អង្គការអន្តរជាតិមួយអំពាវនាវឲ្យលុបគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង
ក្រុមយុវជននិងសហគមន៍រងគ្រោះដោយសារគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ត្រៀមជិះកង់ចេញពីមុខរដ្ឋសភា ទៅដាក់ញត្តិជូនស្ថានទូត៣ គឺស្ថានទូតម៉ាឡេស៊ី ឡាវ និងថៃ នៅរសៀលថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។
អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ (Save the Mekong) ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលនៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាប់ដងទន្លេមេគង្គ ចាត់វិធានការលុបចោលគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង (Don Sahong) ជាបន្ទាន់ ដែលឡាវ គ្រោងចាប់ផ្ដើមសាងសង់នៅចុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥។ អង្គការនេះព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធដែលយកទំនប់នេះ មកធ្វើជាល្បែងនឹងមិនផ្ដល់ប្រយោជន៍អ្វីល្អដល់ប្រជាជនរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គនោះទេ។
អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ ស្នើឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋទាំងនេះលុបចោលជាបន្ទាន់នូវការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ហើយគួររកមធ្យោបាយថ្មីជំនួសការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដើម្បីបំពេញតម្រូវការថាមពលអគ្គិសនី ដោយជៀសវាងការលះបង់ជីវិតសត្វ និងមនុស្សក្នុងតំបន់មេគង្គទាំងមូល។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការនេះ ផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា អះអាងថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង នឹងបង្កជាគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងអាក្រក់ដល់ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គ ពិសេសការចរាចររបស់ត្រី ហើយទំនប់នេះ នឹងរាំងខ្ទប់ច្រកផ្លូវទឹក ហូសាហុង (Hou Sahong Channel) ដែលជាច្រកសំខាន់នៃបន្លាស់ទីរបស់មច្ឆជាតិ ពិសេសទំនប់នេះនឹងកម្ទេចប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ទន្លេមេគង្គ។
អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ ព្រមានថា ប្រសិនបើប្រព័ន្ធទាំងនេះខូចអស់ នោះសន្តិសុខស្បៀង និងជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាជនរាប់លាននាក់នៅតាមបណ្ដោយដងទន្លេមេគង្គ នឹងជួបគ្រោះភ័យធ្ងន់ធ្ងរ។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង អាចនឹងមានកម្ពស់ពី ៣០ម៉ែត្រ ទៅ ៣២ម៉ែត្រ និងមានប្រវែងប្រហែល ៧គីឡូម៉ែត្រ។ ទំនប់នេះមានចម្ងាយប្រមាណ ១គីឡូម៉ែត្រកន្លះ (១.៥០០ម៉ែត្រ) ពីព្រំដែនខេត្តស្ទឹងត្រែង។ តំបន់ដែលត្រូវសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ ជាតំបន់ល្បាក់ខោនដែលជាផ្លូវទឹកសម្រាប់ត្រីធ្វើចរាចរណ៍នៅតាមខ្សែទឹកដងទន្លេមេគង្គ។ វាជាប្រភពប្រាក់ចំណូល និងសន្តិសុខស្បៀងសម្រាប់ប្រជាជន ដែលរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គរាប់លាននាក់។
បើទោះជាក្រុមហ៊ុនដែលសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ឈ្មោះ មេហ្គាហ្វើស (Mega First Corporation Berhad) ធ្លាប់ប្រកាសថា ខ្លួនបានសិក្សា និងវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ឬហៅកាត់ថា EIA (Environmental Impact Assessment) ហើយក៏ដោយចុះ ក៏អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ រកឃើញថា លទ្ធផលវាយតម្លៃរបស់ក្រុមហ៊ុននេះបរាជ័យមិនបានបង្ហាញពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់លម្អិតនៃទីតាំងមួយចំនួន ពិសេសតំបន់ដែលនៅកៀកនឹងប្រទេសកម្ពុជា គឺមិនត្រូវបានសិក្សា និងវាយតម្លៃឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះឡើយ។
អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ បន្តថា ការសិក្សារបស់ក្រុមហ៊ុនមេហ្គា ហ្វើស មិនមានមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់ដូចជាខ្វះខាតទិន្នន័យបឋម (baseline data) និងព័ត៌មានពីប្រភេទត្រី និងការផ្លាស់ទីរបស់ត្រី។
អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ វាយតម្លៃថា ការសិក្សារបស់ក្រុមហ៊ុន គឺពឹងផ្អែកទៅលើការសន្មតដោយមិនបានចុះទៅប្រមូលទិន្នន័យផ្ទាល់បានត្រឹមត្រូវនោះទេ។ អង្គការនេះព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធ រួមមាន ថៃ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ដែលយកទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង មកធ្វើជាល្បែងនឹងមិនផ្ដល់ប្រយោជន៍អ្វីល្អដល់អនាគតនៃទន្លេមេគង្គនោះទេ។
កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៥ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថៃ និង វៀតណាម បានស្នើឲ្យមានការសិក្សាបន្ថែមទៀត លើការបង្កើតទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង។ រដ្ឋាភិបាលទាំងបីនេះក៏បានទាមទារពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីពិភាក្សាលើការកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើកំណត់ទូតផ្លូវការជូនរដ្ឋាភិបាលឡាវ ដើម្បីបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់កម្ពុជា ស្ដីពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង។
កន្លងមក អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថានក៏បានរិះគន់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ថាព្រងើយកន្តើយចំពោះការទប់ស្កាត់ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ក្នុងប្រទេសឡាវ ហើយថា អន្តររដ្ឋាភិបាលដែលជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ហាក់មិនបានដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលឡាវ។ អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថានថ្លែងថា ប្រទេសឡាវ មិនបានគោរពស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥។ ក៏ប៉ុន្តែ អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គកម្ពុជា លោក តែ ណាវុធ ប្រតិកម្មតបថា គណៈកម្មការរបស់លោកបានធ្វើកំណត់ហេតុស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលឡាវ ពន្យារពេលសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដើម្បីសិក្សាពីផលប៉ះពាល់។
លោក ណាវុធ ថ្លែងថា លោកមិនទាន់ឃើញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ នៅឡើយទេ៖ «យើងអត់បានស្នើឲ្យលុបចោលទេ គ្រាន់តែឲ្យសិក្សាបន្ថែមទៀតអំពីផលប៉ះពាល់ឆ្លងដែន។ យើងបានស្នើភាគីឡាវ អ៊ីចឹង ព្រោះគាត់ជាម្ចាស់គម្រោង។ (ប៉ុន្តែអត់មានស្នើឲ្យលុបចោលទេ?) អត់ទេ ឲ្យគេលុបម៉េច! គេត្រូវការភ្លើង ត្រូវការអភិវឌ្ឍស្រុកគេ។ យើងអត់អាចបញ្ជាឲ្យគេលុបចោលគម្រោងនេះ គម្រោងនោះបានទេ ព្រោះវានៅក្នុងទឹកដីគេ។ យើងបានឲ្យគាត់សិក្សាថែមទៀតមុនការសាងសង់។ យើងមិនបានហាមឃាត់មិនឲ្យសាងសង់ដោយត្រង់ៗបានទេ»។
កិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ បង្កើតឲ្យមានស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ភាគីរដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធ ត្រូវពិភាក្សាពីផលប៉ះពាល់ដោយឯករាជ្យ និងត្រូវមានការឯកភាពគ្នាជាមុនសិន មុននឹងអាចចាប់ផ្ដើមសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីណាមួយនៅតាមដងទន្លេមេគង្គ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
- ស្ដាប់ផ្ទាល់ (ព្រឹក ៥:៣០-៦:៣០ ល្ងាច ៧:៣០-៨:៣០)
- សំឡេង
- លោក សម រង្ស៊ី កៀរគរថវិកាជួយពលរដ្ឋដោយដាក់លក់នាឡិកាក្នុងតម្លៃ៥ដុល្លារ
- តុលាការដោះលែងឧកញ៉ា គិត ធាង ដែលជាមេក្លោងចែកចាយគ្រឿងញៀន
- ពលរដ្ឋមួយចំនួនស្នើលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យចុះចេញពីតំណែងដោយសារគ្មានសមត្ថភាពជួយពលរដ្ឋក្នុងគ្រាអាសន្ន
- អ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាន ថាបរាជ័យតំណក់ប្រេងសម្រាប់មេដឹកនាំផ្ដាច់ការ គឺជាពរជ័យសម្រាប់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ
- ការចូលរួមទិញប័ណ្ណដើម្បីទិញនាឡិកាលោក សម រង្ស៊ី ចាប់ផ្ដើមហើយ
