នាយឧត្ដមសេនីយ៍ គន់ គីម ដែលជាទេសរដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេសបានជាប់ក្នុងបញ្ជីអ្នករងទណ្ឌកម្មពីអាមេរិកពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។ ក្រសួងរតនាគារអាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី៩ ធ្នូ ជាទិវាប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានប្រើច្បាប់ គ្លូបល មែគនីតស្គី អ៊ែកថ៍ (Global Magnitsky Act) ដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កក ឬរាំងខ្ទប់ទ្រព្យសម្បត្តិ អនុប្រធានទី១ នៃគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរូបនេះ និងសមាជិកគ្រួសារ៣នាក់ទៀត។
តើនាយឧត្ដមសេនីយ៍ គន់ គីម ជានរណា? ហើយលោកបានធ្វើអ្វីខ្លះកន្លងទៅ?
នៅក្រោមទណ្ឌកម្មពីច្បាប់គ្លូបប៊ល ម៉ែកនីតស្គី (the Global Magnitsky Act) របស់អាមេរិក លោក គន់ គីម ជួបទណ្ឌកម្មមួយចំនួន ដែលរួមមានការបិទទិដ្ឋាការមិនឱ្យចូលទឹកដីអាមេរិក បង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់លោកប្រសិនបើមាននៅអាមេរិក ឬហាមឃាត់មិនឱ្យប្រើប្រាស់រាល់ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក ហើយច្បាប់ពិសេសមួយនេះក៏ហាមប្រាមជនជាតិ ឬក្រុមហ៊ុនអាមេរិក មិនឱ្យរកស៊ីជាមួយលោកដែរ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃ ផុមភីអូ (Mike Pompeo) លើកឡើងថា ទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិកនេះគឺប្រឆាំងនឹងជនពុករលួយ រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងជិះជាន់អ្នកដទៃ។ លោកបញ្ជាក់ថា វិធានការ និងទណ្ឌកម្មទាំងឡាយជាវិធានការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដើម្បីជួយដល់អ្នកដែលរងការជិះជាន់ និងដើម្បីប្រឆាំងនឹងជនជិះជាន់គេ៖ «ដូចគ្រប់គ្នាបានដឹងហើយថា ច្បាប់នេះផ្ដល់អំណាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ថ្កោលទោសទង្វើពុករលួយ និងក្រុមឧក្រិដ្ឋជនរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស បង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងហាមឃាត់ជនទាំងនោះមិនឱ្យចូលប្រទេសដ៏អស្ចារ្យរបស់យើងថែមទៀត»។
ក្នុងដំណើរការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះក្រសួងការបរទេសអាមេរិក មានភារកិច្ចក្នុងការប្រមូលភស្តុតាងរួចបញ្ជូនទៅក្រសួងរតនាគារ។ ភស្តុតាងទាំងនេះបានមកពីប្រភពផ្សេងៗរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក រួមទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដូចជាអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch)ផងដែរ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ(Human Rights Watch) បានបង្ហាញពីជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់លោក គន់ គីម ដែលលេចមុខក្នុងក្នុងតួនាទីសំខាន់ៗមួយចំនួន។ តាមប្រវត្តិនេះលោក គន់ គីម កើត នៅឆ្នាំ១៩៥៤ ក្នុងភូមិចាន់ទូង ឃុំស្រឡប់ ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម ដែលបច្ចុប្បន្នឋិតក្នុងភូមិសាស្ត្រនៃខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ លោកបានចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហមតាំងតែពីមុនឆ្នាំ១៩៧៥ ដោយមានតួនាទីជាកងឈ្លប និងបន្ទាប់មកជាអង្គរក្សអោយលេខាបក្សស្រុកត្បូងឃ្មុំនៅ ភូមិភាគបូព៌ាតំបន់២១។ អង្គការដដែលនេះបន្តទៀតថា នៅពេលដែលរបបខ្មែរក្រហមគ្រប់គ្រងអំណាចលោក គន់ គីម មានតួនាទីជាប្រធានមន្ទីរសន្តិសុខស្រុកត្បូងឃ្មុំ ដែលនៅទីនោះលោកទំនងជាមាន ជាប់ពាក់ព័ន្ធដល់ការបញ្ជាឱ្យចាប់ខ្លួន ការធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់អ្នកដែលត្រូវបានចោទថា ក្បត់បដិវត្តន៍ ក្នុងនោះក៏អាចរួមបញ្ចូលទាំងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជនជាតិចាមផងដែរ។
ក្នុងចលនាតស៊ូផ្ដួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម ដែលជ្រោមជ្រែងដោយកងទ័ពវៀតណាម លោក គន់ គីម ក៏បានទទួលតំណែងដែរនៅពេលចលនានេះបានជោគជ័យក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ ប៉ុន្តែលោកត្រូវគេប្តូរចេញពីស្រុកត្បូងឃ្មុំ ទៅធ្វើប្រធានមន្ទីរសន្តិសុខខេត្តកណ្ដាលវិញ។ នៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក គន់ គីម បានធ្វើជាអភិបាលរងខេត្តកណ្ដាល និងជាមនុស្សសំខាន់នៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រចាំក្នុងខេត្តកណ្ដាល។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា គណបក្សរបស់លោក មិនប្រកាន់ពីអតីតភាពរបស់មន្ត្រីឡើយ។ ហេតុនេះហើយដែលធ្វើអោយគណបក្សនេះមានមន្ត្រីមកពីគ្រប់ភាគី រួមទាំងអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើនរាប់មិនអស់នៅក្នុងបក្ស៖ «ក្រោយធ្វើសមាហរណកម្មឆ្នាំ១៩៩៨ យើងឃើញហើយមានមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមថ្នាក់កណ្ដាលខ្លះបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក ខ្លះធ្វើចៅហ្វាយខេត្តដល់សព្វថ្ងៃនេះផង។ បងប្អូនខ្មែរក្រហម ដែលអតីតខ្មែរក្រហមមែន ប៉ុន្តែគាត់បានបោះបង់ចោលគោលជំហរខ្មែរក្រហមបាត់ទៅហើយ»។
បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការយូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក គន់ គីម ជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងអំពើហិង្សានយោបាយ ក្នុងការបំភិតបំភ័យ និងការបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំង មានរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សដទៃទៀត តាំងតែពីអំឡុងពេលមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ មកម្ល៉េះ ដើម្បីធានាទាញយកជ័យជម្នះក្នុងរាល់ការបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក គន់ គីម បានដើរតួនាទីកាន់តែសំខាន់នៅរវាងឆ្នាំ១៩៩៤ ដល់៩៥ នៅពេលលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតទីបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពថ្មីនៅទួលក្រសាំង ដែលត្រូវចាត់ទុកថាជាកងកម្លាំងចម្បង ដើម្បីពង្រឹងនយោបាយ អំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងអំណាចលោក ហ៊ុន សែន។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះបញ្ជាក់ ថា ករណីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយជាច្រើនទៅលើក្រុមមន្ត្រី សកម្មជន និងកងកម្លាំង នៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច (FUNCINPEC) គឺមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងលោក គន់ គីម ក្រោមការបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ កងកម្លាំងកងពលង៧០ នៅក្រោមបញ្ជារបស់លោក គន់ គីម ដែលធ្វើតាមការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាប់ខ្លួនរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សិរីវុឌ្ឍ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ចោទថា បានប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតលោក។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អង្គការយូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នោះគឺជាយុទ្ធនាការ «បោសសម្អាតសំឡេងប្រឆាំងទាំងអស់នៅមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨។
បើតាម យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ដដែល លោក គន់ គីម ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោកគ្រាប់បែកលើបាតុកម្មអហិង្សាដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ ធ្វើអោយមនុស្ស១៦នាក់ស្លាប់ និង១៥០នាក់របួស ដែលក្នុងនោះក៏មានជនជាតិអាមេរិកម្នាក់ផងដែរ។ ហេតុការណ៍នេះ បានជំរុញអោយភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធហៅកាត់ថា អេហ្វប៊ីអាយ (FBI) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ចុះមកស៊ើបអង្កេតនៅកម្ពុជា និងរកឃើញថា លោក គន់ គីម ជាប់សង្ស័យក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មនេះដែរ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទង លោក គន់ គីម ជាច្រើនលើក និងជាច្រើនថ្ងៃតាមទូរស័ព្ទ ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ ប៉ុន្តែលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។
ទោះយ៉ាងណាក្តី មុខតំណែង និងតួនាទីរបស់លោក គន់ គីម ចេះឡើងខ្ពស់ជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងឆ្នាំ២០០៩ លោកបានក្លាយជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងត្រូវបានតែងតាំងជានាយសេនាធិការចម្រុះនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។
បើតាម លោក សុខ ឥសាន លោក គន់ គីម ជាមន្ត្រីដែលមានមនសិការស្នេហាជាតិ មានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការងារ មានចិត្តសប្បុរស និងមានការគាំទ្រពីមន្ត្រីក្នុងជួរបក្ស ព្រមទាំងពលរដ្ឋ ទើបលោកអាចជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកគណៈ អចិន្ត្រៃយ៍គណបក្ស៖ «គាត់មានគោលជំហររឹងមាំនៅក្នុងការការពារ ថែរក្សា ជាតិឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី មានឆន្ទៈមុះមុតក្នុងការប្ដូរផ្ដាច់ក្នុងការការពារជាតិសាសនាព្រះមហាក្សត្រ ហើយមានទស្សនៈមហាជនល្អ មានប្រជាប្រិយភាពមានការគាំទ្រមានការចូលចិត្តពីប្រជាជន»។
ផ្ទុយពីការលើកឡើងនេះ អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ រកឃើញថា លោក គន់ គីម ដែលជាអគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើកងកម្លាំងបាញ់បង្ក្រាបបាតុករនៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ធ្វើអោយបាតុករ ៦នាក់ស្លាប់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក គន់ គីម បានប្រើប្រាស់អំណាចនយោបាយ និងយោធាដែលលោកមានក្នុងការកាប់ព្រៃឈើដោយខុសច្បាប់ ដោយប្រើប្រាស់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទក្រោមបញ្ជារបស់លោក។ អង្គការដដែលបន្តថា លោក គន់ គីម បានប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន លើអ្នករិះគន់ និងអ្នកដែលអាចគំរាមកំហែងដល់អំណាចនយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្រោមការចោទប្រកាន់ថា បះបោរ និងបដិវត្តន៍ពណ៌ជាដើម។
លើសពីនេះ ក្រសួងរតនាគារអាមេរិកលាតត្រដាងថា លោក គន់ គីម ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទបានពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍនៅខេត្តកោះកុង ដែលធ្វើអោយលោកបានផលប្រយោជន៍ហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងសម្បើមពីទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋអំណាចនៃប្រទេសចិន។ លោក គន់ គីម បានប្រើប្រាស់ទាហានកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ដើម្បីបំភិតបំភ័យ រឹបអូស ឬឆ្ការដី ទៅតាមការចង់បានរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ។
មិនខុសគ្នានេះដែរ របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលបរិស្ថានពិភពលោក គ្លូបល វីតនេស(Global Witness) ស្ដីពីគ្រួសារអ្នកកាប់ឈើនៅកម្ពុជា បានរៀបរាប់ថា លោក គន់ គីម ដែលលោក ហ៊ុន សែន តម្លើងសក្តិជានាយឧត្តមសេនីយ៍ផ្កាយ៤ កាលពីឆ្នាំ២០០៧ និងធ្លាប់ជាប្រធានគណៈកម្មការទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើថែមទៀតនោះ ក៏ជាអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រុមហ៊ុនរកស៊ីកាប់ឈើដ៏ធំមួយរបស់ម៉ាឡេស៊ីឈ្មោះ GAT Internal។ ស្របគ្នានេះ អង្គការនេះក៏បង្ហាញថា មានក្រុមកងអង្គរក្សនៅក្រោមបញ្ជារបស់លោក គន់ គីម បានរកស៊ីជាមួយក្រុមហ៊ុន កាប់ឈើធំៗមួយចំនួនមានក្រុមហ៊ុន ភាភីម៉ិច (Pheaphimex-Fuchan) និងក្រុមហ៊ុន ហេរ៉ូ តៃវ៉ាន់(Hero Taiwan) ជាដើម។
តែទោះជាយ៉ាងណា លោក សុខ ឥសាន ឆ្លើយតបថាកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សកាន់អំណាចបានជួយសម្រួលការងាររបស់ក្រុមហ៊ុន នៅតាមតំបន់ដែលមិនមានសុវត្ថិភាពប៉ុណ្ណោះ៖ «ពីព្រោះពេលដែលចិនទៅវិនិយោគនៅតំបន់ខេត្តកោះកុងអី ពេលហ្នឹងវាមិនទាន់មានសន្តិសុខពេញលេញវាទាមទារត្រូវមានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធតែបងប្អូនអ្នកវិនិយោគហ្នឹង។ វាមិនចំពោះតែខេត្តកោះកុងទេ ចំពោះខេត្តណាក៏ដោយ ពីព្រោះថាយើងទើបតែបានសន្តិភាពនៅឆ្នាំ២០០០ ជាងទេមែនទែននោះ»។
ក្រសួងរតនាគារអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើប្រពន្ធ លោក គន់ គីម អ្នកស្រី គីង ចាន់ឌី និងកូន២នាក់ទៀត គឺអ្នកស្រី គីម សុផារី និង លោក គីម ផារ៉ា ព្រមទាំងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនដែលគ្រប់គ្រងដោយអ្នកទាំងនេះ។ ក្នុងនោះមានក្រុមហ៊ុន ៧មករា ផារី (7 Makara Phary Co., Ltd.) ចុះបញ្ជីក្រោមឈ្មោះ អ្នកស្រី គីម សុផារី ទទួលបានដីសម្បទានជាច្រើនពាន់ហិកតារនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី។ ក្រុមហ៊ុនចំការកៅស៊ូខេឌី (K D Rubber Plantation Co., Ltd) ជារបស់អ្នកស្រី គីង ចាន់ឌី ក្រុមហ៊ុនសន្តិសុខខេមបូ អេលីត (Cambo Elite Security Force Co., Ltd.) កាន់កាប់ដោយអ្នកស្រី គីម សុផារី និងក្រុមហ៊ុនរំដួលអភិវឌ្ឍន៍ (Romdoul Development Co., Ltd.) កាន់កាប់ដោយលោក គីម ផារ៉ា។
អ្នកស្រី គីង ចាន់ឌី ហៅការចោទប្រកាន់ទាំងនេះថា ជារឿងមិនពិត។ អ្នកស្រីចំអកអោយការដាក់ទណ្ឌកម្មអាមេរិកថា ក្រុមគ្រួសារអ្នកស្រីគ្មានប្រាក់តម្កល់នៅធនាគារក្រៅប្រទេសទេ «តែមិនជាអីទេនរណាមួយក៏អាក្រក់ដែរតែគេចង់ថាអាក្រក់ហើយនោះ។ គេថាយើងមានក៏នៅលើមាត់គេ គេថាយើងគ្មានក៏នៅលើមាត់គេ។ គេមិនដឹងថា យើងមានប៉ុន្មាន យើងអត់ប៉ុន្មាន គឺគេអត់ដឹងសុខទុក្ខយើងទេ។ យើងជំពាក់គេប៉ុន្មានយើងខ្លួនយើងដឹង គេមិនដឹង យើងខ្ចីគេប៉ុន្មានគេមិនដឹង គេដឹងតែថាយើងមានរហូត យើងពិសពុលរហូត»។
កូនប្រុសច្បងរបស់លោក គន់ គីម គឺ លោក គីម រិទ្ធី ជាអភិបាលរងខេត្តកណ្ដាលសរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា របាយការណ៍របស់ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក គឺគ្មានមូលដ្ឋាន ហើយមានចរិតនយោបាយ ដើម្បីបរិហារកេរ្តិ៍មន្ត្រីកម្ពុជា។ លោកថា ប្អូនរបស់លោក ធ្វើអាជីវកម្មដោយសុចរិត និងស្របច្បាប់ដោយគោរពយ៉ាងហ្មត់ចត់តាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។ លោកថា ក្រុមគ្រួសាររបស់លោកគោរពយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះមាតុភូមិ និងប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកថាឪពុករបស់លោក គឺលោក គន់ គីម បានលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាង ក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់កម្ពុជា លើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការកសាងធនធានមនុស្ស និងស្ថាប័នរឹងមាំ ដោយការគោរពខ្ពស់បំផុត ចំពោះសិទ្ធិមនុស្សនិងនីតិរដ្ឋ។
ចំណែកក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចាត់ទុកទណ្ឌកម្មនេះថា ជាការបំពានធ្ងន់ធ្ងរលើគោលការណ៍ស្មើភាពនៃអធិបតេយ្យ និងគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃ។ ក្រសួងបញ្ជាក់ទៀតថា ការសម្រេចចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ធ្វើឡើងដោយគ្មានមូលដ្ឋាន។
បើទោះជាយ៉ាងណានាយកអង្គការគ្លូប៊ល វីតនេស លោក ផាទ្រីក អាលីយ៍ (Patrick Alley) លើកឡើងថា នៅពេលដែលអ្នកគាំទ្រលោក ហ៊ុន សែន ទទួលបានអភ័យឯកសិទ្ធិ និងទ្រព្យសម្បត្តិកាន់តែច្រើនឡើងៗ នោះពួកគេជួយបានកាន់តែច្រើនទៅដល់ការក្រាញអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន៖ «លោក ហ៊ុន សែន បានបន្តកាន់អំណាចក៏ដោយសារការផ្ដល់រង្វាន់ទៅអោយក្រុមមន្ត្រីជាបរិវារបក្សពួក ខ្សែស្រឡាយ និងសមាជិកគ្រួសារ ដែលកេងប្រវញ្ចទៅលើពលរដ្ឋខ្មែរស្លូតត្រង់។ អ្វីដែលអង្គការគ្លូបល វីតនេស បានទម្លាយក្នុងការស៊ើបអង្កេតរយៈពេល២៥ឆ្នាំមកនេះ បង្ហាញថា អាថ៌កំបាំងនៅពីក្រោយនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះគឺការឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈដូចជាព្រៃឈើ និងដីធ្លី ដែលប៉ះពាល់ការរស់នៅពលរដ្ឋ និងបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថានធម្មជាតិ»។
អង្គការឃ្លាំមើលបរិស្ថានពិភពលោក(Global Witness) ដែលគាំទ្រការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលនៃបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីដទៃទៀត ចាប់ពីពេលនេះ គួរចាប់ផ្ដើមដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក គន់ គីម និងមន្ត្រីដទៃទៀត នៃរបប លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានរួមចំណែកសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។