លោក ហ៊ុន សែន ព្រមាន​បិទ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​វាយប្រហារ​អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស​UN

ដោយ យន់ សាមៀន
2023.06.04
លោក ហ៊ុន សែន ព្រមាន​បិទ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​វាយប្រហារ​អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស​UN លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងទៅកាន់កម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរ កាលពីថ្ងៃទី៣ មិថុនា ២០២៣។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន

លោក ហ៊ុន សែន ព្រមាន​បិទ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដែល​ទទួល​ជំនួយ​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​លោក​សេរី ខណៈ​លោក​សង្ស័យ​ថា មាន​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​លួច​ធ្វើ​នយោបាយ​ទុច្ចរិត​ជួល​កូដករ​ឱ្យធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​។ អ្នកវិភាគ​មើល​ឃើញ​ថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជួប​វិនាសកម្ម​ធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារ​ការ​ចាត់ទុក​អ្នក​ធ្វើ​ការងារ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ក្រុម​ប្រទេស​លោក​សេរី ជា​សត្រូវ​របស់​ខ្លួន។

លោក ហ៊ុន សែន បន្ត​ចោទ​ថា មាន​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ធ្វើ​ការងារ​លាក់លៀម យក​លុយ​ទៅ​ជួយ​កូដករ​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គាវើលដ៍ (Naga World) ដើម្បី​ជួល​ឱ្យ​ធ្វើ​ការ​តវ៉ា​។ លោក​អះអាង​ថា ប្រសិនបើ​គ្មាន​អ្នក​ផ្ដល់​លុយ​ជួយ​ចិញ្ចឹម កូដករ​ទាំងនោះ ក៏​មិន​អាច​មាន​លទ្ធភាព​ចេញ​តវ៉ា​ប្រហែល​២​ឆ្នាំ​មក​នេះ​ដែរ ហើយ​កន្លង​មក លោក​គ្រាន់តែ​មិន​ទាន់​បញ្ជា​ឱ្យ​ចាប់​អ្នក​ដែល​ផ្ដល់​លុយ​ទាំងនោះ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

នៅក្នុង​ពិធី​ជួប​សំណេះសំណាល​កម្មករ​នៅ​ខេត្ត​កណ្ដាល នៅ​ថ្ងៃទី​៣ មិថុនា លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើង​ថា លោក​និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​លោក ស ខេង បាន​ពិភាក្សា​គ្នា និង​សម្រេច​រួច​ហើយ ដើម្បី​ឱ្យ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំងអស់ ត្រូវ​ធ្វើ​របាយការណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​បញ្ជាក់​ពី​ប្រភព​លុយ​ដែល​ទទួល​បាន​ពី​ម្ចាស់​ជំនួយ​ពី​ក្រៅប្រទេស ហើយ​ប្រសិនបើ​មិន​ធ្វើ​ក្នុង​រយៈពេល​ដែល​បាន​កំណត់ នោះ​នឹង​ត្រូវ​រំលាយ​ចោល​តែម្ដង​។ លោក​បន្ត​ថា លោក​មិន​ដក​ថយ​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ឱ្យ​អនុវត្ត​វិធានការ​នេះ​ឡើយ ហើយ​វា​នឹង​ត្រូវ​កំណត់​នៅក្នុង​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ស្ដីពី​អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ខណៈ​លោក​ចោទ​ថា ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទទួល​បាន​ជំនួយ​ពី​ប្រទេស​លោក​សេរី ធ្វើ​ការងារ​ដើម្បី​រាយការណ៍​អាក្រក់​ពី​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក។

លោក ហ៊ុន សែន៖ «យក​លុយ​ទៅ​ជួយ​អានេះ យក​លុយ​ទៅ​ជួយ​អានោះ អ៊ីចឹង​ទេ យើង​នឹង​ពិនិត្យ​ឡើង​វិញ​ទាំងអស់ នូវ​អង្គការ​ណា​ទទួល​លុយ​ពី​អ្នកណា ត្រូវ​និយាយ​គ្នា​ឱ្យ​ច្បាស់ បើ​មិន​អ៊ីចឹង អ្នក​ឯង​បញ្ជូន​លុយ​មក ធ្វើ​ភេរវកម្ម ធ្វើ​ម៉េច​ខ្ញុំ​ជឿ។ អ្នកឯង​បញ្ជូន​លុយ​មក ជួន​ណា ក្រោម​ហេតុផល​ណាមួយ អ្នក​ឯង​អាច​ជា​បណ្ដាញ​ភេរវកម្ម ក៏​អាច​ថា បាន​ដើម្បី​បំផ្លាញ​ប្រទេស​របស់ខ្ញុំ»

លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែម​ថា អំឡុង​ពេល​កើត​មាន​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​ដោយសារ​ការ​រីក​រាលដាល​ជំងឺឆ្លង​កូវីដ១៩ ប្រទេស​ជាច្រើន​អាច​កាត់​បន្ថយ​ចំនួន​កម្មករ និង​បុគ្គលិក ប៉ុន្តែ​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គាវើលដ៍ នៅ​កម្ពុជា បែរជា​មិន​អាច​កាត់​បន្ថយ​បុគ្គល។ លោក​ឱ្យ​បរទេស​ឈប់​ផ្ដល់​លុយ​ទៅ​ឱ្យ​កូដករ​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គាវើលដ៍ ហើយ​កូដករ​ដែល​លោក​អះអាង​ថា នៅ​សល់​៩៨​នាក់ ត្រូវ​ឈប់​តវ៉ា​និង​ស្វែងរក​ការងារ​ផ្សេង​ធ្វើ។

បន្ថែម​ពី​នេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​វាយប្រហារ​ទៅលើ​អ្នករាយការណ៍​ពិសេស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទទួលបន្ទុក​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា លោក វិទិត មុនតាប៊ន (Vitit Muntarbhorn) ខណៈ​លោក​ខឹង​ជុំវិញ​ការ​រិះគន់​របស់​មន្ត្រី​អ..ប រូប​នេះ ដែល​ទាមទារ​ឱ្យ​ដោះលែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ និង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​អាច​វិល​ចូល​ស្រុក​វិញ​។ លោក ហ៊ុន សែន ថា ការណ៍​អ្នករាយការណ៍​ពិសេស​រូប​នេះ​រាយការណ៍​ពី​កម្ពុជា ដោយសារ​ចាត់ទុក​កម្ពុជា​ជា​សំរាម​នៅក្នុង​ភ្នែក​របស់​ខ្លួន និង​លើកឡើង​តាម​តែ​របាយការណ៍​ពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ពី​ក្រុម​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង។

អ្នកនាំពាក្យ​សមាគម​អាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើង​ថា លោក​មិន​ចង់​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​ចោទប្រកាន់​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​លើ​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ឡើយ​។ ប៉ុន្តែ​លោក​លើកឡើង​ថា នៅ​ក្រោយ​ពី​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ប្រទេស​លោក​សេរី​បាន​ជាប់​កាតព្វកិច្ច ដើម្បី​ជួយ​កសាង និង​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​កម្ពុជា​ឱ្យ​រីកចម្រើន ដោយ​ក្នុង​នោះ បាន​រួមគ្នា​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជាប្រចាំ​ដោយ​ផ្ទាល់​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល និង​តាមរយៈ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ដៃគូ​របស់​រដ្ឋាភិបាល ក្នុង​ការ​កសាង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នានា និង​ការ​ជួយ​កសាង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ រួម​ទាំង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​ជាដើម ស្រប​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «ការ​ចោទ​ប្រកាន់ ឬ​ការ​រក​ឃើញ​ណាមួយ មិន​ប្រក្រតី ចំណុច​ទាំងអស់​នេះ​គឺជា​អ្វី​ដែល​យើង​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ ប្រសិនបើ​រឿង​ណុង ជា​រឿង​ពិត វា​មិនមែន​ជា​បញ្ហា​ទេ។ ប៉ុន្តែ​យើង​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ក្រែង​មាន​សេចក្ដី​រាយការណ៍​ណាមួយ ដោយ​ក្នុង​លក្ខណៈ​រើសអើង មាន​ការ​គុំកួន មាន​ការ​ស្អប់​ទៅ​លើ​ស្ថាប័ន​ណាមួយ​នោះ វា​ធ្វើ​ឱ្យ​កើត​មាន​អយុត្តិធម៌»

មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​រូប​នេះ​បន្ត​ថា ជុំវិញ​ការ​លើកឡើង​ពី​បញ្ហា​សិទ្ធិមនុស្ស និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា ពី​សំណាក់​អ្នករាយការណ៍​ពិសេស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ គឺ​អាស្រ័យ​លើ​បច្ចេកទេស​និង​វិជ្ជាជីវៈ​ច្បាស់លាស់ និង​តាមរយៈ​ការ​ចុះ​មក​មើល​ឃើញ​ផ្ទាល់ ជួប​តួអង្គ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់ ទាំង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ស្ថាប័ន​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​វាយតម្លៃ មិនមែន​រិះគន់​តាម​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ឡើយ។

កូដករ​ណាហ្គាវើលដ៍​អ្នកនាង ម៉ម សុវឌ្ឍិន ទាត់​ចោល​ការ​ចោទប្រកាន់​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ថា​ក្រុម​អ្នកនាង​ធ្វើ​ការ​តវ៉ា​កន្លង​មក​នេះ ដោយសារ​ទទួល​បាន​លុយ​ពី​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ឬ​ពី​បរទេស។ អ្នកនាង​អះអាង​ថា កន្លង​មក ប្រាក់​ដែល​កូដករ​ទទួល​បាន តាមរយៈ​ការ​រៃ​អង្គាស​របស់​សហជីព និង​កម្មករ​ដូចគ្នា រួម​ទាំង​ពី​សប្បុរសជន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស ដើម្បី​ឱ្យ​ដោះស្រាយ​ទុក្ខ​លំបាក​ខ្លះ​សម្រាប់​កូដករ។

អ្នកនាង ម៉ម សុវឌ្ឍិន៖ «គេ (ក្រុមហ៊ុន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​)​បញ្ឈប់​ហ្នឹង គេ​ជួប​វិបត្តិ​កូវីដ​ពិតប្រាកដ​មែន តែ​ចម្លែក​តែ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ ដែល​ថៅកែ​ណាហ្គាវើលដ៍ គាត់​នៅ​ចំណេញ ហើយ​ហេតុ​អី​គាត់​កុហក​ថា គាត់​ហ្នឹង​ជួប​វិបត្តិ​កូវីដ ហើយ​យក​លេស​ហ្នឹង​គាស់​រំលើង​សហជីព​ចោល​ទាំង​ឫស។ អ៊ីចឹង វា​មើល​ឃើញ​ច្បាស់ក្រឡែត​ថា រឿង​ហ្នឹង កម្មករ​មិន​សុខ​ចិត្ត កម្មករ​នៅ​តវ៉ា​ទាមទារ ឱ្យ​ថៅកែ​ហ្នឹង​គោរព​សេរីភាព​របស់​សហជីព​ហ្នឹង អ៊ីចឹង​បាន កម្មករ​នៅ​តវ៉ា​រហូត​ដល់​សព្វថ្ងៃ​ហ្នឹង ហើយ​ដល់​ពេល​គាត់​(​ហ៊ុន សែន​) យក​មក​ប្រៀបធៀប​អ៊ីចឹង វា​អត់​ត្រឹមត្រូវ អត់​ដូចគ្នា​ទេ ការ​ប្រៀបធៀប​ហ្នឹង»

ចំណែក​អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​លោក គឹម សុខ ចាត់ទុក​ការ​ព្រមាន​បន្ត​បង្ក្រាប​ឥត​ឈប់ឈរ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន លើ​មន្ត្រី​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ដែល​ធ្វើ​ការងារ​លើ​វិស័យ​ការពារ និង​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​សិទ្ធិ​កម្មករ​ថា ជា​យុទ្ធវិធី​មួយ​ដើម្បី​កុំឱ្យ​មាន​ចរន្ត​នៃ​ការ​តវ៉ា​ទាមទារ​យុត្តិធម៌ និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​តទៅ​ទៀត ស្រប​ពេល​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​មាន​វ័យ​កាន់តែ​ចាស់​ទ្រុឌទ្រោម និង​មិន​ចង់​ឱ្យ​មាន​ឧបសគ្គ​ដល់​ការ​ផ្ទេរ​អំណាច​ទៅ​កូន​ប្រុស​របស់​លោក។

លោក គឹម សុខ៖ «បិទ​អង្គការ​អស់ហ្នឹង កុំ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​នៃ​ចរន្ត លើក​ទឹកចិត្ត​ប្រជា​ពលរដ្ឋ ឱ្យ​ទាមទារ​យុត្តិធម៌ ហើយ​នឹង​ប្រជាធិបតេយ្យ ពីព្រោះ បើ​កាលណា​មាន​ចរន្ត​របស់​ពលរដ្ឋ ទាមទារ​យុត្តិធម៌​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ គាត់​(​ហ៊ុន សែន​) គិត​ថា ពិបាក​ទប់ ពិបាក​ទប់​មែនទែន ដោយសារ​សុខភាព​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ក៏​មិន​ស្រួល​ដែរ​ឥឡូវ​ហ្នឹង​។ ចុះបើ​ឧបមា​ថា ស៊យ​ធ្វើ​ការ​លែង​កើត​ភ្លាមៗ កូន​ប្រុស​របស់​គាត់ អាច​ត្រូវ​គេ​រុញ​ចេញ គឺ​ផ្ទៃ​ក្នុង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា រុញ​ចេញ​តែម្ដង»

លោក​បន្ត​ថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​ចាត់​ទុក​គណបក្សប្រឆាំង ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​និយម​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដែល​កំពុង​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ស្ដារ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា ជា​សត្រូវ​នយោបាយ​អំណាច​របស់​ខ្លួន ហើយ​បើ​លោក ហ៊ុន សែន មិន​ព្រម​ដក​ថយ​ទេ កម្ពុជា​នឹង​ប្រឈម​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​ធ្លាប់​កើត​ឡើង​នៅ​មុន​ពេល​កម្ពុជា​សម្រេច​បាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​១៩៩១ ដែល​ជួយ​ស្វែង​រក​បាន​សន្តិភាព​និង​ការ​បញ្ចប់​ជម្លោះ​ប្រដាប់​អាវុធ​នៅ​កម្ពុជា។

លោក គឹម សុខ ព្រួយ​បារម្ភ​ថា នៅ​ពេល​កម្ពុជា​មាន​រដ្ឋាភិបាល និង​រដ្ឋសភា ដែល​ជា​កម្មសិទ្ធិ​ផ្ដាច់មុខ​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​ត្រកូល​«​ហ៊ុន​» និង​គ្មាន​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ពី​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​នៃ​បណ្ដា​ប្រទេស​លោក​សេរី ហើយ​ធ្វើ​ការងារ​តែ​ជាមួយ​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត ដូចជា​ប្រទេស​វៀតណាម និង​ប្រទេស​ចិន ដើម្បី​ឱ្យ​ជួយ​រក្សា​អំណាច​ឱ្យ​គ្រួសារ​លោក ហ៊ុន សែន នោះ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នឹង​អាច​រង​ទុក្ខ​វេទនា​ជាថ្មី៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។