សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម អំពាវនាវឲ្យព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ដែលវៀតណាមបង្ខំឲ្យបំបិទសិទ្ធិសាសនាខ្មែរកម្ពុជាក្រោមកុំធ្វើឲ្យតាមបង្គាប់វៀតណាម ដើម្បី ផលប្រយោជន៍សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម អំពាវនាវឲ្យព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ដែលវៀតណាមបង្ខំឲ្យបំបិទសិទ្ធិសាសនាខ្មែរកម្ពុជាក្រោម កុំធ្វើឲ្យតាមបង្គាប់វៀតណាម ដើម្បីផលប្រយោជន៍ និងលាភសក្ការៈ។ ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី អាជ្ញាធរវៀតណាម បានប្រើប្រាស់ សមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិប្រចាំខេត្ត ឃ្លាំងមិនទទួលស្គាល់ សាមណេរខ្មែរក្រោមមួយអង្គ ដែលសកម្មក្នុងការពារ សិទ្ធិមនុស្ស និងសាសនារបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។
សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមចាត់ទុកទង្វើរបស់សមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិ ដែលបានហាមឃាត់សាមណេរ យឿង ខាយ មិនឲ្យគង់ក្នុងវត្តទូទាំងខេត្តឃ្លាំងថា ការសងសឹក នឹងសង្ឃ ដែលសកម្មផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងសាសនា។ ប្រធានអន្តរសាសនានៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រះភិក្ខុ ធីធី ធម្មោ មានថេរដីកាក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ផ្សាយកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ទង្វើរបស់សមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិ ដែលមានអាជ្ញាធរវៀតណាមនៅពីក្រោយនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីទទួលបានលាភសក្ការៈ។
ព្រះភិក្ខុ ធីធី ធម្មោ មានថេរដីកាបន្តថា ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមទោះបីត្រូវវៀតណាមបង្ខំឲ្យធ្វើតាមក៏ដោយ ប៉ុន្តែត្រូវហ៊ានតស៊ូ ដើម្បីការពារសិទ្ធិសាសនាខ្មែរក្រោម។
ភិក្ខុ ធីធី ធម្មោ៖«យើងឃើញថា ការបួសនេះស្រាប់ ស្របច្បាប់។ បួសហ្នឹង មិនត្រឹមតែប្រតិបត្តិទេ ថែមទាំងរក្សានូវប្រពៃណីដោយសារតែខ្មែរក្រោមហ្នឹង បើមិនបានបួសទេ មិនបានសិក្សាក្នុងវត្តទេ ភាសាកំណើតហ្នឹងត្រូវបាត់បង់»។
ប្រតិកម្មរបស់ប្រធានអន្តរសាសនា នៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះ កើតឡើងក្រោយពេល សមាគមព្រះសង្ឃស្នេហាជាតិវៀតណាមប្រចាំខេត្តឃ្លាំង បានចេញសារាចរណែនាំមួយ ផ្ញើទៅព្រះចៅអធិការវត្តនៅទូទាំងខេត្តឃ្លាំង កុំទទួលស្គាល់សាមណេរ យឿង ខាយ ជាព្រះសង្ឃស្របច្បាប់។ សារាចរក៏គំរាមថា ប្រសិនបើវត្តអារាម នៅទូទាំងខេត្តដឹងថា សាមណេរ យឿង ខាយ គង់នៅវត្តអារាមណាមួយ ត្រូវរាយការណ៍ទៅសមាគមព្រះសង្ឃស្នេហាជាតិវៀតណាម ជាបន្ទាន់ ហើយប្រសិនបើព្រះចៅអធិការវត្តលាក់បាំងព័ត៌មាន ឬផ្ដល់ទីតាំងឲ្យសាមណេរ យឿង ខាយ គង់នៅ នឹងត្រូវប្រឈមចំពោះមុខច្បាប់។ ការគំរាមកំហែងរបស់សមាគមព្រះសង្ឃស្នេហាជាតិវៀតណាមនេះ ដោយសារតែ សាមណេរ យឿង ខាយ ដែលសកម្មធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងទាមទារសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ជនជាតិខ្មែរក្រោម បានទៅសាងផ្នួសនៅវត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេកនៅខេត្តលង់ហោរ។ សាមណេរ យឿង ខាយ មានស្រុកកំណើត និងផ្ទះនៅខេត្តឃ្លាំង។ ច្បាប់វៀតណាមតម្រូវឲ្យខ្មែរក្រោមរស់នៅខេត្តណា ត្រូវបួសក្នុងខេត្តនោះ ដោយមានការអនុញ្ញាតពីព្រះសង្ឃវៀតណាមជាមុនសិន។
កន្លងមក មន្ត្រីសង្ឃខេត្តឃ្លាំង ក៏ធ្លាប់បានសហការជាមួយអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ផ្សឹកព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមប្រាំអង្គទាំងបង្ខំ ដោយចោទថា ព្រះសង្ឃទាំងប្រាំអង្គនោះ ជាអ្នកដឹកនាំបាតុកម្ម កាលពីឆ្នាំ២០០៧ ធ្វើឲ្យមានការចលាចលក្នុងសង្គម និងមានគំនិតប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម។
ជុំវិញការគំរាមមិនឲ្យវត្តទទួលយកសាមណេរ យឿង ខាយ គង់ស្នាក់នៅក្នុងវត្តនេះ ព្រះចៅអធិការវត្តមង្គលបូរីទ្រនំសេក ព្រះភិក្ខុ ផេន ចន្ទតារា ដែលអនុញ្ញាតឲ្យសាមណេរ យឿង ខាយ គង់ មានថេរដីកាថា ព្រះសង្ឃ ដែលបួសតាមធម៌វិន័យត្រឹមត្រូវ គឺអាចគង់នៅគ្រប់វត្តអារាមនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិក្សាអក្សរសាស្ត្រជាតិ និងច្បាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ព្រះអង្គមានថេរដីកាបន្ថែមថា មន្ត្រីសង្ឃខេត្តឃ្លាំង ដាក់សម្ពាធលើសាមណេរ យឿង ខាយ មិនឲ្យគង់តាមវត្តនៅខេត្ត ឃ្លាំង ជារឿងមួយមិនសមរម្យ និងខុសវិន័យរបស់ព្រះពុទ្ធទៀតផង។
ព្រះភិក្ខុ ផេន ចន្ទតារា៖«សំខាន់គឺ យើងបួសត្រឹមត្រូវតែបែបព្រះពុទ្ធសាសនាមាតាបិតាអនុញ្ញាតឲ្យបួសតាមធម៌វិន័យ»។
មកទល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាមមិនទាន់ប្រតិកម្មនឹង វត្តមង្គលបូរីទ្រនំសេក ដែលហ៊ានឲ្យសាមណេរ យឿង ខាយ ស្នាក់នៅឡើយទេ។ សាមណេរ យឿង ខាយ ក៏កំពុងបន្តគង់នៅ ក្នុងមង្គលបូរីទ្រនំសេក និងនិមន្តសំដែងធម៌ និងឆាន់តាមផ្ទះពលរដ្ឋ។ សាមណេរ យឿង ខាយ មានថេរដីកាប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ព្រះអង្គ កំពុងព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ប៉ុន្តែ ប្ដេជ្ញានឹងបន្តគង់ក្នុងវត្តមង្គលបូរីទ្រនំសេក ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយធម៌ និងធ្វើការតស៊ូមតិ ដើម្បីសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច។
សាមណេរ យឿង ខាយ៖«អាត្មាសាងផ្នួសហ្នឹងត្រឹមត្រូវអាត្មាមិនសឹកតាមបញ្ជាគេ។ គេចាប់បង្ខំយ៉ាងណា ក៏ដោយអាត្មាមិនអាចធ្វើតាមបញ្ជាគេទេ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចទាក់ទងសមាគមព្រះសង្ឃសាមគ្គីស្នេហាជាតិ ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញការលើកឡើងរបស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបាននៅឡើយទេ កាលពីថ្ងៃទី២១ មករា ប៉ុន្តែកន្លងមកវៀតណាម បានបដិសេធថា រំលោភសិទ្ធិសាសនាខ្មែរក្រោម។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្ដី វៀតណាមនៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ការរំលោភបំពានទាំងនោះ រួមមាន ការហាមឃាត់ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម មិនឲ្យនិមន្តបិណ្ឌបាត្រ អាជ្ញាធរវៀតណាមខេត្តលង់ហោរ ប៉ុនប៉ង កាប់យកដើមគគីរ ដែលមានអាយុកាលជាង ៧០០ឆ្នាំ ដែលជាកេរដំណែលរបស់វត្តមង្គលបុរីទ្រនំសេក។ អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅខេត្ត លង់ ហោរ ក៏បាននាំគ្នាទៅចង់បំផ្លាញ ទីតាំងសាលាឆទានរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្រោមមួយកន្លែង នៅឃុំកំពង់ ស្រុកប្រាសាទថ្មី។ សហរដ្ឋអាមេរិក បច្ចុប្បន្នកំពុងឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សិទ្ធិសេរីភាពសាសនានៅវៀតណាម។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបទេសអាមេរិក លោក អេថូនី ប្ល៊ីងឃិន (Anthony Blinken) មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ នៅពេលដាក់វៀតណាម ក្នុងបញ្ជីតាមដានជាប្រទេសរំលោភសិទ្ធិសាសនាធ្ងន់ធ្ងរថា រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមមនុស្សខ្លះ បានគំរាមកំហែងចាប់មនុស្សដាក់ពន្ធនាគារ ឬសម្លាប់ដោយសារតែជំនឿសាសនា។ មានករណីខ្លះ រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន បានបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពសាសនា ឬជំនឿ ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ។ កត្តានេះហើយ បានបណ្ដាលឲ្យ មានការបែងចែកដោយឈឺចាប់ បង្កផលប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច និងគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្តិភាព៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។