ប្រវត្តិ​ឧក្រិដ្ឋ​របស់​ឧត្ដមសេនីយ៍ «បាតដៃ​កខ្វក់»​ លោក​ ចាប ភក្តី

0:00 / 0:00

លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ដែល​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ចាត់ទុកជា​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ អាច​រក្សា​អំណាច​ តាំងពី​១៩៨៥ មកទល់​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ តាមរយៈ​ការបង្កើត​ ក្រុម​កង​សន្តិសុខ​ដើម្បី​អនុវត្ត​បទបញ្ជា​និង​គំនិត​របស់​លោក​។ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ធ្វើ​ដូច្នោះ​បាន​ ដោយសារតែ​ការលើកតម្កើង​កងកម្លាំង​យោធា​ស្មោះត្រង់​នឹង​លោក​ ជាជាង​តាមរយៈ​ការ​ដំឡើង​ឋានៈ​តាម​បែប​រដ្ឋបាល​ របស់​ស្ថាប័ន​យោធា​ អាវុធហត្ថ​ និង​ ប៉ូលិស​។ អង្គការ​សិទ្ធ​មនុស្ស​រក​ឃើញ​ថា​ ក្នុងចំណោម​មន្ត្រី​យោធា​ ១២រូប​ ដែល​ជួយ​ឲ្យ​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ អាច​រក្សា​អំណាច​បាន​នោះ​ មាន​លោក​ ចាប ភក្តី​ ជា​មេបញ្ជាការ​នៃ​កងពលតូច​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ម្នាក់​ផង​ដែរ​។

លោក​ ចាប ភក្តី​ មាន​ដើមកំណើត​នៅ​ខេត្ត​ ព្រៃវែង​។ លោក​ជា​មនុស្ស​ស្និទ្ធ​នឹង​ លោក​ គន់ គីម​ មន្ត្រី​យោធា​ជាន់ខ្ពស់​និង​ជា​មនុស្សជំនិត​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ដែល​ជា​អ្នក​លើក​តម្កើង​លោក​ ចាប ភក្តី​នៅ​ក្នុង​តួនាទី​ជា​យោធា​។ លោក​បាន​ក្លាយ​ជា​មន្ត្រី​សំខាន់​ម្នាក់​ក្នុង​វិស័យ​យោធា​ ក្រោយ​ការបោះឆ្នោត​ ឆ្នាំ​ ១៩៩៣​ មេ​បញ្ជា​រង​នៃ​កង​អន្តរាគមន៍​ទី១​។ កង​អន្តរាគមន៍​ទី១​នេះ​ ក្រោយមក​បាន​ប្រែក្លាយ​ឈ្មោះ​ទៅជា​ កងពលតូច​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រយោង​ ៩១១​។ ក្រុម​ពិសេស​នេះ​ ត្រូវ​បាន​បង្ហាត់បង្រៀន​ដោយ​ ប្រទេស​បារាំង​ កូរ៉េខាងត្បូង​ និង​ ឥណ្ឌូណេស៊ី​។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​គម្រោង​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ កាលពី​ឆ្នាំ​ ១៩៩៧​ លោក​ ចាប ភក្តី​ និង​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ បាន​ប្រើប្រាស់​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ជា​អង្គភាព​ដែល​លោក ​ហ៊ុន សែន​ ទុកចិត្ត​ជាទីបំផុត​ ក្នុង​ការ​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៧​។ ​ អង្គភាព​នេះ​ បាន​ជួយ​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ក្នុង​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៧​ ដើម្បី​វាយ​ទម្លាក់អាវុធ​របស់​យោធា​ស្មោះត្រង់​នឹង​រាជានិយម​ គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​។ ដោយ​ទទួល​បញ្ជា​ផ្ទាល់​ពី​លោក​ គន់ គីម​ លោក​ ចាប ភក្តី​ បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​បន្ទាយ​របស់​គណបក្ស​ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​ នៅ​ភាគ​ខាងលិច​ នៃ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ កាលពី​ព្រឹក​ថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដា​ ឆ្នាំ​១៩៩៧។ កងពលតូច​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ បាន​វាយលុក​លើ​បន្ទាយ​ តាំង​ក្រ​ស៊ាំ​ង ជាទី​បញ្ជាការ​សំខាន់​បំផុត​របស់​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិចប៉ិច​ និង​ទីតាំង​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​ផ្សេងទៀត​នៅ​ព្រមាន​យន្តហោះ​ពោធិចិនតុង​ ​ជាទី​កន្លែង​ដែល​អតីត​ លោក​ ញ៉ឹក ប៉ុនឆៃ​ ដែល​កាលណោះ​ជា​អគ្គ​មេបញ្ជាការ​រង​នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​ និង​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​មួយ​ចំនួន​ទៀត​កំពុង​ស្នាក់នៅ​។ ក្រោយ​ការវាយប្រហារ​នៅ​ក្នុង​និង​ជុំវិញ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ កាលពី​ថ្ងៃទី៥ និង​៦កក្កដា​មក​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ បាន​ទទួលបញ្ជា​ពី​លោក​ ហ៊ុន សែន​ ឲ្យ​បោសសំអាត​ទាំងអស់​នូវ​កម្លាំង​អានាធិបតេយ្យ​ និង​កម្ចាត់​ចោល​ទាំងអស់​។ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​បាន​ចាប់ខ្លួន​ មន្ត្រី​ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​ យ៉ាងហោចណាស់​ ៤០នាក់​ រួមមាន​កង​ អង្គរក្ស និង​យោធា​។ អ្នក​ទាំងនោះ​រួមមាន​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​ ប្រមាណ​៨នាក់​ ដែល​ក្រោយ​ការ​ចាប់ខ្លួន​ត្រូវ​បាន​គេ​ធ្វើឃាត​ ដោយ​កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ និង​ដោយ​កងទ័ព​ស្មោះត្រង់​នឹង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន។ របាយការណ៍​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​ ដែល​បាន​ចេញផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃខែ​សីហា​ ឆ្នាំ១៩៩៧​បង្ហាញ​ថា​ មនុស្ស​ប្រមាណ​ចាប់ពី​ ៤០​ ទៅ​៦០​នាក់​ ត្រូវ​បាន​សម្លាប់​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​ក្នុង​ពេល​រដ្ឋប្រហារ។ ​ មន្ត្រី​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ បាន​សាកសួរ​សាក្សី​ ជា​អតីត​ទាហាន​គណបក្ស​ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​ ឲ្យដឹង​ថា​ ពួកគេ​ត្រូវ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម​ដោយ​ខ្សែ​ក្រវ៉ាត់​ ជ្រុង​ជើង​តុ​ បន្ទះ​ឈើ​ ទាត់​ដោយ​ស្បែកជើង​ និង​ឲ្យ​ជង្គង់​ វាយ​ចំមុខ​ និង​ខ្លួនប្រាណ​ជាដើម​។ ក្រោយ​ការដឹកនាំ​កងទ័ព​ស្មោះ​នឹង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ វាយប្រហារ​ទម្លាក់​កងកម្លាំង​ស្មោះត្រង់​នឹង​ គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​មក​ លោក​ ចាប ភក្តី ត្រូវ​បាន​ដំឡើង​តួនាទី​សំខាន់​មួយ​ក្នុង​ជួរ​គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា។ ​

លោក​ ចាប ភក្តី​ បាន​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​នៃ​គណៈកម្មការ​កណ្ដាល​នៃ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០០៥​។ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ បន្ត​ជា​អង្គភាព​មួយ​ដែល​លោក ​ហ៊ុន សែន​ ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​បង្ក្រាប​កម្លាំង​បាតុកម្ម​កម្មករ​និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​។ ក្រោយ​ការបោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​ ២០១៣​ មាន​មហា​បាតុកម្ម​តវ៉ា​លទ្ធផល​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​ ២០១៣ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ។ គាប់​ជួន​ពេលនោះ​ កម្មករ​ក៏បាន​ទាមទារ​តវ៉ា​ដើម្បី​ដំឡើង​ប្រាក់ខែ​បន្ថែម​ និង​លក្ខខណ្ឌ​ការងារ​ឲ្យបាន​ល្អ​ប្រសើរ​។ របាយការណ៍​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ឲ្យដឹង​ថា​ ដើម្បី​បង្ក្រាប​នឹង​ការ​ងើប​តវ៉ា​របស់​កម្មករ​ កម្លាំង​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ បាន​ជ្រើសរើស​កម្លាំង​បន្ថែម​ តាម​បណ្ដា​ខេត្ត​ ហើយ​ចាប់ផ្ដើម​ទទួលបញ្ជា​ផ្ទាល់​ពី​លោក​ ហ៊ុន សែន។ បន្ទាប់ពី​មាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​ការបោះឆ្នោត​និង​បាតុកម្ម​របស់​កម្មករ​មក​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ បាន​កំណត់​កាលបរិច្ឆេទ​ដើម្បី​បញ្ចប់​កូដកម្ម​ និង​បា​តុ​កម្ម​ផ្សេង​ៗទៀត។ អាជ្ញាធរ​របប​លោក​ ហ៊ុន​ សែន ​ថែមទាំង​ព្រមាន​ថា​ ប្រសិនបើ​បាតុកម្ម​មិន​បញ្ចប់​តាម​ការកំណត់​នោះ​ទេ​ ​ អាជ្ញាធរ​លោក​នឹង​ពង្រាយ​កម្លាំង​ដើម្បី​បង្ក្រាប​បាតុកម្ម​កម្មករ​ដោយ​ចាត់ទុកថា​ បាតុកម្ម​ទាំងនោះ​ជា​បាតុកម្ម​ខុសច្បាប់​។ កងពលតូច​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ត្រូវ​បាន​ដាក់ជា​លើកដំបូង​ឲ្យ​ធ្វើសកម្មភាព​បង្ក្រាប​បាតុកម្ម។ កងកម្លាំង​នេះ​ ត្រូវ​បាន​ដាក់​នៅ​ទីប​ញ្ជាការ​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្បែរ​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​ សំលៀកបំពាក់​ យ៉ាកជិន​ (Yakjin Garment Factory)ជា​រោងចក្រ​ដែល​មាន​ម្ចាស់​ជា​ជនជាតិ​កូរ៉េ​។ ​ សាច់ញាតិ​របស់​លោក​ ចាប ភក្តី​ ឈ្មោះ​ ចាប សុភ័ណ្ឌ​ ត្រូវ​បាន​ដាក់ឲ្យ​ត្រួតត្រា​សភាពការណ៍​នៅ​តំបន់​នោះ​។ ការ​តវ៉ា​របស់​កម្មករ​ធ្វើឡើង​ដោយ​អហិង្សា​ និង​សន្តិភាព​ រហូតដល់​កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ដែល​បំពាក់​ដោយ​អាវុធ​វែង​ និង​អាវុធ​ផ្សេង​ៗទៀត​ បាន​ប្រឈមមុខនឹង​ហ្វូង​កម្មករ​ ព្រះសង្ឃ​ និង​ព្យាយាម​ធ្វើព្រងើយ​មិន​ស្ដាប់​សំណើ​របស់​ក្រុម​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ដែល​បាន​អង្វរ​ឲ្យ​បន្ថយ​ស្ថានការណ៍​តានតឹង​។ កងពលតូច​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ បាន​វាយប្រហារ​កម្មករ​ និង​អ្នកសង្កេតការណ៍​ នឹង​បំពង់​ដែក​ កាំបិត​ ជំពាម​កៅស៊ូ​ និង​ដំបង​។ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ក៏បាន​ចាប់ខ្លួន​ មន្ត្រី​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​៤នាក់​ និង​កម្មករ​ ៣នាក់។ ពួកគេ​រង​ការវាយប្រហារ​ពេល​ចាប់ខ្លួន​ ទោះបី​ពួកគេ​មិនបាន​ចូលរួម​បាតុកម្ម​ក៏ដោយ​។ ក្រោយ​ការ​ចាប់ខ្លួន​ មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​កម្មករ​ ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួន​ដោយ​មិន​ឲ្យ​ទាក់ទង​មនុស្ស​ខាងក្រៅ​កន្លែង​ឃុំខ្លួន​ មុន​ពេល​ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​នាំ​ខ្លួន​ទៅ​តុលាការ​និង​ប៉ូលិស។ យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​មាន​ មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​និង​កម្មករ​ ឋិត​ក្នុងចំណោម​មនុស្ស​ ២៥នាក់​ដែល​ត្រូវ​បាន​កាត់ទោស​ពី​បទ​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​តវ៉ា​និង​បាតុកម្ម​ កាលពី​ចុង​ឆ្នាំ២០១៣​ និង២០១៤។

ប្រធាន​សមាគម​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ឯករាជ្យ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ (IDEA​) លោក​ វ៉ន​ ពៅ​ ដែល​ត្រូវ​បាន​កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ចាប់ខ្លួន​ ហើយ​ធ្វើទារុណកម្ម​នោះ​ អះអាង​ប្រាប់​អាស៊ីសេរី​ថា​ លោក​ ចាប ភក្តី​ ជា​អ្នកទទួល​ខុសត្រូវ​ចំពោះ​ការ​ចាប់ខ្លួន​ និង​អំពើ​ទារុណកម្ម​ ពីព្រោះ​មន្ត្រី​យោធា​ដែល​ឃាត់ខ្លួន​លោក​ បញ្ជាក់​ថា​ ពួកគេ​បាន​ទទួលបញ្ជា​ពី​ថ្នាក់លើ៖ "ចាប់ខ្លួន​ខ្ញុំ​ទៅ​គឺ​ កងពលតូច​លេខ​ ៩១១​។ បន្ទាប់មក​គេ​ធាក់​ខ្ញុំ​ ហើយ​បណ្តើរ​ដល់​បន្ទាយ​ឆត្រយោង​ ៩១១​ ធ្វើឲ្យ​ចង្កេះ​ខ្ញុំ​ងើប​អត់​រួច​។ ហើយ​ក្បាល​ខ្ញុំ​ឈាម​រហាច​។"

លោក​ វ៉ន ពៅ​ បន្ត​ទៀត​ថា​ លោក​មិនបាន​ចូលរួម​បាតុកម្ម​នឹង​កម្មករ​នោះ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​លោក​បាន​ព្យាយាម​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​របស់​កម្មករ​កុំ​ឲ្យ​មានអំពើ​ហិង្សា​តែប៉ុណ្ណោះ៖ "ខ្ញុំ​គិត​ថា​ វា​ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​បំផុត​ដែល​ក្នុងនាម​យើង​ជាខ្មែរ​ យើង​ឃាត់​កុំ​ឲ្យ​ខ្មែរ​និង​ខ្មែរ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​នឹងគ្នា​បែរជា​គេ​ចោទ​ខ្ញុំ​ថា​ ជា​មេដឹកនាំ​បាតុកម្ម​ ។ ហើយ​គេ​យក​យើង​ទៅ​ធ្វើទារុណកម្ម​ ។ ខ្ញុំ​គិតជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​។ "

កាលពី​ឆ្នាំ២០១៤​ កម្មករ​នឹង​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​ ត្រូវ​បាន​កាត់ទោស​ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​ប៉ុន្តែ​ទោស​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​ព្យួរ​វិញ​។ អង្ក​ការ​សិទ្ធិមនុស្ស​អះអាង​ថា​ សវនាការ​របស់​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​និង​កម្មករ​ ជា​កិច្ច​ខំប្រឹង​ប្រែង​ជា​ប្រព័ន្ធ​របស់​អាជ្ញាធរ​លោក​ហ៊ុន​ សែន​ ដើម្បី​បិទបាំង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កម្លាំង​ហួសហេតុ​របស់​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ និង​អាជ្ញាធរ​ផ្សេងទៀត​ក្នុង​ការ​បង្ក្រាប​បាតុកម្ម​ និង​កូដកម្ម​។ ចំណែក​មន្ត្រី​កងកម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ និង​មេ​បញ្ជាការ​មិន​ត្រូវ​បាន​កាត់ទោស​ និង​ដាក់​វិន័យ​ចំពោះ​ការ​បាញ់​សម្លាប់​ និង​សកម្ម​ដទៃ​ផ្សេង​ទៀត​នោះ​ទេ​។ មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណោះ​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ ត្រូវ​បាន​កោតសរសើរ​ដោយ​កង​យោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​ថា​ ជា​អង្គភាព​គំរូ​ សម្រាប់​ឆ្នាំ​ ២០១៤​ ក្នុង​ការចូលរួម​អនុវត្ត​រាល់​បញ្ជា​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ដើម្បី​ការពារ​សន្តិសុខ​និង​សុវត្ថិភាព​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។ កាលពី​ខែ​ សីហា​ ឆ្នាំ២០១៥​ កងកម្លាំង​ ៩១១​ បាន​បង្កើត​វិធី​មួយ​ស្រដៀងគ្នា​ទៅ​នឹង​ កម្មវិធី​មួយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ កាលពី​ទសវត្សរ៍​ ឆ្នាំ​ ១៩៨៦​ ក្នុង​សម័យ​រដ្ឋកម្ពុជា​ឈ្មោះថា​ ក្រុម​ប៉ូលិស​បង្ក្រាប​ អេ​បី​ (A3​)។ ក្រុម​នេះ​ ទទួល​បានការ​បណ្ដុះបណ្ដាល​ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​កង​អន្តរាគមន៍​ពិសេស​ ដែល​មាន​សមត្ថភាព​ក្នុង​ការប្រើ​ប្រាស់​អាវុធ​ និង​ការ​បាញ់​ស៊ីប​ ដើម្បី​ចូលរួម​នឹង​យោធា​ដទៃ​ផ្សេង​ទៀត​ ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​ស្ថានការណ៍​មួយ​ចំនួន​ ដែល​អាជ្ញាធរ​ ហ៊ុន សែន​ អះអាង​ថា​ បាន​បង្កឡើង​ដោយក្រុម​អមិត្ត​ប្រឆាំង​នឹង​របប ​ហ៊ុន សែន​ រួម​នឹង​សមាសភាព​ប្រឆាំង​របប​លោក​ហ៊ុន​សែន​ផ្សេងទៀត​ នៅ​ពេល​ណា​ដែល​មន្រ្តី​ប៉ូលិស​ធម្មតា​មិន​អាច​ទប់ស្កាត់​បាន។ លោក​ ចាប ភក្តី​ បាន​បន្ត​ប្រកាស​ពី​ភាព​ស្មោះត្រង់​នឹង​លោក​ ហ៊ុន សែន។ នៅ​ឯ​ពិធី​នៃ​ការបង្កើត​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆ័ត្រយោង​៩១១​ មួយ​កាលពី​ឆ្នាំ​ ២០១៥​ លោក​ ចាប ភក្តី​ រៀបរាប់​ថា​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ជា​អ្នកបង្កើត​អង្គភាព​នេះ​ឡើង​ ហើយ​អះអាង​ថា​ អង្គភាព​នេះ​មាន​បេ​សកម្ម​ដើម្បី​ ការពារ​សន្តិសុខ​សង្គម​ និង​របៀបរៀបរយ​សង្គម​ ដើម្បី​បន្ត​ឲ្យ​មានការ​អភិវឌ្ឍន៍​។ លោក​ ហ៊ុន​ ម៉ា​ណែ​ត ក៏​បញ្ជាក់​ឡើងវិញ​ដែរ​ថា​ អង្គភាព​នេះ​មាន​សារសំខាន់​ដើម្បី​ការពារ​អស្ថិរភាព​សង្គម​។

របាយការណ៍​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​រក​ឃើញ​ទៀត​ថា​ ពេល​បើក​វគ្គ​បណ្ដុះបណ្ដាល​ សង្គ្រាម​យុទ្ធសាស្ត្រ​មួយ​ កាលពី​ខែសីហា​ ឆ្នាំ២០១៧​ ក្រុម​លោក​ ចាប ភក្តី​ បាន​ប្ដេជ្ញា​ប្រឆាំង​ដាច់ខាត​នឹង​ការ​ញុះញង់​ដោយ​មនុស្ស​អគតិ​មួយ​ចំនួន​ ដែល​ចង់​បង្កើត​បដិវត្តន៍​ និង​គាំទ្រ​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ជា​រៀង​រហូត​។ កាលពី​ខែ​ កញ្ញា​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆ័ត្រយោង៩១១​ បាន​ថ្កោលទោស​ លោក​ កឹម​ សុខា​ ថា​ជា​ជន​ក្បត់ជាតិ​ និង​ទាមទារ​ឲ្យ​ចាប់ខ្លួន​លោក​។ លោក​ ចាប ភក្តី​ ធ្លាប់​ប្រកាស​ថា​ លោក​ សម​ រង្ស៊ី​ ជា​បី​សាច​សុទ្ធសាធ​។ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ក៏បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​សាលដីកា​ ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ និង​គាំទ្រ​វិធានការ​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​បដិវត្តន៍​ពណ៌​ ដែល​របប​លោក​ហ៊ុន​សែន​អះអាង​ថា​ ជា​បដិវត្តន៍​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​បម្រើ​ប្រយោជន៍​បរទេស​។

នាយក​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ យូ​មែ​នរ៉ៃស៍​ វ៉​ច្ឆ​ (Human​ Rights​ Watch​) ប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ី​ លោក​ ប្រែ​ដ អា​ដាម​ (Brad​ Adams​) ​ដែល​តាមដាន​ និង​កត់ត្រា​ទុក​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​ឃុំឃាំង​មនុស្ស​ខុសច្បាប់​របស់​ លោក​ ចាប ភក្តី​ មានប្រសាសន៍​ថា​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ដោយ​ផ្ទាល់​តាម​បញ្ជា​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន​ ដើម្បី​ការពារ​របប​លោក​ ហ៊ុន សែន​។ លោក​ ប្រែ​ដ អា​ដាម​ ស្នើ​ឲ្យ​របប​លោក​ ហ៊ុន សែន​ បញ្ចប់​ដំណែង​លោក​ ចាប ភក្តី​ និង​ស្នើ​ឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ដាក់​ លោក​ ចាប ភក្តី​ ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ​ដើម្បី​បង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ និង​បិទ​ទិដ្ឋាការ​មិន​ឲ្យ​ចូល​ប្រទេស​សេរី​ រួម​ទាំង​ត្រូវ​បាន​ស៊ើបអង្កេត​ករណី​អំពើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​៖ "លោក​ ចាប ភក្តី​ មិនបាន​បំរើ​ប្រទេសជាតិ​នោះ​ទេ​។ លោក​ធ្វើ​ការងារ​ដើម្បី​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​បុគ្គល​។ លោក​បាន​ក្លាយ​ជា​បុគ្គល​ដ៏​មាន​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ហូរហៀរ​ម្នាក់​។ លោក​ស្នាក់នៅ​ផ្ទះ​ដ៏​ប្រណិត​មួយ​ ដែល​លោក​មិន​គួរ​មាន​សមត្ថភាព​ដើម្បី​ទិញ​ផ្ទះ​នោះ​ទេ​ ដោយសារតែ​ប្រាក់ខែ​យោធា​នោះ​តិចតួច​ណាស់​ ?"

ភស្តុតាង​ចុងក្រោយ​បង្ហាញ​ឲ្យ​ច្បាស់​ថា​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​ពិត​ជា​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​រក្សា​អំណាច​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​។ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ បាន​ចេញ​អនុក្រឹត្យ​តម្រូវឲ្យ​ អង្គភាព​ចំនួន​៥​រួមមាន​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១ឲ្យ​ឋិតនៅ​ក្រោម​ការត្រួតត្រា​របស់​លោក​កូនប្រុស​របស់​លោក​ គឺ​លោក​ ហ៊ុន ម៉ាណែត​ ដែល​ទើប​កាន់​តំណែង​ជា​មេបញ្ជាការ​កងទ័ពជើងគោក​។​

អាស៊ីសេរី​មិនទាន់​អាច​ទាក់ទង​លោក​ ចាប ភក្តី​ បាន​ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹង​របាយការណ៍​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​បាន​នៅឡើយ​ទេ​ កាលពី​ថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា​ ដោយសារ​ទូរស័ព្ទ​របស់​ កងពលតូច​ទ័ព​ ពិសេស​ឆត្រយោង​៩១១​គ្មាន​អ្នកទទួល​។ ប៉ុន្តែ​មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ​ ទី​ស្តី​ការ​គណរដ្ឋមន្រ្តី​ លោក​ ផៃ ស៊ីផាន​ ចាត់​ទុក​របាយការណ៍​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ដែល​ស្រាវជ្រាវ​រក​ឃើញ​ថា​ ចាប ភក្តី​ មាន​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ​និង​ប្រព្រឹត្ត​បទឧក្រិដ្ឋ​ផង​ដែរ​នោះ​ថា​ ជា​របាយការណ៍​ឧទ្ទាម៖ រាជរដ្ឋាភិបាល​យល់ឃើញ​ថា​ មន្ត្រី​ទាំងនោះ​ ជា​មន្រ្តី​ដែល​មាន​គុណភាព​ក្នុង​ការ​បម្រើ​ពលរដ្ឋ​។ លោក​គ្មាន​អ្វី​ឆ្លើយតប​នឹង​របាយការណ៍​នោះ​ទេ​។"

របាយការណ៍​ អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ​ យូ​មែន​ រ៉ៃ​ត៍​ វ៉​ច្ឆ​ (Human​ Rights​ Watch​) ចេញ​កាលពី​ខែមិថុនា​ បាន​លាតត្រដាង​ឲ្យ​ឃើញ​ថា​ កម្ពុជា​កាន់តែ​ប្រែក្លាយ​ទៅ​រក​របបផ្ដាច់ការ​ និង​ការដឹកនាំ​បែប​ឯក​បក្ស​ ដោយសារតែ​នាយ​ឧត្ដមសេនីយ៍​មាន​បាតដៃ​កខ្វក់​ទាំង១២រូប​ ក្នុង​ជួរ​កងកម្លាំង​សន្តិសុខ​របស់​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន​ បាន​ធ្វើជា​ខ្នងបង្អែក​នៃ​របបនយោបាយ​មួយ​ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​អំពើ​រំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ និង​មាន​ចរិត​ផ្ដាច់ការ​និយម​។ អង្គការ​នេះ​ ជំរុញ​ឲ្យ​បញ្ឈប់​ជាបន្ទាន់​នូវ​វប្បធម៌​និទ្ទណ្ឌភាព​ តាមរយៈ​ការ​បើក​ការស៊ើបអង្កេត​លើ​ឧត្ដមសេនីយ៍​បាតដៃ​កខ្វក់​ទាំង១២រូប​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ដែល​ក្នុង​នោះ​មាន​លោក​ ចាប ភក្តី​ម្នាក់​ដែរ​ ដើម្បី​យក​ទៅកាត់​ទោស​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​នៅ​តុលាការ​អន្តរជាតិ​។ ចំពោះ​ការ​ឃុបឃិត​គ្នា​រវាង​មន្រ្តី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​របប​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ និង​ យោធា​ដើម្បី​បន្ត​អំណាច​នេះ​ សភា​អាមេរិក​ កាលពី​ថ្ងៃទី២៦​ ខែ​ កក្កដា​ ក៏បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ឆ្នាំ២០១៨​ ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ក្បាលម៉ាស៊ីន​ ដឹកនាំ​របប​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ ទាំងអស់​ដែល​ចូល​ដៃ​ ក្នុង​ការបំផ្លាញ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​កម្ពុជា​។ អ្នក​ដែល​ត្រូវ​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​នោះ​រួមមាន​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ លោក​ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង​ ជា​អគ្គបញ្ជាការ​រង​នៃ​ទី​បញ្ជាការដ្ឋាន​កង​អង្គរក្ស​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ លោក​ ជួន សុវណ្ណ​ អតីត​ស្នងការ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ លោក​ សៅ សុខា​ មេបញ្ជាការ​កងរាជអាវុធហត្ថ​លើ​ផ្ទៃ​ប្រទេស​ និង​មន្រ្តី​យោធា​និង​មន្រ្តី​របប​លោក​ ហ៊ុន សែន សំខាន់​ៗ​មួយ​ចំនួន​ទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។