ក្រុមយុវជនស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កែប្រែប្រព័ន្ធតុលាការជាស្ថាប័នឯករាជ្យ
2023.08.10
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីដែលលោក ហ៊ុន សែន រៀបចំសម្រាប់កូនប្រុសរបស់លោកគឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ រូបថតថ្ងៃទី១០ សីហា ២០២៣។
រូប៖ តេឡេក្រាមលោក ហ៊ុន សែន
ក្រុមយុវជនសិក្សាផ្នែកច្បាប់ ស្នើឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីក្នុងនីតិកាលទី៧ គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កែប្រែប្រព័ន្ធតុលាការជាស្ថាប័នឯករាជ្យ ដើម្បីលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌សង្គម។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលគាំទ្រចំពោះការស្នើសុំនេះ ហើយថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អប្រសើរ ប្រសិនបើនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរូបនេះធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ឯករាជ្យ ខណៈមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងអះអាងថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មានលទ្ធភាពធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យនោះឡើយ។
សំណើរបស់ក្រុមយុវជនដូច្នេះ គឺដោយសារតែពួកគេមើលឃើញថា ការធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ គឺជាគន្លឹះក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងសង្គម និងធ្វើឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
និស្សិតឆ្នាំទី៤ ផ្នែកនីតិសាស្ត្រ នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច កញ្ញា ហេង គឹមសួរ យល់ឃើញថា ប្រព័ន្ធតុលាការមិនមានភាពឯករាជ្យនោះឡើយ ព្រោះសកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងនយោបាយជាដើម ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ និងដាក់ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌។ កញ្ញាបន្ថែមថា ការធ្វើឱ្យស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការឯករាជ្យរៀងខ្លួននោះ មិនត្រឹមតែអាចលុបបំបាត់អំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធប៉ុណ្ណោះទេ ក៏អាចដោះស្រាយបញ្ហាដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងសង្គមជាច្រើនផងដែរ។
កញ្ញា ហេង គឹមសួរ៖ «ប្រសិនបើតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាមិនមានភាពឯករាជ្យពិតប្រាកដ ខ្ញុំគិតថាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី គាត់នឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ដូចជា គាត់អាចស្ដារមុខមាត់ប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរតែទូទាំងប្រទេសទៅហើយដែលលែងមានទំនុកចិត្ត និងជំនឿទៅលើប្រព័ន្ធតុលាការ ពីព្រោះយើងឃើញហើយថាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលគាត់បានបាត់បង់ដីធ្លី ដោយអ្នកមានអំណាចរំលោភបំពានយក គឺគាត់អត់អាចទទួលបាននូវយុត្តិធម៌ទេ»។
កញ្ញា ហេង គឹមសួរ បន្ថែមថា នៅពេលប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ នោះបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដោយសារការអភិវឌ្ឍក៏ត្រូវកាត់បន្ថយផងដែរ ព្រោះមនុស្សទាំងអស់នឹងមានភាពស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់។
ស្រដៀងគ្នានេះ និស្សិតផ្នែកនីតិសាស្ត្រ នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចម្នាក់ទៀត គឺកញ្ញា រ៉ា ជីយ៉ាង យល់ឃើញថា ប្រសិនបើលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ នោះលោកមិនត្រឹមតែទទួលបានប្រជាប្រិយភាព តាមរយៈការផ្ដល់យុត្តិធម៌ទៅដល់ជនក្រីក្រប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏បង្ហាញពីសមត្ថភាពរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការដឹកនាំប្រទេសផងដែរ។ កញ្ញាបន្ថែមថា ប្រសិនបើមានប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ដែលមិនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន នោះបញ្ហាដែលកំពុងកើតមានចាក់ស្រេះនៅក្នុងសង្គមក៏អាចដោះស្រាយបានដែរ។
កញ្ញា រ៉ា ជីយ៉ាង៖ «ភាពយុត្តិធម៌របស់ប្រជាពលរដ្ឋនឹងត្រូវបានដោះស្រាយដោយការគិត និងវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលប្រព័ន្ធតុលាការយើងមិនឯករាជ្យ ស្ថិតក្រោមអំណាចនៃស្ថាប័នណាមួយនៅក្នុងអំណាចទាំង៣ ខ្ញុំគិតថាចំណុចហ្នឹងប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ គ្មានអំណាច គាត់ហ្នឹងត្រូវបានអ្នកមានអំណាចរំលោភជិះជាន់ជាក់ជាមិនខានទេ»។
ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា ត្រូវបានគេមើលឃើញថា មិនឯករាជ្យនោះឡើយ ព្រោះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងប្រព័ន្ធនេះ រាប់ចាប់ពីឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម រហូតដល់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រមស៊ើបសួរ និងសូម្បីតែគណៈមេធាវី ភាគច្រើនគឺជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធានគណបក្ស។ ក្រៅពីប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សហើយនោះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏ប្រើប្រាស់ស្ថាប័នមួយនេះ ដើម្បីការពារអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធរបស់បក្ខពួក និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោកផងដែរ។ ជាក់ស្ដែងបន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន ប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ហើយនោះ សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងជាច្រើនត្រូវបានឃាត់ខ្លួន និងត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារ។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ គាំទ្រចំពោះការលើកឡើងរបស់ក្រុមយុវជន ដែលចង់ឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងអាចទទួលអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ៗ៣ ទី១ គឺអាចធ្វើឱ្យអ្នកមាន និងអ្នកក្រ មានសិទ្ធិស្មើគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់ ទី២ គឺជួយកាត់បន្ថយគម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ តាមរយៈការលើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចល្អ និងទី៣ សាមគ្គីភាពជាតិ តាមរយៈការលុបបំបាត់គំនុំនៅក្នុងសង្គមដោយសារភាពអយុត្តិធម៌។
លោក កើត សារ៉ាយ៖ «ខ្ញុំគិតថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរតែពិចារណាហើយយកចិត្តទុកដាក់ ពិចារណាឱ្យខ្ពស់ចំពោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ពីព្រោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌វានឹងក្លាយទៅជាកត្តាដ៏ចម្បងនៅក្នុងការជំរុញទៅវិស័យផ្សេងៗ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ឬឱ្យមានសក្ដានុពលនៅក្នុងការអនុវត្ត»។
របាយការណ៍ស្ដីពីសន្ទស្សន៍នីតិរដ្ឋប្រចាំឆ្នាំ២០២២ របស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (WJP) បង្ហាញថា កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងគឺនៅលេខរៀង១៣៩ ក្នុងចំណោម ១៤០ប្រទេស គឺគ្រាន់បើតែជាងប្រទេស វេណេហ្ស៊ុយអេឡា ( Venezuela) មួយតែប៉ុណ្ណោះ។ លទ្ធផលចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងនេះ គឺផ្អែកទៅលើការវាយតម្លៃស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសជាង១ពាន់គ្រួសារអំពី ដែនកំណត់អំណាចរដ្ឋាភិបាល ការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ រដ្ឋាភិបាលបើកទូលាយ សិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន សណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសង្គម ការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ យុត្តិធម៌ផ្នែករដ្ឋប្បវេណី និងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី៨ ខែសីហា។
ដោយឡែក ប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើងទៀនខេត្តប៉ៃលិន ដែលកំពុងភៀសខ្លួនដោយសារការគំរាមកំហែងពីប្រព័ន្ធតុលាការ លោក ខឹម មុន្នីកុសល យល់ឃើញថា ដោយសារគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ ដូច្នេះបើទោះបីជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចង់ឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ក៏លោកមិនអាចធ្វើទៅរួចដែរ។ លោកបន្ថែមថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏នៅតែបន្តប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីគាបសង្កត់អ្នកដែលមាននិន្នាការនយោបាយផ្ទុយពីលោក ដើម្បីរក្សាអំណាចផងដែរ ព្រោះលោកបានតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយសារតែការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ និងការគំរាមកំហែងប្រជាពលរដ្ឋ។ «»
តុលាការទៅថ្ងៃមុខ យុត្តិធម៌មិនយុត្តិធម៌ទាល់តែមានប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យមួយពិតប្រាកដ មិនមែនក្លែងក្លាយ មិនមែនលេងសើចដូចសព្វថ្ងៃនេះ ប្រព័ន្ធតុលាការនឹងមានភាពប្រសើរឡើងហើយ ប៉ុន្តែបើប្រព័ន្ធដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការបែបនេះគឺ ខ្ញុំមិនសង្ឃឹមសោះឡើយនឹងមានតុលាការមួយល្អប្រសើរសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានោះទេ។
អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងមិនធ្វើឱ្យតុលាការឯករាជ្យ ដើម្បីបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ ព្រោះតួនាទីនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទទួលបាន គឺដោយសារតែការលើកបន្តុបរបស់លោក ហ៊ុន សែន តែប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមយុវជននៅតែទទូចឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ដើម្បីបញ្ចៀសពីការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីបណ្ដាប្រទេសនាំមុខលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការដឹកនាំប្រទេស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សេង សារី បន្តឆ្លើយឆ្លងគ្នាលើបណ្ដាញសង្គមពាក់ព័ន្ធសារបែកធ្លាយ
- ជនជាតិវៀតណាមរស់នៅលើដី៤០ហិកតារ ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងត្អូញជីវភាពលំបាក និងខ្លះវិលទៅរស់នៅលើផ្ទះបណ្តែតទឹកវិញ
- សកម្មជនបរិស្ថានថា ការបាក់ច្រាំងទន្លេខូចខាតផ្ទះពលរដ្ឋនៅជ្រោយចង្វា ដោយសារតែការបូមខ្សាច់
- កូនប្រុសលោក លិម គិមយ៉ា ថា ឃាតកម្មលើឪពុកជារឿងនយោបាយនិងប្ដេជ្ញាស្វែងរកយុត្តិធម៌
- ពលរដ្ឋច្រើនគ្រួសារនៅកំពង់ឆ្នាំងតវ៉ាសុំបន្តរកស៊ីរាវលៀសតាមដងទន្លេចិញ្ចឹមជីវិត