អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ចំនួនជាង ៦០ អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ទម្លាក់ចោលទាំងស្រុងនូវសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ ផ្តល់អំណះអំណាងថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ មានលក្ខណៈគាបសង្កត់ និងកាត់បន្ថយសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលនឹងរឹតតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសជាតិទាំងមូល។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិទាំង ៦៥ ដែលបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយនៅថ្ងៃទី១៣ សីហា អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ មានជាអាទិ៍ដូចជា៖ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ អង្គការសមាជិកអាស៊ានសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អង្គការលីកាដូ និងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា ជាដើម។
ដោយហៅសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ថា ពុំមានភាពចាំបាច់ បណ្ដុំអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៦៥នេះសង្កត់ធ្ងន់ថា ច្បាប់នេះ ប្រសិនបើអនុម័ត នឹងក្លាយជាច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់បន្ថែមទៀត បង្កឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិមនុស្ស។ បណ្តុំអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ គូសបញ្ជាក់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ នឹងរឹតតែធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកាន់តែក្រីក្រ និងបង្កឲ្យមានវិសមភាពសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែកើនឡើងថែមទៀត ដោយសារតែសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ រើសអើងពលរដ្ឋក្រីក្រ ពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ និងស្ត្រីភេទជាដើម។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ថា បណ្តុំអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ ហាក់កំពុងប្រតិកម្មលឿនពេក ខណៈសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងពិចារណានៅឡើយ៖ « ខ្ញុំមើលទៅសង្គមស៊ីវិលនៅយើង ហាក់ដូចជាមានជំងឺចម្លែកមួយ គឺជំងឺអាឡែកស៊ី ឬជំងឺឆាប់ប្រតិកម្មទាំងមិនទាន់យល់ដឹងច្បាស់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅលើច្បាប់នេះ។ មែនទែនវានៅតែជាសេចក្តីព្រាងដែលក្រុមការងារបច្ចេកទេសរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនៅឡើយទេ។ គេនៅមាននីតិវិធីនៃការជួបពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើនតទៅមុខទៀត។ អញ្ចឹង បើយើងមិនពេញចិត្ត ឬគិតថាចំណុចណាគួរកែប្រែ នោះចាំចូលរួមផ្តល់យោបល់ទៅតាមយន្តការនីតិវិធីតាក់តែងច្បាប់តទៅទៀត។ កុំឆាប់អាឡែកស៊ី ឬភ័យស្លន់ស្លោពេក !»។
ផ្ទុយពីការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះ នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត ថាគិតរហូតមកទល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានការពិគ្រោះយោបល់ណាមួយជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅឡើយទេ ជុំវិញដំណើរការតាក់តែងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ។ លោកថា មាត្រាភាគច្រើនក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ មានលក្ខណៈជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបន្ថែមទៀត ជាពិសេសសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ៖ « ឃើញថាមាត្រាមួយចំនួនគឺជារឿងរឹតត្បិតសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសសិទ្ធិក្នុងការជួបប្រជុំ ប្រមូលផ្តុំនៅតាមមូលដ្ឋាន ដែលច្បាប់នេះប្រគល់អំណាចទៅលើអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺធំធេងណាស់។ អញ្ចឹង គឺទាក់ទងនឹងការជួបជុំនៅតាមមូលដ្ឋាន គឺពិបាកណាស់។ កន្លងមក យើងឃើញការឃាត់ការឃាំងមនុស្សមិនឲ្យជិះកង់ មិនឲ្យជួបជុំតាមផ្លូវសាធារណៈអី មិនមានច្បាប់ណាដើម្បីលើកយកមកធ្វើជាសម្អាងទេ។ អញ្ចឹងបើសិនជាច្បាប់នេះចេញ គេអាចយកច្បាប់នេះ មកធ្វើការសម្អាង »។
បន្ថែមពីលើនេះ បណ្ដុំអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៦៥ បានលើកយកពីចំណុចសំខាន់ៗចំនួន៥ មកធ្វើជាអំណះអំណាងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលការពិចារណាធ្វើច្បាប់នេះ។ ចំណុចសំខាន់ទាំង៥នោះ រួមមាន សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះមានវិសាលភាពទូលំទូលាយពេកខ្វះការកំណត់និយមន័យច្បាស់លាស់ មានលក្ខណៈរើសអើង រឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី និងចងក្រងសមាគម និងរឹតត្បិតសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ព្រមទាំងផ្ដល់ឆន្ទានុសិទ្ធិដល់អាជ្ញាធរក្នុងការកំណត់ទោស។
ពួកគេថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ មានវិសាលភាពទូលំទូលាយពេក ហើយខ្វះការកំណត់និយមន័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដែលអាចនាំឲ្យមានការបកស្រាយផ្សេងៗគ្នាបាន។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះក៏មានបង្កប់លក្ខណៈរើសអើងដែលពួកគេថា នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ក្រុមបុគ្គលងាយរងគ្រោះ ជាពិសេសពលរដ្ឋក្រីក្រ និងអ្នកធ្វើការងារក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធជាដើម ព្រោះសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ បានហាមឃាត់ «ការតាំង ឬការលក់ដូរទំនិញបំពានលើទីសាធារណៈគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់» ខណៈប្រទេសកម្ពុជានៅខ្វះប្រព័ន្ធកិច្ចគាំពារសង្គមនៅឡើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ក៏តម្រូវឲ្យមានការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរជាមុនសិន ទើបអាចប្រើប្រាស់ទីសាធារណៈបាន ដែលបណ្តុំអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះថាផ្ទុយទាំងស្រុងពីច្បាប់ស្តីពីការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ដែលគ្រាន់តែតម្រូវឲ្យជូនដំណឹងជាមុន។ ច្បាប់នេះក៏អាចឲ្យអាជ្ញាធរបដិសេធ ឬបញ្ឈប់ព្រឹត្តិការណ៍នានា ប្រសិនបើមានការ «ប្រទូសរាយជាមួយកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច» ឬ «បង្កការប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ» ដែលមានអត្ថន័យទូលំទូលាយពេក។
ដោយឡែក មាត្រា ៣៣ នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ក៏កំណត់ចំនួនអ្នកចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ជួបប្រជុំមិនឲ្យលើសពី ២នាក់ ក្នុងទំហំជាង១ម៉ែត្រក្រឡា ដែលបណ្តុំអង្គការទាំងនេះ ថាជាការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់អាជ្ញាធរក្នុងការរឹតត្បិតដោយស្របច្បាប់លើសកម្មភាពនៃការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី។
ពួកគេលើកឡើងថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះអនុញ្ញាតឲ្យមានការរំលោភដោយបំពានលើសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ដូចជា ហាមការប្រើពាក្យសម្ដីឮខ្លាំងៗ ហាមឃាត់បុរសស្លៀកតែខោអត់ពាក់អាវ និងហាមឃាត់ស្ត្រីពីការស្លៀកពាក់ខ្លីខើចលើខើចក្រោម ឬស្លៀកពាក់ស្តើងមើលឃើញកេរភេទជាដើម។ បណ្តុំអង្គការទាំងនេះថា ការហាមប្រាមទាំងនេះ ជាការបំពានលើសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ប៉ះពាល់ដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់បុគ្គល និងបង្កើនការរើសអើងលើស្ត្រីជាដើម។ ក្រៅពីនេះ ច្បាប់នេះ ក៏នឹងរឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិនៅលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណែត ដោយហាមប្រាមការដាក់បង្ហាញ ឬចែកចាយនូវសំណេរ ឬប្រើពាក្យសម្តីមានខ្លឹមសារជេរប្រមាថ ការបញ្ចេញអាកប្បកិរិយាច្រងេងច្រងាងជាដើម។
អង្គការទាំងនេះពន្យល់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់អាជ្ញាធរនៅគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់នេះ ក្រោមហេតុផលរក្សា «សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ» និងធ្វើឲ្យ «សង្គមកាន់តែមានភាពស៊ីវិល័យ»។ ពួកគេបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងថា បទប្បញ្ញត្តិចែងក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ភាគច្រើនមានអត្ថន័យទូលំទូលាយ និងមានលក្ខណៈបំពាន ឬរើសអើង ផ្ទុយពីខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនានាដែលកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័ន។
This is outrageous: Prime Minister Hun Sen blames women for sexual violence & orders for them to be tracked down & 'educated'
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិករបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ Amnesty International អ្នកស្រី មីង យូហាហ៍ (Ming Yu Hah) ថ្លែងថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនេះ គឺជាការបំពារបំពានទៅលើក្រុមពលរដ្ឋក្រីក្រ ដោយអនុញ្ញាតឲ្យមានការផ្ដន្ទាទោសចាប់ដាក់គុកពលរដ្ឋគ្មានផ្ទះសម្បែង និងអ្នកសុំទានតាមផ្លូវសាធារណៈជាដើម។ អ្នកស្រីថា ក្នុងប្រទេសមួយដែលខ្វះប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមទូលំទូលាយ ស្របពេលដែលពលរដ្ឋកំពុងរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងដោយជំងឺកូវីដ១៩នោះ ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះនឹងរឹតតែធ្វើឲ្យមនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត ទទួលរងការអត់ឃ្លាន ក្នុងពេលដែលសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានការរស់នៅដោយសមស្របរបស់ពួកគេ ត្រូវបានបដិសេធ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។