កងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន (PLA) ចាប់ផ្ដើមធ្វើសមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» លើកទី៦ រយៈពេល ១៥ថ្ងៃ ខណៈកម្ពុជាត្រូវបានគេមើលឃើញថា កំពុងត្រូវបានចិនកុម្មុយនិស្តប្រើជាឈ្នាន់សម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ អ្នកជំនាញលើកឡើងថា កម្ពុជាហាក់មិនបានប្រកាន់ជំហរនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ឡើយ ព្រោះកម្ពុជាកំពុងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយចិនតែម្ខាង។
កងទ័ពកម្ពុជា និងចិនសរុបជាង ២ពាន់នាក់ (២.០៧៥) នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា បានចាប់ផ្ដើមបើកការធ្វើសមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» លើកទី៦ រួមគ្នា ក្រោមប្រធានបទ «ប្រតិបត្តិការប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរួម និងការសង្គ្រោះមនុស្សធម៌» ស្ថិតនៅមជ្ឈមណ្ឌលហ្វឹកហ្វឺនកងរាជអាវុធហត្ថភ្នំជុំសែនរីករាយ នៅស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។
សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» រវាងកងទ័ពកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំនេះមានទំហំធំ និងមានកងទ័ពចូលរួមច្រើនជាងឆ្នាំមុន ដែលកាន់តែបង្កក្ដីបារម្ភដល់អ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយកម្ពុជាថា អាចនាំមកនូវភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងជាការឆ្លុះបញ្ចាំងនូវចេតនាពង្រីកមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជា។
សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» លើកទី៦ កងទ័ពកម្ពុជា និងចិនចាប់ផ្ដើមបាញ់កាំភ្លើងយន្តរួមគ្នា លើដ្រូន (Drone) ស៊ើបការណ៍របស់សត្រូវ និងការហ្វឹកហ្វឺនបោះសម្អាតជំរំភេរវករជាដើម។ ចំណែកការធ្វើសមយុទ្ធលើទឹកនៅតំបន់លម្ហសមុទ្រក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ កងទ័ពកម្ពុជា និងចិន នឹងចាប់ផ្ដើមការអនុវត្តប្រើប្រាស់នាវាចម្បាំង ការដោះស្រាយពេលនាវាមានបញ្ហា និងការបញ្ជូនសារជាដើម។
ក្នុងពិធីបើកសមយុទ្ធ «នាគមាស» លើកទី៦ នាយរងសេនាធិការតំបន់ភូមិភាគខាងត្បូង នៃកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន លោក កៅ សៀវ ឈីង (Kao Siew Ching) លើកឡើងថា ការធ្វើសមយុទ្ធ «នាគមាស» លើកទី៦ ភាគីកម្ពុជាបានឯកភាពគ្នាក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាព កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ មេទ័ពចិនរូបនេះអះអាងថា តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ពុំមែនជាតំបន់ ដែលប្រទេសមហាអំណាចប្រកួតប្រជែងដណ្ដើមឥទ្ធិពលគ្នានោះទេ ហើយកម្ពុជា ក៏គឺជាប្រទេសមួយក្នុងការរួមចំណែកថែរក្សាសន្តិភាពក្នុងតំបន់។
លោក កៅ សៀវ ឈីង៖«សមយុទ្ធលើកនេះភាគីទាំងពីរធ្វើកិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់ ដើម្បីពិភាក្សាឈ្មោះកងកម្លាំង ការធានាពាក់ព័ន្ធតាមផែនការ ដែលកំណត់ទុកជាមុន ហើយភាគីទាំងពីរបានទទួលឯកភាពគ្នាគម្រោងផែនការ ខ្លឹមសារហ្វឹកហាត់ក្នុងសមយុទ្ធឆ្នាំនេះ ក៏ សមស្របតាមលក្ខខណ្ឌនៃប្រទេសទាំងពីរ និងក្បួនការងារធ្វើសង្គ្រាមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ»។
ជាមួយគ្នានេះ អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោក វង្ស ពិសេន ប្រកាសជាថ្មីទៀតថា កម្ពុជាបានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនយោបាយចិនតែមួយជានិច្ច និងប្រឆាំងដាច់ខាតការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ឬចលនាបំបែកទឹកដីណាមួយរបស់ចិន។ លើសពីនេះ លោកអះអាងថា ការធ្វើសមយុទ្ធ «នាគមាស» គឺស្របតាមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៃប្រទេសទាំងពីរ ហើយកម្ពុជា ក៏មិនចូលបក្ខសម្ព័ន្ធ និងក៏អនុញ្ញាតឱ្យមានវត្តមានកងទ័ពបរទេសណាឈរជើងលើទឹកដីខ្លួនដែរ។
លោក វង្ស ពិសេន៖«កម្ពុជាប្រឆាំងដាច់ខាតការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសខ្លួន ទោះបីក្រោមរូបភាពណាក៏ដោយ កម្ពុជាមិនចងសម្ពន្ធភាពយោធា ឬចូលកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាណាមួយ ដែលមិនស្របនឹងអព្យាក្រឹត្យភាពរបស់ខ្លួនឡើយ។ កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេស នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅបរទេសដែរ លើកលែងក្នុងក្របខ័ណ្ឌ និងសំណូមពររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ(UN)»។
មេទ័ពកម្ពុជា លោក វង្ស ពិសេន ក៏បានបង្ហាញគោលបំណងចង់ពង្រីកសមយុទ្ធយោធាជាមួយចិនឱ្យដល់កម្រិតកងទ័ពជើងអាកាសផងដែរ។
សមយុទ្ធ «នាគមាស» លើកទី៦ នេះ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា។ ក្រសួងការពារជាតិបានប្រកាសឱ្យដឹង នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភាថា សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» លើកទី៦ ធ្វើឡើងស្របតាមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រចាំឆ្នាំ និងក្នុងគោលដៅផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍រវាងកម្ពុជា និងចិនចំពោះការពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពលើការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបអំពើភេរវកម្ម ការប្រឆាំងដ្រូន (Drone) ស៊ើបការណ៍របស់សត្រូវ និងពុំបានគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសណាមួយឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» គឺជារឿងល្អសម្រាប់កងទ័ពកម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាព និងទទួលបានបទពិសោធន៍ពីកងទ័ពប្រទេសចិន។ ថ្វីបើបែបនេះក្ដី លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមថា កម្ពុជាគួររិះរកមធ្យោបាយតាមរយៈការស្ដារស្ថានការណ៍នយោបាយឱ្យល្អប្រសើរ ដើម្បីរៀបចំធ្វើសមយុទ្ធជាមួយអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តអាមេរិកឡើងវិញ ដើម្បីបង្ហាញថា ខ្លួនពិតជាមានជំហរឯករាជ្យ និងមិនលម្អៀងទៅចិនតែម្ខាង។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖«ទូទៅជាកិច្ចការល្អកម្ពុជាធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយមហាអំណាច គ្រាន់តែយើងខ្វះតុល្យភាពតិច ដោយសារតែយើងអត់មានសមយុទ្ធយោធាជាមួយលោកខាងលិច។ បើទោះបីជាដំណាក់កាលបច្ចុប្បន្នយើងមានតែជាមួយចិនក៏ដោយ ប៉ុន្តែ យើងគួរចាប់ផ្ដើមស្ដារឡើងវិញ នូវចំណុចសង្ស័យគ្នា ចំណុចមិនជឿទុកចិត្តគ្នាឱ្យមកប្រក្រតីភាពឡើងវិញ ខ្ញុំគិតថា យើងអាចធ្វើបាន។ រឿងប្រទាញប្រទង់ជារបត់ប៉ូលនយោបាយពហុប៉ូលហើយ ជៀសមិនផុតទេ ក្នុងការប្រជែងគ្នា រវាងប្រទេសមហាអំណាចច្រើន ក៏ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា កម្ពុជាយើងតើត្រូវរៀបខ្លួនបែបណា ជានយោបាយអព្យាក្រឹត្យ ដើម្បីឱ្យមហាអំណាចលើសកលលោកទាំងខាងកើត និងទាំងខាងលិចជឿថា កម្ពុជាពិតជាអព្យាក្រឹត្យពិតប្រាកដ»។
សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» ដែលកម្ពុជា និងចិនបានរៀបចំធ្វើឡើងចំនួន ៥លើកនាពេលកន្លងទៅ គឺកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរផ្ដោតសំខាន់លើការបង្ក្រាបអំពើភេរវកម្ម និងហ្វឹកហ្វឺន ពង្រឹងសមត្ថភាព ចំពោះកងទ័ពជើងគោកតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» លើកទី៦ នេះ ប្រទេសចិនបានបញ្ជូននាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួនចំនួន ៣គ្រឿង ដើម្បីធ្វើសមយុទ្ធយោធានៅលើផ្ទៃសមុទ្រ និងដែនអាកាសតំបន់ខេត្តព្រះសីហនុ។
ប្រការនេះ ត្រូវបានអ្នកជំនាញវាយតម្លៃថា ការណ៍ ដែលចិនបញ្ជូននាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួនមកចូលចតនៅមូលដ្ឋានកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមអាចជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិន ស្ទាបស្ទង់ប្រតិកម្មប្រទេសក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ និងជាការធ្វើតេស្តសាកល្បងប្រើប្រាស់កំពង់ផែរាម ក្នុងគ្រាដែលភាគីកម្ពុជា និងចិន គ្រោងបិទបញ្ចប់គម្រោងនេះ នៅចុងឆ្នាំ២០២៤។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី ព្រមានថា កម្ពុជាគួរតែគិតគូរឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ចំពោះការបង្កើនសកម្មភាពយោធា ជាមួយប្រទេសចិនតែម្ខាង ដើម្បីបញ្ចៀសកម្ពុជាចេញពីការធ្លាក់ចូលអន្ទាក់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
លោក សេង វណ្ណលី៖«សកម្មភាពណាមួយក៏ដោយ ថ្វីដ្បិតវាជួយការពង្រឹងសច្ចភាព សមត្ថភាពយោធារបស់កម្ពុជា មិនថា យោធាកងទ័ពជើងគោក ឬជើងទឹក កម្ពុជាគួរតែវាយតម្លៃឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីហានិភ័យ នៃការទាញចូលក្នុងជម្លោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ បើមិនអ៊ីចឹងទេ បើយើងគិតតែអំពីផលប្រយោជន៍នៃការធ្វើសមយុទ្ធ ដើម្បីពង្រឹងសច្ចភាព យោធារបស់ខ្លួន ដោយព្រងើយកន្តើយការរិះគន់ ក៏ដូចជាហានិភ័យ ដែលអាចកើតមានក្នុងជម្លោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយ វានឹងធ្វើឱ្យមិត្តរបស់កម្ពុជា ជាពិសេស ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន និងប្រទេសដទៃទៀត នឹងបាត់បង់ វានឹងរាំងស្ទះដល់ការធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជា ការពង្រីកសច្ចភាព វិសាលភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់មិនត្រឹមតែស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចទេ បញ្ហាសន្តិសុខជាតិ ក៏អាចប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដែរ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យអគ្គបញ្ជាការដ្ឋាននៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោក ថោង សូលីម៉ូ និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារលោក ឈុំ សុជាត ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមជុំវិញបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការណ៍ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាព្រងើយកន្តើយមិនធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយអាមេរិកឡើងវិញ បន្ទាប់ពីលុបចោលការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយកងទ័ពអាមេរិក និងអូស្ត្រាលីកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ហើយងាកមកចាប់ប្រទេសចិនជាខ្នងបង្អែកនោះ គឺស្មើនឹងកម្ពុជាមិនគោរពកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួន និងអនុញ្ញាតឱ្យចិនមានឥទ្ធិពលមកលើកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។