RFA
សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមទទួលប្រាក់ជំនួយបន្ថែមពីសហភាពអឺរ៉ុបប្រហែល ៤លានដុល្លារបន្ថែមទៀត សម្រាប់ការចំណាយលើការរៀបចំដំណើរការកាត់ក្ដីអតីតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ និងអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត នៃរបបខ្មែរក្រហម ស្របពេលដែលរឿងក្តីចម្រូងចម្រាសធំៗ ចំនួនពីរ គឺសំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤ នៅមិនទាន់បិទបញ្ចប់នៅឡើយ។
ថវិកាចំនួន ៣លាន ៥សែនអឺរ៉ូ ឬប្រហែល ៤លានដុល្លារអាមេរិកនេះ ត្រូវបែងចែកចេញជាពីរចំណែក ដោយមួយចំណែកបានទៅភាគីអន្តរជាតិ ដែលត្រូវទទួលមានទឹកប្រាក់ ២.២៥លានអឺរ៉ូ ឬប្រហែល ២លាន ៦សែនដុល្លារអាមេរិក និងមួយចំណែកទៀតបានទៅភាគីជាតិ ដែលត្រូវទទួលបាន ១.២៥លានអឺរ៉ូ ឬប្រហែល ១លាន ៤សែនដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីយកទៅគាំទ្រដល់ដំណើរការរបស់តុលាការកូនកាត់មួយនេះ សម្រាប់បំពេញតម្រូវការ នៃការចំណាយឆ្នាំ ២០១៨ នេះ។
តំណាងភាគីជាតិ ដែលជាប្រធានការិយាល័យរដ្ឋបាលស្ដីទីលោក ក្រាញ់ តូនី និងតំណាងភាគីអន្តរជាតិ អនុប្រធានការិយាល័យរដ្ឋបាលលោក ឃ្នុត រ៉ូសែនហូក (Knut Rosandhaug) បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមគ្នា នៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ថា ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនេះ នឹងរួមចំណែកបន្តនិរន្តរភាពកិច្ចការ របស់សាលាក្តី ដើម្បីសម្រេបានយុត្តិធម៌ ចំពោះអំពើឃោរឃៅ នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី បញ្ហាខ្វះថវិកា សម្រាប់ដំណើរការកាត់ក្តី ក្នុងសំណុំរឿងដ៏ស្មុគស្មាញ និង ចម្រូងចម្រាស និង ប្រើពេលយូរ នៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះ នៅជានៅតែជាបញ្ហាប្រឈម មួយ ដែលតុលាការនេះ បានជួបប្រទះតាំងពីដើមដំបូង។ កាលពីចុងត្រីមាសទីមួយ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ដោយសារវិបត្តិថវិកាធ្ងន់ធ្ងរ ដែលគ្មានប្រាក់ខែបើកឲ្យបុគ្គលិកភាគីជាតិ ទើបធ្វើឲ្យ បុគ្គលិកសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ផ្នែកបកប្រែភាសា ផ្ទុះការតវ៉ា រហូតដល់បិទសវនាការក្តី អស់ជាង ១០ ថ្ងៃ។ ប្រាំមួយខែក្រោយមក គឺនៅខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៣ ដដែល បញ្ហាអត់ប្រាក់ខែ នេះកើតឡើងសារជាថ្មី ដែលធ្វើឲ្យបុគ្គលិកជាតិ នៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ជិតពាក់កណ្តាល ផ្ទុះការតវ៉ាទ្រង់ទ្រាយធំ។
ប៉ុន្តែ សម្រាប់ថវិកាឆ្នាំ២០១៨ នេះវិញ ប្រធានស្ដីទីផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈ និងជាមន្ដ្រីនាំពាក្យសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម លោក នេត្រ ភក្ត្រា បញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនានេះ ថាមិនជាបញ្ហាធំទៀតនោះឡើយ ព្រោះថវិកាម្ចាស់ជំនួយ បានបន្តផ្ដល់ជាហូរហែ ដែលអាចធានាថវិកាសម្រាប់ចំណាយក្នុងឆ្នាំ២០១៨ នេះបានគ្រប់គ្រាន់ ជាពិសេសថវិកាខាងភាគីជាតិ៖ «រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺខាងភាគីជាតិ មានថវិកាជិតគ្រប់ហើយ នៅខ្វះតែ ១៥ម៉ឺនដុល្លារទៀតទេ។ ក្នុងនោះថវិកាដែលយើងចំណាយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ គឺមាន ៤លានដុល្លារ ពីរាជរដ្ឋាភិបាល ១.២៥ លានបានអឺរ៉ូ ពីខាងសហភាពអឺរ៉ុប ហើយអាល្លឺម៉ង់គឺចំនួន ៨ម៉ឺនដុល្លារ និងប្រទេសឥណ្ឌាចំនួន ៥ម៉ឺនដុល្លារ»។
នៅឆ្នាំ២០១៨ នេះ ទាំងភាគីជាតិ និងអន្តរជាតិ ត្រូវការថវិកាចំណាយប្រហែល ជាង ២០លានដុល្លារ។ តម្រូវការចំណាយនេះ បានថយចុះច្រើនពីឆ្នាំមុនៗ ដែលសាលាក្ដីនេះ ត្រូវការចំណាយមួយឆ្នាំៗ រហូតដល់ជាង ៣០លានដុល្លារ។ លោក នេត្រ ភក្ត្រា បញ្ជាក់ថា ការកាត់បន្ថយការចំណាយនេះ ក៏សមស្របទៅតាម ការថយចុះនៃទំហំក្ដី នៅចំពោះមុខសាលាក្តីនេះដែរ។ ចំនួនបុគ្គលិក ក៏ត្រូវបានកាត់បន្ថយជាអតិបរមាដែរ៖ «ក៏ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះ ដោយសារតែសំណុំរឿងមួយចំនួន ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ មន្ត្រីបុគ្គលិកដែលកាន់ការងារ ក្នុងសំណុំរឿងនេះ ក៏បានបញ្ចប់កិច្ចសន្យាដែរ។ ដូច្នេះធ្វើឲ្យតម្រូវការមន្ត្រីបុគ្គលិករបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនេះ មានការកាត់បន្ថយទៅតាមទំហំការងារ ដែលមានជាក់ស្ដែង។ ធនធានមនុស្សដែលបម្រើការងារនៅកន្លែងនេះ ក៏មិនមានភាពចាំបាច់ ដែលត្រូវមានចំនួនច្រើនទៀតទេ»។
ទោះជាបុគ្គលិក មិនត្រូវការចំនួនច្រើនទៀត ដូចគ្រាមុនយ៉ាងណាក្តី ក៏ភាពចម្រូងចម្រាសក្នុងការជំនុំជម្រះក្តី ក្នុងសំណុំរឿងដែលនៅសល់ ក៏នៅតែមានច្រើននៅឡើយ។ រឿងដែលចម្រូងចម្រាសខ្លាំងបំផុតនោះ គឺភាពខ្វែងយោបល់គ្នា រវាងសហព្រះរាជជាតិ និងសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ ក្នុងរឿងក្តីចំនួនពីរ គឺសំណុំរឿង ០០៣ ដែលមានជនត្រូវចោទលោក មាស មុត និង សំណុំរឿង ០០៤ ដែលមានជនត្រូវចោទបីរូប គឺលោក ស្រី អ៊ឹម ចែម លោក យឹម ទិត្យ និងលោក អោ អាន។
សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ នៅតែប្រកាន់ជំហរ មិនឲ្យជំនុំជម្រះក្តីអ្នកទាំងនេះ នោះទេ ដោយអះអាងថា ពួកគាត់មិនមែនស្ថិតក្នុងចំណោមមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឬ អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែ សហព្រះអាជ្ញាអន្តរជាតិ ជំទាស់ដាច់អហង្ការ និងអះអាងថា មានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីដាក់បន្ទុក និងចោទប្រកាន់ ថាបុគ្គលទាំងនេះ សុទ្ធតែស្ថិតក្នុងប្រភេទមនុស្ស ដែលអាចផ្ដន្ទាទោសបាន។
ជំហររបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ ស្របគ្នាទៅនឹងជំហររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលតែងតែប្រកាសឲ្យបិទបញ្ចប់រឿងក្តីនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមត្រឹមសំណុំរឿង ០០២ ដោយមិនត្រូវកាត់ក្ដីក្នុងសំណុំរឿងថ្មីបន្ថែមនោះឡើយ។ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ថែមទាំងព្រមានបិទសាលាក្ដីនេះចោលទៀតផង បើមន្ត្រីតុលាការនៅតែបន្តរឿងក្ដីបន្ថែម លើសពីសំណុំរឿង ០០២ នោះ។ ជំហររបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ រងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីមជ្ឈដ្ឋានអ្នកច្បាប់ ដែលថា នេះជាការជ្រៀតជ្រែត ចូលក្នុងកិច្ចការតុលាការ។ ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា លោកសុខចិត្តឲ្យបិទសាលាក្ដីដោយមិនឲ្យមានសង្គ្រាមស៊ីវិលកើតឡើងសាជាថ្មីទៀតនោះឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកសង្កេតការណ៍ថា សង្គ្រាមនឹងមិនកើតឡើងដូចការអះអាងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះទេ។
ការខ្វែងយោបល់គ្នានេះ កំពុងស្ថិតក្នុងដៃរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ដែលកំពុងពិចារណាថា តើនឹងលើកលែងការចោទប្រកាន់ ឬបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅជំនុំជម្រះ។ សេចក្តីសម្រេចយ៉ាងណា ឬឆាប់ប៉ុនណា មន្ត្រីនាំពាក្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ត្រឹមតែអាចប្រាប់ថា នឹងអាចធ្វើនៅពេលវេលាសមស្របខាងមុខ។
គិតមកដល់ពេលនេះ សាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានបើកដំណើរការអស់រយៈពេលជាង ១២ឆ្នាំមកហើយ។ គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ ២០១៧ កន្លងទៅ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមបានចំណាយថវិកាអស់ជាង ៣រយលានដុល្លារអាមេរិក ដែលថវិកាទាំងនេះបានមកពីប្រទេសម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិ ស្របពេលដែលរបបក្រុងភ្នំពេញចំណាយអស់ថវិកាជិត ៧០លាន ដើម្បីគាំទ្រដល់ដំណើរការនៃតុលាការមួយនេះ។ ជាលទ្ធផល មានតែលោក កាំង ហ្គេកអ៊ាវ ហៅឌុច ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារមួយជីវិត និងកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅខេត្តកណ្ដាល។ ចំណែកឯលោក នួន ជា និងលោក ខៀវ សំផន នៅកំពុងរង់ចាំសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយនៅចុងឆ្នាំនេះថា តើពួកគាត់នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសជាស្ថាពរឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតដែរឬយ៉ាងណា៕
