ប្រជាសហគមន៍ឡពាង ៤៥នាក់ ប្រមូលផ្ដុំគ្នាមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២ មេសា ស្នើសុំចៅក្រមចេញដីកាពន្យារពេលបង់ប្រាក់ប្រដាក់ក្ដី ក្នុងសំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណី ប្ដឹងទាមទារកាន់កាប់ដីធ្លីពីអ្នកស្រី ជា ខេង ប្រធានក្រុមហ៊ុន ខេឌីស៊ី (KDC)។ អ្នកឡពាងលើកហេតុផលថា ការស្នើសុំពន្យារពេលនេះ ដោយសារពួកគាត់ ៩នាក់ គ្មានលទ្ធភាពរកប្រាក់បង់ជូនតុលាការ ម្នាក់ ៤០ម៉ឺនរៀល ក្នុងរយៈពេល ២សប្ដាហ៍បាននោះទេ។ រដ្ឋបាលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចទទួលពាក្យពីអ្នកឡពាង ដែលស្នើសុំផ្ដល់ពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីរកប្រាក់យកបង់ឲ្យតុលាការ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោម៩នាក់ លោកស្រី គុល វណ្ណា វ័យ ៦១ឆ្នាំ ថ្លែងថា រូបគាត់មិនដឹងថា ទៅរកប្រាក់ ៤០ម៉ឺនរៀលពីណាមកបង់ឲ្យតុលាការនោះទេ ព្រោះរាល់ថ្ងៃនេះ លោកស្រីរកបានចំណូលតិចតួចពីការដេរស្លឹកកណ្ដបលក់។ ស្ត្រីវ័យចំណាស់ ដែលមានកូន ៦នាក់រូបនេះ រៀបរាប់ថា គាត់ត្រូវប្រឹងអង្គុយដេរស្លឹកត្នោត ពី ២០ ទៅ ៣០កណ្ដប ក្នុងមួយថ្ងៃ ដើម្បីលក់បានប្រាក់ពី ៣ពាន់រៀលទៅ៥ពាន់រៀល សម្រាប់ទប់ទល់ការចំណាយប្រចាំថ្ងៃ។ លោកស្រី គុល វណ្ណា យល់ថា ទឹកប្រាក់ដែលតុលាការបង្គាប់ឲ្យពួកគាត់បង់ដល់ទៅ ៤០ម៉ឺនរៀលនោះ គឺច្រើនណាស់ចំពោះពួកគាត់ ដែលជាពលរដ្ឋក្រីក្រ រកមួយថ្ងៃ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតមួយថ្ងៃ៖ «ក្នុងមួយរយកណ្ដបហ្នឹង បាន ១ម៉ឺន ៨ពាន់រៀល។ បើស្រួលខ្លួនទៅ បីបួនថ្ងៃទៅ បានមួយរយទៅ ថ្ងៃណាអត់ស្រួលខ្លួនទេ ដេរក៏អត់បាន។ ជីវភាពរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំរកនេះ ដើម្បីគ្រាន់តែទប់ទល់។ វាខ្វះខ្លះ វាបានខ្លះ ព្រោះវាបានទិញអង្ករស៊ីផង ហើយមិនដឹងថ្ងៃណា ខ្ញុំរកបានឲ្យតុលាការទេ បើសិនសុំឲ្យតុលាការបន្ធូរបន្ថយឲ្យពួកខ្ញុំខ្លះផង ព្រោះពួកខ្ញុំរកមិនបានទេ»។
តំណាងសហគមន៍ឡពាង លោកស្រី អ៊ុំ សុភី ឲ្យដឹងថា ក្រៅពីពលរដ្ឋ ៩គ្រួសារ ដែលត្រូវរកប្រាក់បង់ឲ្យតុលាការ នៅមានពលរដ្ឋជាង ៥០គ្រួសារទៀត ក៏មានស្ថានភាពរស់នៅខ្វះមុខខ្វះក្រោយដូចលោកស្រី ខុល វណ្ណា ដែរ។ លោកស្រី អ៊ុំ សុភី ចាត់ទុកដីកាតុលាការក្រុងភ្នំពេញ បង្គាប់អ្នកឡពាងបង់ប្រាក់ប្រដាប់ក្ដីក្រៅពន្ធនេះថា ជាការដាក់បន្ទុកឲ្យពួកគាត់មួយកម្រិតទៀត បន្ទាប់ពីដីស្រែចម្ការត្រូវក្រុមហ៊ុនរំលោភយកជាង ១៣ឆ្នាំមកនេះ។ តំណាងពលរដ្ឋរូបនេះ ស្នើសុំចៅក្រមនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា គួរអនុគ្រោះលើកលែងប្រាក់ប្រដាប់ក្ដីនេះពីអ្នកឡពាង រឿងប្ដឹងសុំកាន់កាប់ដីធ្លីមកវិញ៖ «ទី១ ជាជំហានដំបូងនេះ សុំឲ្យពន្យារពេលសិន។ ប៉ុន្តែធាតុពិតទៅ ពួកខ្ញុំគឺអ្នកក្រីក្រសុំឲ្យតុលាការលើកលែងពន្ធសម្រាប់ពួកខ្ញុំ ព្រោះអីពួកខ្ញុំក្រីក្រមែនទែន ហើយពិបាករកលុយមកពន្ធណាស់។ ហើយពួកខ្ញុំពន្យារពេលហ្នឹង មិនដឹងថា អាចរកលុយបាន ឬអត់។ រាល់ថ្ងៃជីវភាពពួកខ្ញុំយ៉ាប់មែនទែន ភាគច្រើនជាស្ត្រីមេម៉ាយ ហើយពួកគាត់ចាស់ៗ ទៀត មិនដឹងទៅរកអ្នកណា ហើយអត់មានអ្នកណា គេជួយគេឡើងកាប់ស្លឹកត្នោតខ្ពស់ៗ ណាស់ ហើយគាត់ចាស់ៗ ស្រី មានទៅឡើងកាប់អីកើត។ គាត់បានអង្គុយធ្វើនៅខាងក្រោមហ្នឹង»។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមីនា មន្ត្រីនគរបាលស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានយកដីកាបង្គាប់ឲ្យបង់ប្រាក់ប្រដាប់ក្ដីក្រៅពន្ធរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រគល់ឲ្យពលរដ្ឋ ៩នាក់ រស់នៅភូមិឡពាង ឃុំតាជេស។ ក្នុងដីកានោះសរសេរថា ចៅក្រមនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លាង សំណាត់ បង្គាប់ឲ្យអ្នកភូមិឡពាង ដែលជាដើមចោទ ក្នុងបណ្ដឹងសុំសិទ្ធិគ្រប់គ្រងដីកាលពីឆ្នាំ២០១១ បង់ប្រាក់សម្រាប់បញ្ជូនឯកសារ ចំនួន ៤០ម៉ឺនរៀល នៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃ គិតចាប់ពីថ្ងៃទទួលបានដីកានេះជាកំណត់ ដើម្បីតុលាការចាត់រឿងក្ដីនេះតាមច្បាប់។
អ្នកនាំពាក្យនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា យល់ថា តុលាការគួរពិចារណាអនុគ្រោះដល់អ្នកឡពាង ដែលមានទំនាស់ដីធ្លីយូរឆ្នាំមកហើយនេះ ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រមានឱកាសតតាំងក្ដីជាមួយ លោកស្រី ជា ខេង ដោយស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់៖ «ក្នុងករណីឡពាង យើងគួរតែធ្វើការសម្របសម្រួលគាត់យ៉ាង ដើម្បីឲ្យដំណើរការក្ដីរបស់ពួកគាត់ជាមួយភាគីក្រុមហ៊ុនហ្នឹង អាចធ្វើទៅបានក្នុងនាមជាអាជ្ញាធររដ្ឋហ្នឹង គឺជួយជ្រោមជ្រែងឲ្យគាត់បានបន្តក្ដី។ បាទ ! ជាពិសេសខាងតុលាការគួរលើកលែង ក្នុងការយកប្រាក់ពីគាត់បាន ក៏យើងគួរតែលើកលែងទៅ ដើម្បីឲ្យគាត់បានបន្តនីតិវិធីនេះ ហើយផ្ដល់យុត្តិធម៌ ក្នុងផ្លូវតុលាការហ្នឹង ហើយយើងគួរតែបញ្ចប់ដែរក្នុងរឿងនេះ ព្រោះយូរឆ្នាំហើយ»។
ក្នុងជំពូកទី៤ អំពីប្រាក់ប្រដាប់ក្ដី នៃនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ត្រង់មាត្រា ៦៩ ចែងថា «ការផ្ដល់ជំនួយសង្គ្រោះលើបណ្ដឹង ធ្វើឡើងចំពោះបុគ្គល ដែលគ្មានលទ្ធភាពទ្រព្យធននឹងបង់ប្រាក់ ដែលចាំបាច់ ដើម្បីរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនីតិវិធីបណ្ដឹង ឬបុគ្គលដែលអាចមានការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការទ្រទ្រង់ជីវភាព ដោយសារការបង់ប្រាក់នេះ តុលាការអាចចេញដីកាសម្រេចឲ្យជួយសង្គ្រោះលើបណ្ដឹងតាមពាក្យសុំ។ ចំពោះខ្លឹមសារនៃជំនួយសង្គ្រោះលើបណ្ដឹង ត្រង់មាត្រា ៧០ ចែងថា ដីកាសម្រេចឲ្យជួយសង្គ្រោះលើបណ្ដឹង ត្រូវមានអនុភាពទៅតាមការកំណត់ក្នុងដីកាសម្រេច ដូចជា ការពន្យារពេលបង់ប្រាក់ប្រដាប់ក្ដីតុលាការ និងការអនុគ្រោះមិនបាច់ឲ្យបង់ប្រាក់ប្រដាប់ក្ដីតុលាការ។
ជម្លោះដីធ្លីរវាងអ្នកស្រី ជា ខេង ភរិយាលោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីរ៉ែ និងថាមពល ជាមួយពលរដ្ឋនៅឃុំតាជេស ស្រុកកំពង់ត្រឡាច បានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាង ១៣ឆ្នាំមកហើយ ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៦។ មកដល់ពេលនេះ ពលរដ្ឋជាង ៥០គ្រួសារនៅមិនទាន់ទទួលបានសំណងសមរម្យពីក្រុមហ៊ុន ឬអាចកាន់កាប់ដីធ្លីពួកគាត់មកវិញនៅឡើយ ក្នុងវិវាទដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃមួយនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។