សង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានអនុវត្តតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានត្រឹមត្រូវ តាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិឡើយ។ ការលើកឡើងនេះ ស្របពេលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ត្រៀមធ្វើរបាយការណ៍ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ដាក់ទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការអន្តរជាតិពិនិត្យនៅឆ្នាំ២០២៤។
រៀងរាល់ជាង ៤ឆ្នាំម្ដង ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងពិនិត្យឡើងវិញលើកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សនៃប្រទេសជាសមាជិក ខណៈកម្ពុជា នឹងឈានដល់ជុំទី៤នៃការពិនិត្យឡើងវិញជាសកលតាមកាលកំណត់ (UPR) នេះ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ខណៈការពិនិត្យជុំទី៣ បានធ្វើឡើងតាំងពីខែមករាឆ្នាំ២០១៩។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អាដហុក(Adhoc)លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ទោះបីជាបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ តែងផ្ដល់អនុសាសន៍ឱ្យកម្ពុជាលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានល្អប្រសើរ ជាពិសេស សិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេសង្កេតឃើញ កម្ពុជាពុំទាន់បានអនុវត្តសិទ្ធិទាំងនេះឱ្យបានត្រឹមត្រូវនៅឡើយ។ លោកបន្តថា សកម្មជននយោបាយ និងអ្នកធ្វើការងារសង្គម នៅតែរងការរំលោភបំពានសិទ្ធិ និងរងអំពើហិង្សា ជាក់ស្ដែង មានសកម្មជននយោបាយជាបន្តបន្ទាប់ នៅតែរងការចោទប្រកាន់ ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ និងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខជាដើម។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «ចំណុចទាំងអស់នេះ សុំទទូចសុំឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យមើលឡើងអំពីអ្វី ដែលជាកំហុសឆ្គង ជាការទទូចឱ្យមានការកែប្រែ ជាជាងយើងចេះតែបដិសេធ ចេះតែដោះសា ដោយបញ្ហាទាំងអស់នោះ កំពុងកើតមានឡើង នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាយើង។ អ៊ីចឹង!ជាផលប្រយោជន៍ទៅដល់ប្រទេសជាតិ ផលប្រយោជន៍ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គប្បីយើងងាកទៅដល់អ្វី ដែលជាការស្នើសុំហ្នឹង ធ្វើឱ្យមានការកែប្រែ កែទម្រង់ ឱ្យវាមានភាពល្អប្រសើរទៅ ផលចំណេញហ្នឹង នឹងបានមកដល់ប្រទេសជាតិយើង និងប្រជាពលរដ្ឋយើងទាំងអស់គ្នា»។
ការលើកឡើងពីអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា សហការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ធ្វើសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់រយៈពេលពីរថ្ងៃ ពីថ្ងៃទី១២ដល់ថ្ងៃទី១៣ កក្កដា ដើម្បីប្រមូលធាតុចូលធ្វើរបាយការណ៍ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដាក់ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យជាសាកលតាមកាលកំណត់ជុំទី៤ ដែលត្រូវធ្វើឡើងនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រី សិទ្ធិជនមានពិការភាព សិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងសិទ្ធិកុមារ ត្រៀមធ្វើរបាយការណ៍រួមគ្នា ប៉ុន្តែអង្គការខ្លះត្រៀមធ្វើរបាយការណ៍ដាច់ដោយឡែក តាមវិស័យការងារដែលខ្លួនតាមឃ្លាំមើល ដើម្បីបញ្ជូនរបាយការណ៍នេះ ទៅការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា ឱ្យបានមុនថ្ងៃទី២៨ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត ដែលបានចូលរួមសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះ លើកឡើងថា ជាការកត់សម្គាល់ អនុសាសន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យកម្ពុជា ពន្លឿនដោះស្រាយដីធ្លីបញ្ចប់ដោយតម្លាភាព ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបានមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា ក្រៅពីនៅសេសសល់បញ្ហាដីធ្លីជាច្រើនទៀតមិនទាន់ដោះស្រាយ បញ្ហាដីធ្លីថ្មីៗ ជាច្រើនករណីទៀត បានកើតឡើង ដោយសារការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មីនៅស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ការអភិវឌ្ឍនៅបឹងតាមោក និងក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនៅតែត្រូវបានរំលោភបំពានដីធ្លីជាបន្តបន្ទាប់។ លើសពីនេះ ក៏មានការចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លី ថែមទៀត។
លោក វណ្ណ សុផាត៖ «យើងចេះតែមានការព្រួយបារម្ភថា អនុសាសន៍ហ្នឹង នឹងមិនត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ និងអនុវត្ត ទៅតាមអនុសាសន៍ហ្នឹង។ អ៊ីចឹងហើយបានថា ឥឡូវនេះ យើងកំពុងតែធ្វើម៉េចនិយាយជាមួយ ឬពិភាក្សាជាមួយក្រុមអង្គការដៃគូហ្នឹង ដើម្បីធ្វើជារបាយការណ៍ និងធ្វើអនុសាសន៍យ៉ាងម៉េច ដើម្បីឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង ងាកមកចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរងផលប៉ះពាល់ឡើងវិញ»។
កម្ពុជាបានយល់ព្រមទទួលយកអនុសាសន៍ចំនួន១៧៣ ក្នុងចំណោមអនុសាសន៍១៩៨ ពីបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ មកអនុវត្តដើម្បីកែលំអ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ក្រោយការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញជាសកលតាមកាលកំណត់ជុំទី៣ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។
ជុំវិញបញ្ហានេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក កត្តា អ៊ន បានទេនៅថ្ងៃទី១៣ កក្កដា នេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីថ្ងៃទី១៩ មិថុនា ឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស លោក វ៉ូលឃើ ធើក (Volker Türk) បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានខ្លីមួយ បង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ជុំវិញការរឹតត្បិតសិទ្ធិពលរដ្ឋនៅមុនការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៣ កក្កដា ខាងមុខនេះ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនបានបើកឱ្យមានបរិយាកាសចំហសម្រាប់ពហុនិយម ដែលធានាពីសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងយោបល់ សេរីភាពនៃការជួបជុំ និងអង្គការសមាគម។
ឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ក៏លើកឡើងពីការរារាំងគណបក្សភ្លើងទៀនមិនឱ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត និងការចាប់អ្នកនយោបាយប្រឆាំងដាក់ពន្ធនាគារ ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតយ៉ាងតក់ក្រហល់ តាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីរារាំងអ្នកនយោបាយប្រឆាំងមិនអាចឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតនៅពេលបោះឆ្នោតក្រោយៗទៀត និងការប្រើប្រាស់ទណ្ឌកម្មផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សហជីព និងសកម្មជននយោបាយ ដោយសារតែពួកគេអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងការជួបជុំដោយសន្តិវិធី ដែលធានាដោយច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ រួមទាំងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ដែលកម្ពុជាផ្ដល់សច្ចាប័នយកមកអនុវត្តតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២។
ប៉ុន្តែ ការលើកឡើងពីឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស លោក វ៉ូលឃើ ធើក នោះ ត្រូវបានច្រានចោលជាថ្មី ពីស្ថានបេសកកម្មអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ដោយអះអាងថា ជាការលើកឡើងតែមួយជ្រុង ឬទទួលបានព័ត៌មានតែពីក្រុមគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ទោះបីជាមានការបដិសេធជាបន្តបន្ទាប់ ពីភាគីកម្ពុជាក្ដី ប៉ុន្តែអង្គការសហប្រជាជាតិគូសបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាអ្នកធានាសន្តិភាព វិបុលភាព និងអនាគតដ៏ល្អប្រសើរសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែបើកឲ្យមានសង្គមស៊ីវិលរស់រវើកមួយ ជាកន្លែងសម្រាប់ការពិភាក្សាដោយចំហមួយ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។