សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានដឹកនាំប្រតិភូមួយក្រុមទៅចូលរួមវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅបុរីញ៉ូយ៉ក (New York) សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងរយៈពេល១៤ថ្ងៃ។ តាមរយៈវេទិកានេះសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានប្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់ទំរង់លើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមពីសំណាក់អាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។
តើតំណាងខ្មែរក្រោមបានលើកឡើងពីបញ្ហាអ្វីខ្លះដែរក្នុងវេទិកាស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើម?
បញ្ហាសំខាន់ៗដែលតំណាងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមលើកឡើងដើម្បីសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យដោះស្រាយរួមមាន ការរំលោភសិទ្ធិ ការបង្ខំរំលោភយកដីខ្មែរក្រោម ដោយគ្មានសំណងការចាប់ចងខ្មែរក្រោមរឿងទាមទារសិទ្ធិជនជាតិដើម ភាពអត់ការងារធ្វើ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិ បង្រៀនអក្សរខ្មែរ និងសាសនា ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។ កញ្ញា ព្រ៊ីសស៊ីឡា គឹម អ៊ុន(Priscilla Kim Ong) ប្រាប់វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិថាខ្មែរក្រោមជាជាតិដើមមិនមែនជាជនជាតិភាគតិចដូចការលើកឡើងរបស់វៀតណាមនោះទេ ដូច្នោះខ្មែរក្រោមត្រូវទទួលបានសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងជាជនជាតិដើម៖ « យើងមានក្តីបារម្ភអំពីប្រតិកម្មរបស់ភាគីវៀតណាម ចំពោះវត្តមានរបស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក្នុងវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍នេះ និងអំពីទស្សនៈរបស់វៀតណាមជុំវិញការតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិសម្រេចវាសនាដោយខ្លួនឯងរបស់ខ្មែរក្រោម និងសិទ្ធិកំណត់សំគាល់អត្តសញ្ញាណជា ជនជាតិដើម ដោយគ្មានការចោទប្រកាន់ពីវៀតណាមថា ជាការគំរាមកំហែងដល់ឯកភាពជាតិវៀតណាម ។ សេចក្តីប្រកាសសិទ្ធិ ជនជាតិដើម របស់អង្គការសហប្រជាជាតិមិនត្រូវបានវៀតណាមអនុវត្ត ហើយ វៀតណាមបន្ត បដិសេធផ្តល់ សិទ្ធិជនជាតិដើម ដល់ខ្មែរក្រោម»។
កញ្ញាបន្តថាវៀតណាមកំពុងចាត់ទុក អ្នកការពារសិទ្ធិជនជាតិដើមជាយុវជនខ្មែរក្រោមជាខ្មាំងសត្រូវ។ វៀតណាម បានផាកពិន័យ ធ្វើទារុណកម្ម និងឃុំខ្លួនយុវជនខ្មែរក្រោម តាមទំនើងចិត្តនិងយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ។ កញ្ញាក៏បានស្នើឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិនិងសហរដ្ឋអាមេរិកជួយជាជំនួយដើម្បីអភិវឌ្ឍនិងការពារគាំទ្រខ្មែរក្រោមរស់នៅតាមតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ។ បច្ចុប្បន្នវៀតណាម ជាប្រទេសនាំអង្ករចេញទៅលក់នៅក្រៅប្រទេស ហើយអង្ករប្រមាណ៩០ភាគរយត្រូវបានកសិករខ្មែរក្រោមផលិតនៅតាមតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គជាដីកំណើតរបស់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមប៉ុន្តែឈ្មួញវៀតណាមមិនបានទិញអង្ករខ្មែរក្រោម សមស្របតាមតម្លៃទីផ្សារនោះទេ គឺឈ្មួញទិញក្នុងតម្លៃថោក។ កញ្ញា ព្រ៊ីសស៊ីឡា គឹម អ៊ុន(Priscilla Kim Ong) បញ្ជាក់ថា ដោយសារតែបញ្ហានេះហើយធ្វើឲ្យកសិករខ្មែរក្រោមមិនទទួលបានផលប្រយោជន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហើយពួកគេកំពុងបោះបង់ចោលមុខរបរធ្វើស្រែចំការដោយធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅឯទីក្រុងវិញ៖ « ដោយសារតែកង្វះខាតការងារធ្វើនៅតាមខេត្ត។ ពលរដ្ឋជាជនជាតិដើមជាច្រើននាក់បានបង្ខំចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកពីភូមិកំណើតទៅទីក្រុងដើម្បីរកការងារធ្វើ ។ ការធ្វើចំណាកស្រុកទៅទីក្រុងដ៏តូចចង្អៀត ឬក៏ធ្វើដំណើរទៅក្រៅស្រុក មិនអាចឲ្យជនជាតិដើមអាចថែរក្សាភាសា និងវប្បធម៌របស់ពួកគេបាននោះទេ ។ រាល់បុណ្យជាតិម្តងៗ ខ្មែរក្រោមមិនអាចធ្វើដំណើរមកស្រុកកំណើត ដោយសារតែបារម្ភបាត់បង់ការងារធ្វើ ។ វៀតណាម មិនមាន គោលនយោបាយ ដើម្បីការពារ កម្មករនោះទេ»។
ក្រៅពីមិនទទួលបានកិច្ចគាំពារផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមក៏បានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញកសិករខ្មែរក្រោមថែមទៀតផង។ យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានកសិករខ្មែរក្រោមបីនាក់កំពុងជាប់ពន្ធនាគារជាច្រើនឆ្នាំដោយសារតែពួកគេងើបឡើងតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការរឹបអូសដីស្រែកេរ្តិ៍ដូនតាពីសំណាក់អាជ្ញាធរវៀតណាម។
កញ្ញា ព្រ៊ីសស៊ីឡា គឹម អ៊ុន(Priscilla Kim Ong) ស្នើឲ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិទទួលបានម្ហូបអាហារស៊ើបអង្កេតករណីនេះ។ កញ្ញាក៏ស្នើសុំឲ្យ អង្គការ (UNESCOនិUNICEF) ផ្តល់ជំនួយជាថវិកានិងបច្ចេកទេសដើម្បីបង្កើតសាលារៀនពីរភាសាដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរក្រោមអាចរៀនអក្សរខ្មែរពីមតេយ្យសាលាដល់មហាវិទ្យាល័យ។
វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិធ្វើឡើងរយៈពីរសប្តាហ៍ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែឧសភា។ វេទិកានេះ ជាស្ថាប័នផ្តល់ប្រឹក្សាទៅដល់ក្រុមប្រឹក្សាសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ វេទិកានេះ ត្រូវបានគេបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០០០ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជនជាតិដើម រួមមានការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច សង្គម វប្បធម៌ អប់រំ សុខាភិបាល និងបញ្ហសិទ្ធិមនុស្ស។ អនុប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមលោក ម៉ៅ មុនី ដែលជាអ្នកដឹកនាំប្រតិភូខ្មែរក្រោមទៅចូលរួមវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថាតាមរយៈវេទិការបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះយើងទើបធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិបានស្គាល់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមកាន់តែច្បាស់បន្ថែមទៀត៖ « ការចូលប្រជុំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិវាសំខាន់សម្រាប់ខ្មែរក្រោមយើង ពីព្រោះខ្មែរក្រោមនៅស្រុកគ្មាន សិទ្ធិចូលរួម។ យើងបានលើកឡើងបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់ ដែលបងប្អូនយើងបានប្រឈម។ បងប្អូនយើងថា ពេលយើងថ្លែងសុន្ទរកថារួចហើយមានអ្នកកាសែតចង់សម្ភាស និងចង់សួរបន្ថែមរឿង ខ្មែរក្រោម យើង។ យើងមានសង្ឃឹមធំព្រោះបញ្ហាខ្មែរក្រោមបានជ្រាបទៅដល់អង្គការប្រជាជាតិ»។
តំណាងសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនឹងបន្តចូលរួមវេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមមួយសប្តាហ៍ទៀត។ នៅសប្តាហ៍នេះ វេទិកានេះនឹងផ្តោតលើកិច្ចសន្ទនារវាងតំណាងរដ្ឋាភិបាលក្រុមតំណាងជនជាតិដើមនិងអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិជាដើម។ បញ្ហាដែលគេនឹងលើកមកជជែកនោះរួមមានការស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចក្រោយការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ (Covid-19) បញ្ហាភាសាជនជាតិដើមនិងការរៀបចំរបៀបវិរៈសម្រាប់វេទិកាអចិន្ត្រៃយ៍ស្តីពីបញ្ហាជនជាតិដើមសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។