អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សចេញរបាយការណ៍បង្ហាញពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រើការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដើម្បីរំលាយសហជីព
2022.11.21

អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ បានចេញរបាយការណ៍មួយនៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ដោយបានបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រើប្រាស់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដើម្បីរំលាយសហជីព។ អង្គការនេះអំពាវនាវដល់សហគមន៍អឺរ៉ុប និងអាមេរិក ដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត និងជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើកកម្ពស់ការអនុវត្តច្បាប់ ស្ដីពី ការងារ ឡើងវិញ ដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ដូចជា ការអនុគ្រោះពន្ធផ្សេងៗពីបណ្ដាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ក្រោមប្រធានបទ «កម្ពុជាមានតែសហជីពមីកញ្ចប់ ដែលអាចបន្តវត្តមាន ការបង្ក្រាបសហជីពក្នុងវិស័យរោងចក្រ និងទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា» (Cambodia: Only “Instant Noodle” Unions Survive. Union Busting in Cambodia’s Garment and Tourism Sectors) របាយការណ៍បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៅកែដែលគ្មានគុណធម៌ក្នុងវិស័យរោងចក្រ និងទេសចរណ៍ បានយកលេសពីការព្រួយបារម្ភនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ ដើម្បីបង្ក្រាបទៅលើសហជីពឯករាជ្យ។ ពាក្យថា សហជីពមីកញ្ចប់ ដែលរបាយការណ៍នេះបានលើកឡើង គឺសំដៅដល់សហជីព ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងភ្លាមៗ ដោយភាគីថៅកែ ដើម្បីជំនួសសហជីពឯករាជ្យ ហើយសហជីពទាំងនោះ តែងតែធ្វើការសម្រេចទៅតាមការចង់បានរបស់ថៅកែ ខុសពីនិយមន័យពិតរបស់សហជីព ដែលការពារផលប្រយោជន៍ដល់និយោជិក។

នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការនៅតំបន់អាស៊ី នៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) បានលើកឡើងថា ថៅកែដែលគ្មានគុណធម៌ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ពីសុខុមាលភាពរបស់ក្រុមនិយោជិកនោះទេ នៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាក ក៏ប៉ុន្តែពួកគេបែរជាសហការគ្នា ដោយយកលេសពីការព្រួយបារម្ភពីជំងឺកូវីដ១៩ ដើម្បីបង្ក្រាបសហជីពឯករាជ្យទៅវិញ។ លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសុន (Phil Robertson) បានអំពាវនាវដល់សភាពអឺរ៉ុប (EU) សហរដ្ឋអាមេរិក (US) និងដៃគូរពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗ ដាក់សម្ពាធទៅលើក្រុមហ៊ុនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាមរយៈឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក្នុងការបញ្ជាទិញ ដើម្បីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិការងារឡើងវិញ។
ជាមួយគ្នានេះ របាយការណ៍ក៏បានរំលេចអំពីសហជីពឯករាជ្យ អិល អ អេស យូ (LRSU) ដែលត្រូវបានថៅកែណាហ្គាវើលដ៏ រួមជាមួយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគំរាមកំហែងផងដែរ ដោយក្នុងនោះតំណាងសហជីពឯករាជ្យ និងសមាជិកសកម្ម ដែលបានចេញតវ៉ាទាមទារឱ្យថៅកែដោះស្រាយវិវាទការងារ ត្រូវបានតុលាការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ហើយក្រុមកូដករដែលធ្វើកូដកម្មដោយអហិង្សា ស្របតាមច្បាប់ស្ដីពីការងារ ត្រូវបានក្រុមអាជ្ញាធរប្រើអំពើហិង្សាដើម្បីកុំឱ្យបន្តធ្វើកូដកម្ម ហើយវិវាទការងារមួយនេះនៅតែអូសបន្លាយដល់បច្ចុប្បន្នដោយសារ ថៅកែកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៏ មិនព្រមទទួលយកសមាជិកសហជីពឯករាជ្យឱ្យចូលធ្វើការវិញ។

ជុំវិញរឿងនេះ បុគ្គលិកណាហ្គាវើលដ៏ និងជាសមាជិកសហជីពឯករាជ្យ អិល.អ.អេស. យូ (LRSU) លោកស្រី ឆាន ប៉ូរ៉ា យល់ស្របដែលរបាយការណ៍លើកឡើងថា ថៅកែដែលគ្មានគុណធម៌ ធ្វើការបង្ក្រាបលើសហជីពឯករាជ្យ ព្រោះលោកស្រីផ្ទាល់ ត្រូវបានតុលាការកោះហៅឱ្យចូលបំភ្លឺតាមរយៈបណ្ដឹងរបស់ថៅកែណាហ្គាវើលដ៍ ដោយគ្រាន់តែលោកស្រីចូលរួមធ្វើកូដកម្មដើម្បីទាមទារឱ្យថៅកែគោរពច្បាប់ស្ដីពីការងារតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្រីបន្ថែមថា វិវាទការងារនៅតែបន្ត ដោយសារក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលមិនឯករាជ្យ ក្នុងការដោះស្រាយវិវាទការងារនោះឡើយ៖
«ខ្ញុំយល់ថាក្រុមអាជ្ញាកណ្ដាលដោះស្រាយវិវាទការងារហ្នឹង គាត់ដោះស្រាយអត់ឯករាជ្យទេ ព្រោះអីវិវាទការងារយូរមកហើយ ហើយគាត់អត់ដោះស្រាយឱ្យចប់ៗ សោះ គាត់បែរជាទៅគាំទ្រខាងថៅកែវិញ បែរជាមកធ្វើបាបបុគ្គលិកខ្មែរ កម្មករខ្មែរ ដែលគ្រាន់តែទាមទារសិទ្ធិការងារ ទាមទារឱ្យក្រុមហ៊ុនបរទេសគោរពសិទ្ធិ និងច្បាប់ការងារនៅប្រទេសខ្មែរយើង»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារលោក ហេង សួរ និងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីសុំសួរពីបញ្ហានេះបានឡើយ នៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា។
លទ្ធផលរបាយការណ៍ដែលអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) ទើបតែចេញផ្សាយនេះ បានធ្វើការស្រាវជ្រាវចាប់តាំងពីខែមិនា ដល់ខែមិថុនា ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដោយក្នុងនោះ ក្រុមស្រាវជ្រាវបានជួបសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយមេដឹកនាំសហជីពឯករាជ្យចំនួន ៣២នាក់ និងសមាជិកសហជីពសកម្មក្នុងវិស័យកាត់ដែរ និងទេសចរណ៍ជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតដែរ។

របាយការណ៍នេះបានផ្ដល់អនុសសាសន៍ដល់បណ្ដាប្រទេសដែលមានពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជារួមមាន ដូចជា សហភាពអឺរ៉ុប ((EU) ប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក (U.S) ប្រទេសអង់គ្លេស (England) ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ (Germany) ប្រទេសកូរ៉ែត្បូង (Korea) និងប្រទេសជប៉ុន (Japan) ជាដើម ត្រូវតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យ ចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារ ហើយត្រូវដកហូតគ្រប់កិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ច ឬការអនុគ្រោះពន្ធផ្នែកពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជាមកវិញ ក្នុងករណីរកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុន មិនបានអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដែលមានភ្ជាប់លក្ខខ័ណ្ឌគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារទាំងនោះ។
ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជា អ្នកស្រី អ៊ូ ទេពផល្លីន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា របាយការណ៍ដែលអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch ចេញផ្សាយនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតពីការគំរាមកំហែងរបស់រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមថៅកែ ដែលបានគំរាមកំហែងក្រុមសហជីពឯករាជ្យក្នុងពេលមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩កន្លងមក។ លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័ណ្ណ លើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិខាងការងារ លេខ ៨៧ ស្ដីពីសេរីភាពសមាគម និងលេខ៩៨ ស្ដីពីការចរចារួម និងសច្ចាប័ណ្ណស្ដីពីសិទ្ធិការងារជាច្រើនទៀត ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលបែរជាបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីសហជីព ដែលផ្ទុយទៅនឹងសច្ចាប័ណ្ណអន្តរជាតិទាំងនេះ ហើយគំរាមកំហែងទៅលើសហជីពឯករាជ្យទៅវិញ៖
«នៅពេលដែលកម្មករជួបរឿងរ៉ាវចងក្រងសហជីព ពិបាកនៅក្នុងការចុះបញ្ជីហើយ រងសម្ពាធពីខាងរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងថែមទៀត។ នៅពេលដែលនិយោជកហ្នឹងរំលោភបំពានសិទ្ធិរួចខ្លួន ហើយកម្មករនៅពេលដែលចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួន ត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ហើយប្ដឹងផ្ដល់ជាដើម អ៊ីចឹង ខ្ញុំមើលឃើញថា ប្រព័ន្ធហ្នឹង គឺជាប្រព័ន្ធដែលមិនមែនជាប្រព័ន្ធលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋទេ គឺជាប្រព័ន្ធដែលលើកកម្ពស់និយោជក ដែលមានទាំងធនធានសេដ្ឋកិច្ចហើយ មានអំណាចធ្វើអ្វីតាមអំពើចិត្តបានទៀត»។
![]()
យក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍ (NagaWorld) ពេលអាជ្ញាធរដឹកយកទៅមណ្ឌលចត្តាឡីស័ក ក្នុងខណ្ឌព្រែកព្នៅ ជាយរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ (រូប៖ ពលរដ្ឋផ្តល់ឱ្យ)
របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch ដដែលក៏ស្នើឱ្យបណ្ដាប្រទេសដែលនាំចូលផលិតផលមកពីប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវថ្កោលទោសជាសាធារណៈដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្រាប់ការមិនអើពើលើការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពសមាគម ការបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសហជីពឯករាជ្យ និងការវាយប្រហារលើសិទ្ធិធ្វើកូដកម្ម និងការចរចារួមរបស់កម្មករ។ អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ តែងតែលើកឡើងថា សហជីពកាន់តែត្រូវបានទទួលការគំរាមកំហែង ចាប់ពីមានការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ មក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។