សង្គម​ស៊ីវិល​ថា ការ​បន្ថយ​ពន្ធ​លើ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​សារព័ត៌មាន​អនឡាញ នៅ​មិន​ទាន់​គ្រប់​គ្រាន់ សម្រាប់​ធ្វើ​ឱ្យ​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ប្រសើរ​ឡើង​វិញ​ឡើយ

ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2023.11.27
សង្គម​ស៊ីវិល​ថា ការ​បន្ថយ​ពន្ធ​លើ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​សារព័ត៌មាន​អនឡាញ នៅ​មិន​ទាន់​គ្រប់​គ្រាន់ សម្រាប់​ធ្វើ​ឱ្យ​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ប្រសើរ​ឡើង​វិញ​ឡើយ (រូបឯកសារ) ទិដ្ឋភាព​អ្នក​កាសែត​ទៅ​យក​ព័ត៌មាន​នៅ​ខាង​មុខ​ស្ថានីយ៍​វិទ្យុ​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) ជា​អង្គភាព​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បិទ កាល​ពីថ្ងៃ​ទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣។​​​
រូបពីពលរដ្ឋ

មន្ត្រី​​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ដែល​ធ្វើ​ការ​លើ​វិស័យ​សារព័ត៌មាន និង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​លើក​ឡើង​ថា ការ​បន្ធូរបន្ថយ​ការ​យក​ពន្ធ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​លើ​ស្ថាប័ន​ ឬ​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​អនឡាញ គឺ​ជា​រឿង​ល្អ​​​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ចំនួន​អ្នក​សារព័ត៌មាន​កើន​ឡើង ប៉ុន្តែ ពួក​គាត់​អះអាង​ថា ដើម្បី​ឱ្យ​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​មាន​ភាព​ប្រសើរ លុះ​ត្រា​តែ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​មាន​ឆន្ទៈ​ទទួល​យក និង​កែលំអ​តាម​រយៈ​របាយការណ៍​ដែល​រក​ឃើញ​ដោយ​អង្គការ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ។

ការ​លើក​ឡើង​របស់​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​នេះ នៅ​ក្រោយ​រដ្ឋាភិបាល កាល​ថ្ងៃ​ទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឱ្យ​ដឹង​ថា រដ្ឋាភិបាល​សម្រេច​លើក​លែង​ពន្ធ​សារព័ត៌មាន​អនឡាញ (Online) ប្រភេទ​ធុន​តូច​ជា​បន្ទុក​របស់​រដ្ឋ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ២០២៨ និង​​កាត់​បន្ថយ​កម្រៃ​លើ​ការ​ស្នើសុំ​អាជ្ញាប័ណ្ណ​បង្កើត​អង្គភាព​សារព័ត៌មាន​ថ្មី​នៅ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ចំនួន ៥០ភាគរយ។

​​​​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ២០២៣ នេះ សារព័ត៌មាន​អនឡាញ ដែល​បាន​ចុះ​បញ្ជី​នៅ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន កើន​ឡើង​ដល់​ចំនួន ៩១៧អង្គភាព ខណៈ​ដែល​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ថា នៅ​មាន​ស្ថាប័ន​ព័ត៌មាន និង​សោតទស្សន៍​ផ្សេង​ទៀត ដែល​មិន​ទាន់​បាន​ចុះ​បញ្ជី​ត្រឹមត្រូវ​នៅ​ឡើយ​ទេ។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​ សមាគម​សម្ព័ន្ធ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា ហៅ​កាត់​ថា ខេមបូចា (CamboJa) លោក ណុប វី លើក​ឡើង​ថា ការ​បន្ធូរបន្ថយ​យក​ពន្ធ​លើ​ស្ថាប័ន ឬ​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន​អនឡាញ​នេះ គឺ​ជា​រឿង​ល្អ ដែល​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ចំនួន​អ្នក​សារព័ត៌មាន​កើន​ឡើង​បន្ថែម​ទៀត។ តែ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្ដី លោក ណុប វី ថា របប​សារព័ត៌មាន គឺ​ជា​សេរីភាព​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាល​មិន​គួរ​យក​ពន្ធ​នោះ​ទេ។

លោក ណុប វី៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា វា​ជា​ផ្នែក​មួយ​មិន​​ជា​បង្ហាញ​នូវ​ការ​គាំទ្រ​ល្អ​ទេ សម្រាប់​វិស័យ​សារព័ត៌មាន ដោយ​សារ​តែ​យើង​ដឹង​ហើយ​ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​យើង​មាន​ចែង​ហើយ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូប​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ស្វែងរក ​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន ឬ​ក៏​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន។ អ៊ីចឹង ប្រសិន​ជា​យើង​កំហិត​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​​ពលរដ្ឋ​បង្កើត​សារព័ត៌មាន​បាន ខ្ញុំ​ជឿ​ថា ជា​រឿង​មួយ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សេរីភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ»

លោក ណុប វី បន្ត​ថា ដើម្បី​ឱ្យ​វិស័យ​ព័ត៌មាន​កាន់​តែ​ល្អ​ប្រសើរ រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​បង្កើន​ការ​ចុះ​អប់រំ​ និង​បង្រៀន​អំពី​ក្រមសីលធម៌​វិជ្ជាជីវៈ និង​ច្បាប់​នានា​ឱ្យ​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន​យល់​ដឹង ជា​ជាង​ការ​យក​ពន្ធ​​ ការ​ដក​ហូត​​អាជ្ញាប័ណ្ណ ឬ​ការ​យក​ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ​មក​អនុវត្ត​លើ​អ្នក​សារព័ត៌មាន។

របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​ជាតិ និង​អង្គការ​អន្តរជាតិ ដែល​ធ្វើ​ការ​លើ​វិស័យ​សារព័ត៌មាន​តែង​តែ​លើក​ឡើង​ថា លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​រង​​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាល ដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ។ ក្នុង​អាណត្តិ​អតីត​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​ដើម្បី​តាមដាន​ធ្វើ​ទុក្ខបុកម្នេញ​មក​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ ដែល​ប្ដេជ្ញា​រាយការណ៍​អំពី​ការពិត​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា​ ក្រោម​លេស​ចោទ​ថា បាន​រំលោភ​ច្បាប់​ស្ដីពី​សារពើពន្ធ និង​បែបបទ​រដ្ឋបាល។ អាជ្ញាធរ​បាន​បិទ​ស្ថានីយ​វិទ្យុ​ឯករាជ្យ​នានា ដែល​ផ្សាយ​បន្ត​កម្មវិធី​ព័ត៌មាន​របស់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី (RFA) វិទ្យុ សំឡេង សហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) វិទ្យុ​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) និង​កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) ជា​ដើម។

ចំណែក​រដ្ឋាភិបាល ដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ​កូន​ប្រុស​ច្បង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុង​រយៈ​ពេល​ជាង ៣ខែ​មក​នេះ មិន​បាន​បើក​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​ឡើយ​ទេ ហើយ​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​ថា លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​មិន​មាន​ឆន្ទៈ​ក្នុង​បើក​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​វិញ​ដែរ។ ជាក់​ស្ដែង​​លោក​ ហ៊ុន ម៉ាណែត មិន​បាន​ស្នើ​ឪពុក​លោក​កុំ​ឱ្យ​បិទ​វិទ្យុ​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ (VOD)​​​ ដែល​ករណី​នេះ​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​រូប​លោក​ក៏​ដោយ។

នាយិកា​ប្រតិបត្តិ នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​កម្ពុជា​ដើម្បី​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ (CCIM) អ្នកស្រី ឆន សុគន្ធា បាន​ឱ្យ​ដឹង​តាម​រយៈ​ស៊ីកណល (Signal) ថា ការ​កាត់​បន្ថយ​ពន្ធ​នេះ​គ្រាន់​តែ​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​បង់​ពន្ធ​របស់​ស្ថាប័ន​សារព័ត៌មាន​ប៉ុណ្ណោះ។ អ្នក​ស្រី ឆន សុគន្ធា បន្ត​ថា ដើម្បី​បើក​លំហ​សេរីភាព​សារ​ព័ត៌មាន​លុះត្រាតែ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​ផ្ដល់​ឱកាស​ដល់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ពី​គ្រប់​និន្នាការ ព្រម​ទាំង​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដែល​ហ៊ាន​រាយការណ៍​ព័ត៌មាន​ពិត​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ផង​ដែរ។

អ្នក​ស្រី ឆន សុគន្ធា ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​បើក​លំហ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​ដោយ​គ្មាន​ការ​រឹតត្បិត ការ​គំរាម​កំហែង ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​គួរ​បញ្ឈប់​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​មក​ចោទ​ប្រកាន់​ពលរដ្ឋ និង​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ក្រោម​ហេតុផល​ផ្សេងៗ ជា​ដើម។ បន្ថែម​ពី​នេះ អ្នកស្រី ឆន សុគន្ធា បន្ត​ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​ទទួល​យក​ការ​លើក​ឡើង​អំពី​របាយការណ៍​អង្គការ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​នៃ​លំហ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន ដើម្បី​ធ្វើការ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង និង​កែលំអ​ពី​ចំណុច​អវិជ្ជមាន​ទាំង​អស់​នោះ។

អ្នកស្រី ឆន សុគន្ធា៖ «រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី ឈាម​ថ្មី ភាគ​ច្រើន​ជា​អ្នក​ដែល​បាន​សិក្សា​ពី​ប្រទេស​សេរី ត្រូវ​តែ​យក​ទ្រឹស្ដី​ប្រជាធិបតេយ្យ​មក​ធ្វើ​ការ​អនុវត្ត ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រទេស​ជាតិ​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន ពិសេស សូម​ធ្វើការ​បើក​ចិត្ត​ទូលាយ​ទទួល​យក​នូវ​របាយការណ៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ ដែល​លើក​ឡើង​ពី​ស្ថានភាព​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន ក៏​ដូចជា​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​នៅ​កម្ពុជា»

ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា (CCHR ចេញ​ផ្សាយ​របាយការណ៍​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២២ វិច្ឆិកា​បង្ហាញ​ថា យ៉ាងហោចណាស់​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស​ប្រមាណ ១០០នាក់ និង​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ចំនួន ១៦នាក់ បាន​រង​ការ​បំភិតបំភ័យ ដោយសារ​តែ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រើប្រាស់​យន្តការ​តុលាការ គំរាម​កំហែង​អ្នក ដែល​ហ៊ាន​បញ្ចេញមតិ​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល។

ចំណែក​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​៣៤​ទំព័រ​របស់​សម្ព័ន្ធ​អ្នកសារព័ត៌មាន​កម្ពុជា (Camboja) ដោយ​បាន​ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៣ ខែ​វិច្ឆិកា ដែល​បាន​ធ្វើការ​ស្ទង់មតិ​លើ​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន​អាជីព និង​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន​ពលរដ្ឋ​ចំនួន ២០០នាក់​បង្ហាញ​ថា ពួក​គេ​ភ័យ​ខ្លាច​ការ​គំរាម​កំហែង​ដល់​សុវត្ថិភាព​ផ្ទាល់​ខ្លួន នៅ​ពេល​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឹណិត ដើម្បី​សរសេរ​រឿង​នយោបាយ​ បញ្ហា​ដីធ្លី​ និង​អំពើ​ពុករលួយ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​អ្នក​មាន​អំណាច។

ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​មិន​ទាន់​អាច​សុំ​ការ​ឆ្លើយ​តប​រឿង​នេះ​ពី​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា និង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន លោក ទេព អស្នារិទ្ធ ដើម្បី​សុំ​សួរ​អំពី​បញ្ហា​នេះ​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៧ ខែ​វិច្ឆិកា។

បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ​តែ​ង​តែ​ជំរុញ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បើក​លំហ​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដែល​ក្នុង​នោះ​រួម​ទាំង​របប​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា។ ជាក់​ស្ដែង គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​បាន​ចេញ​របាយការណ៍​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២១ វិច្ឆិកា បញ្ជាក់​ជាថ្មី​ថា កម្ពុជា​ត្រូវតែ​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​ការ​ពិត និង​ជឿជាក់ ដើម្បី​កែលំអ​ឡើងវិញ ជុំវិញ​ក្ដី​កង្វល់​ដែល​បាន​លើកឡើង​ដោយ​សហភាព​អឺរ៉ុប ដើម្បី​ទទួល​បាន​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ (EBA) ពេញលេញ​ឡើងវិញ ជាពិសេស គឺ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ក្ដី​កង្វល់​ជុំវិញ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ និង​នយោបាយ រួម​ទាំង​បញ្ហា​ដីធ្លី​បង្កឡើង​ពី​ការ​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច និង​សិទ្ធិ​ការងារ​ជា​ដើម៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក សេង សារី បន្ត​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ពាក់ព័ន្ធ​សារ​បែក​ធ្លាយ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។