វិស័យសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ គេឃើញមានអ្នកសារព័ត៌មានវ័យក្មេងជាច្រើន កំពុងប្រឡូកយ៉ាងសកម្មក្នុងវិស័យនេះ។ យ៉ាងណាមិញ សេចក្តីរាយការណ៍ពីអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា នៅមានកម្រិតនៅឡើយទាំងបរិមាណ និងគុណភាព។
អ្នកជំនាញសារព័ត៌មានបានអះអាងថា កម្ពុជា នៅមានកង្វះខាតអ្នកសារព័ត៌មានរាយការណ៍អំពីអំពើពុករលួយនៅឡើយ បើទោះបីជាមានអ្នកអាជីពច្រើនក្នុងវិស័យនេះក៏ដោយ។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅសណ្ឋាគារហ៊ីម៉ាវ៉ារី (Himawari Hotel) នៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ កក្កដា លោក ប៉ែន បូណា ប្រធានក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ការពង្រឹងសមត្ថភាពយល់ដឹងលើវិស័យច្បាប់ និងឈរលើគោលការណ៍ក្រមសីលធម៌ គឺជាអ្វីដែលអ្នកកាសែតត្រូវធ្វើក្នុងការរាយការណ៍ពីអំពើពុករលួយ៖ «តាមពិតទៅ យើងនៅខ្វះធនធានមនុស្សច្រើន ហើយជាពិសេសក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន ដែលទាមទារឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានយើងបង្កើនចំណេះដឹងវិជ្ជាជីវៈហ្នឹងឲ្យបានខ្លាំង ពីព្រោះអត្ថបទនីមួយៗវាទាមទារនូវជំនាញ ដូចជាយើងត្រូវសរសេររឿងពុករលួយ យើងត្រូវតែយល់ថា អ្វីទៅជាច្បាប់ អ្វីទៅជាក្រមសីលធម៌»។
លោក ប៉ែន បូណា ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា សេចក្តីរាយការណ៍អំពីអំពើពុករលួយដែលល្អ គឺផ្ដើមចេញពីឆន្ទៈរបស់អ្នកសរសេរ និងសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈដែលត្រូវគោរពក្នុងព័ត៌មាននីមួយៗ។
ការផលិតព័ត៌មានអំពីអំពើពុករលួយបម្រើដល់សាធារណជន អាចជាកិច្ចការមួយចាំបាច់របស់អ្នកសារព័ត៌មាន ដោយហេតុតែកម្ពុជា ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលពុករលួយជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។
អំពើពុករលួយនេះ ត្រូវបានប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូន និងជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធស្ទើរគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យសាធារណៈ។ អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ នៅឆ្នាំ២០១៤ បានដាក់កម្ពុជា នៅលេខរៀងទី១៥៦ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១៧៥។ នេះជាចំណាត់ថ្នាក់មួយដ៏ទាបដែលបង្ហាញថា កម្ពុជា នៅតែស្ថិតនៅក្នុងក្រុមប្រទេសដែលពុករលួយជាងគេ។ អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ត្រូវបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងទម្រង់ជាច្រើន រួមមាន សំណូក ការកេងប្រវ័ញ្ច ការលួចបន្លំ ការគំរាមកំហែង និងបក្ខពួកនិយម។
ទាក់ទងនឹងការរាយការណ៍អំពីអំពើពុករលួយនេះ នៅក្នុងកម្មវិធីប្រកាសជ័យលាភី "ការប្រកួតប្រជែងពានរង្វាន់អ្នកសារព័ត៌មានឆ្នើម សម្រាប់អត្ថបទរាយការណ៍ពីអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៥" នៅសណ្ឋាគារហ៊ីម៉ាវ៉ារី ព្រឹកថ្ងៃទី២២ កក្កដា លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ បានអះអាងថា សារព័ត៌មានកំពុងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជួយសម្រួលដល់ការងាររបស់អង្គភាព ក្នុងការស៊ើបអង្កេតអំពើពុករលួយ។ លោកក៏បានលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយកាន់តែច្រើនអំពីករណីពុករលួយ ប៉ុន្តែលោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវយល់ដឹងអំពីគតិយុត្តិផ្សេងៗ ដើម្បីផលិតព័ត៌មានដែលត្រឹមត្រូវ៖ «យើងខ្ញុំចង់បានណាស់អត្ថបទ ហើយយើងខ្ញុំក៏បានមួយចំនួនដែរផ្អែកលើអត្ថបទ ដើម្បីយកមកធ្វើកិច្ចការរបស់យើងខ្ញុំ។ យើងសហការស្ងាត់ណាស់ជាមួយម្ចាស់សរសេរ ហើយអត់ដឹងថាអ្នកនោះជាប្រភពអីដែរ»។
អ្នកយកព័ត៌មានឲ្យកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ លោក ផាក់ ស៊ាងលី ដែលជាជ័យលាភីលេខ១ ក្នុងការប្រកួតប្រជែងអត្ថបទរាយការណ៍ពីអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៥ បានឲ្យដឹងថា ដើម្បីផលិតព័ត៌មានពីអំពើពុករលួយឲ្យបានល្អ អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវចំណាយធនធានច្រើនទាំងផ្នែកចំណេះដឹង និងហិរញ្ញវត្ថុ ហើយដំណើរការផលិតក៏ត្រូវចំណាយពេលច្រើនដែរ។ យ៉ាងនេះក្តី លោកគិតថា សេចក្តីរាយការណ៍ពីអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា ហាក់មិនសូវមានឥទ្ធិពលនៅឡើយ ដោយហេតុតែមិនមានដំណោះស្រាយទាន់ពេលវេលា និងប្រសិទ្ធភាពនៃដំណោះស្រាយនៅមានកម្រិត។ លោក ផាក់ ស៊ាងលី បានបន្តទៀតថា ច្បាប់នៃសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានជាយន្តការដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីសម្រួលដល់អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងការរាយការណ៍អំពើពុករលួយ៖ «ខ្ញុំចង់ឲ្យឆាប់មានច្បាប់សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានហ្នឹងឲ្យបានឆាប់ តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ហើយឲ្យមានភាពគ្រប់គ្រាន់ ឲ្យមានការពិភាក្សាគ្នាពីគ្រប់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីពេលចេញមក អ្នកកាសែតយើងអាចប្រើប្រាស់បាន ដើម្បីធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ជួយទាំងខ្លួនយើង ជួយទាំងសង្គមផង។ យើងអ្នកយកព័ត៌មាន យើងមិនបម្រើក្រុម បម្រើបក្សណាមួយទេ។ គោលដៅរបស់យើងសំខាន់ យើងយករឿង យើងធ្វើរឿង គឺដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូលតែម្តង»។
បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជា នៅមិនទាន់មានច្បាប់ការពារសាក្សី និងប្រភពព័ត៌មាននៅឡើយទេ ប៉ុន្តែចំពោះការរាយការណ៍ព័ត៌មានពីអំពើពុករលួយគ្រប់ប្រភេទទៅកាន់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ អង្គភាពនេះនឹងធានាការសម្ងាត់ជូន។ នេះជាការអះអាងរបស់ លោក នួន សុធិមន្ត ប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការគតិយុត្តិ ពាក្យបណ្ដឹង និងអន្តរជាតិ នៃអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ៖ «បច្ចុប្បន្ននេះ គឺយើងមានច្បាស់លាស់។ ទីមួយ គឺពាក្យប្ដឹងរបស់យើងអាចជាអនាមិក អាចលាក់ការសម្ងាត់។ ទីពីរ បើសិនគាត់បញ្ចេញឈ្មោះក៏ដោយ អនាមិកក៏ដោយ គឺយើងរក្សាការសម្ងាត់»។
យោងតាមអត្ថបទរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវ អាន ខាទ្រីន អាណល់ (Anne-Katrin Arnold) និង ស៊ូមៀ ឡាល (Sumir Lal) នៃធនាគារពិភពលោក (World Bank) ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមានតួនាទីសំខាន់ ៣យ៉ាងក្នុងការរួមចំណែកប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដើរតួជាអ្នកឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល និងការពារផលប្រយោជន៍សាធារណៈ តាមរយៈការរាយការណ៍អំពីការរំលោភអំណាច និងអំពើពុករលួយ។ តាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយអំពីករណីទាំងនេះ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនឹងធានាបាននូវតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល និងអង្គភាពផ្សេងៗ។
តួនាទីសំខាន់មួយទៀតរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គឺតាក់តែងរបៀបវារៈផ្សេងៗអំពីអំពើពុករលួយ។ តាមរយៈការជជែក និងលើកយកបញ្ហាពុករលួយមកលាតត្រដាងជាសាធារណៈ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាចទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់មហាជនឲ្យតាមដាន និងចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។
លើសពីនេះទៅទៀត ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដើរតួនាទីជាវេទិកាសាធារណៈ សម្រាប់ពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញយោបល់ និងប្រាប់ពីបទពិសោធន៍ដែលពួកគេបានជួបប្រទះកន្លងមក ទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយ។ ក្នុងបរិបទនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈចម្រុះ និងការបញ្ចុះបញ្ចូលផ្នែកនយោបាយ សំដៅដល់ការកែប្រែ ឬបង្កើតគោលនយោបាយផ្សេងៗ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។