់​ទៅ​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង ២០​នាក់​ទៅ​ខែត្រ​កំពង់ធំ និង ២០​នាក់​ទៀត​ទៅ​ខែត្រ​ព្រះវិហារ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ប្រជា​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឈើ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ចំនួន​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ទាំងនោះ​មិន​អាច​បំពេញ​តម្រូវការ​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​បង្ក្រាប​បទល្មើស​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​នោះ​ទេ ហើយ​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​ទុន​បន្ថែម ដោយ​សហការ​ជាមួយ​សហគមន៍​ព្រៃ​ឡង់ និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ឲ្យ​ទូលំទូលាយ។

ការ​សិក្សា​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ជំនួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ ហៅ​កាត់​ថា USAID តាម​រយៈ​គម្រោង​គាំទ្រ​ព្រៃ​ឈើ និង​ជីវចម្រុះ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥ រក​ឃើញ​ថា ព្រៃ​ឡង់​នៅ​កម្ពុជា គឺ​ជា​តំបន់​ដែល​មាន​ជីវចម្រុះ​លំដាប់​អន្តរជាតិ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​តំបន់​ជីវចម្រុះ​សំខាន់ៗ​ទាំង ១០ នៅ​ក្នុង​ពិភពលោក ហើយ​ប្រជា​សហគមន៍​ជាង ២​សែន ៥​ម៉ឺន​នាក់​រស់នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ជាង ៣០០​ភូមិ (៣៤០) ជុំវិញ​តំបន់​ព្រៃ​ឡង់ រស់​ពឹង​អាស្រ័យ​ស្ទើរ​ទាំងស្រុង​លើ​អនុផល​ពី​ព្រៃ​ឈើ​សម្រាប់​ជីវភាព​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។