អ្នកជំនាញស្នើឲ្យយុវជនងាកមកចាប់អារម្មណ៍រឿងថវិកាជាតិ
2017.06.15
អ្នកចូលរួមវេទិកាស្ដីពីតួនាទីរបស់យុវជនក្នុងដំណើរការរៀបចំថវិកាជាតិ នារាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។
RFA/Yang Chandara
វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា រៀបចំវេទិកាមួយស្ដីពីតួនាទីរបស់យុវជនក្នុងដំណើរការរៀបចំថវិកាជាតិ ដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹង និងជំរុញឲ្យយុវជនចូលរួមក្នុងដំណើរការថវិកានៅថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ អ្នកជំនាញលើកឡើងដូចគ្នាថា ថវិកាជាតិជារឿងមួយដ៏សំខាន់ ដែលយុវជនមិនត្រូវមើលរំលង ដោយសារតែវាប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ទៅលើការអភិវឌ្ឍជាតិ និងបំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប។
ការអំពាវនាវរបស់អ្នកជំនាញនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីពួកគេសង្កេតឃើញថា មានយុវជនតិចតួចដែលចាប់អារម្មណ៍នឹងរឿងថវិកាជាតិ ដែលបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់។
ប្រធានកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍នៃវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា លោក ស៊ុន យូរ៉ា យល់ឃើញថា មានបញ្ហាពីរយ៉ាងដែលធ្វើឲ្យរឿងថវិកាជាតិនេះត្រូវបានមើលរំលងដោយយុវជន និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។ នោះ គឺដោយសារបញ្ហាថវិកាជាតិនេះជារឿងបច្ចេកទេសដែលមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ ហើយម្យ៉ាងទៀតគឺដោយសារខ្វះការផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយ៖ «កាលណានិយាយអំពីថវិកា គឺជាការគាំទ្រអ្វីទាំងអស់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ អ៊ីចឹងបើសិនជាគាត់ចាប់ផ្ដើមចាប់អារម្មណ៍កិច្ចការងារថវិកាជាតិនេះកាន់តែច្រើន គាត់នឹងបញ្ជាក់អំពីតម្រូវការរបស់គាត់បានកាន់តែច្បាស់សម្រាប់ការធ្វើផែនការអភិវឌ្ឍ។ អ៊ីចឹងផែនការថវិកា ឬក៏ច្បាប់ថវិកាជាតិនឹងឆ្លើយតបសម្រាប់តម្រូវការរបស់គាត់ក្នុងពេលខាងមុខ»។
ចំណែកប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង វិញ កត់សម្គាល់ថា ការយល់ដឹង និងការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋ និងយុវជនក្នុងដំណើរការថវិកាជាតិនេះមានតិចតួចបំផុត ដោយសារតែកង្វះខាតព័ត៌មាន។ លោកថា ការបើកចំហព័ត៌មានដើម្បីឲ្យមានការចូលរួមពិគ្រោះយោបល់ពីពលរដ្ឋ ជុំវិញផែនការថវិកានេះ មានតែនៅថ្នាក់ឃុំ-សង្កាត់តែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកនៅថ្នាក់ជាតិវិញ គឺមានភាពស្មុគស្មាញច្រើន ដែលពលរដ្ឋ រួមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលផង មិនអាចចូលរួមបាន៖ «ថវិកាទាំងអស់ហ្នឹង គឺរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកបង់ពន្ធ ទោះបីជារដ្ឋខ្ចីគេពីណាមកក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកសងដដែល អ៊ីចឹងប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែដឹងឮ ដើម្បីខ្លួនមានទឹកចិត្តសង ហើយម្យ៉ាងទៀត គឺជាការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងសង្គមមួយ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍ ការចំណាយ និងការគ្រប់គ្រងថវិកាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព បម្រើដល់ផលប្រយោជន៍សង្គមទាំងមូល»។
ថវិកាជាតិ គឺជារបាយការណ៍ផែនការចំណូល និងចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីកំណត់ថា រដ្ឋាភិបាលមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទូទាត់ចំណាយរបស់ខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំនីមួយៗ។
ប្រាក់ចំណូលរបស់ជាតិមានពីរ គឺចំណូលក្នុងស្រុក និងចំណូលក្រៅស្រុក។ ចំណូលក្នុងស្រុកបានមកពីចំណូលពន្ធ និងចំណូលមិនមែនពន្ធ ចំណែកចំណូលក្រៅស្រុកវិញ បានមកពីកម្ចី និងជំនួយ។
ថវិកាជាតិត្រូវបានចំណាយទៅលើប្រាក់បៀវត្សរ៍មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មុខទំនិញសម្រាប់ផ្តល់សេវាកម្មជូនពលរដ្ឋ ដូចជាថ្នាំពេទ្យ និងសៀវភៅ ការអន្តរាគមន៍ផ្នែកសង្គម ឬសេដ្ឋកិច្ច ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ គម្រោងអគ្គិសនី និងការទិញរថយន្តរដ្ឋ ជាដើម។
នៅកម្ពុជា ថវិកាជាតិត្រូវបានសំដៅទៅច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំឆ្នាំ ដែលត្រូវបានហៅជាទូទៅថា ច្បាប់ថវិកាជាតិ ហើយដែលត្រូវអនុម័តមួយឆ្នាំម្តង។
យុវជនមួយចំនួនបញ្ជាក់ថា ពួកគេមានការយល់ដឹងតិចតួចបំផុតពីបញ្ហាថវិកាជាតិនេះ។ អ្នកខ្លះបានដឹងពីរឿងនេះតាមរយៈមេរៀននៅសាលា ខ្លះតាមរយៈសិក្ខាសាលារបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងខ្លះទៀតតាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយខ្លួនឯង៖ «បើយើងអាចដឹងថា ប្រទេសជាតិយើង មានចំណាយចំណូលអ្វីខ្លះ ហើយបានចេញជាសមិទ្ធផលអ្វីខ្លះ បើយើងដឹងក៏វាជាការល្អដែរ។ យុវជនខ្លះគាត់អត់មានចំណាប់អារម្មណ៍រឿងថវិកាជាតិ គឺគាត់ហៃអើៗ អ៊ីចឹងទៅ គាត់អត់ដឹងពីបញ្ហាហ្នឹងទេ តែក៏មានយុវជនខ្លះគាត់គិតដែរ ទោះបីជាគាត់មិនបានរៀនខ្ពស់ក៏ដោយ។ សំណូមពររបស់ខ្ញុំទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងហិរញ្ញវត្ថុ ខ្ញុំចង់ឱ្យពួកគាត់បង្ហាញព័ត៌មានឱ្យមានតម្លាភាពជាសាធារណៈដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋកាន់តែយល់ដឹង។ នៅពេលទទួលបានព័តមាន ពលរដ្ឋនឹងចាប់ផ្តើមចាប់អារម្មណ៍»។
យុវជនទាំងនេះសំណូមពរឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឲ្យបានច្រើនទាក់ទងនឹងដំណើរការថវិកាជាតិ ហើយនិងរបៀបដែលយុវជន និងពលរដ្ឋទូទៅអាចចូលរួមក្នុងដំណើរការនេះបាន។ ពួកគេក៏សំណូមពរដល់យុវជនផ្សេងទៀតផងដែរ ឲ្យងាកមកចាប់អារម្មណ៍បញ្ហាថវិកាជាតិដែលជារឿងដ៏សំខាន់ប៉ះពាល់ដល់អនាគត និងការរីកចម្រើននៃប្រទេសជាតិ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦ កន្លងទៅ រដ្ឋសភាបានអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់ការគ្រប់គ្រងថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៧ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ជិត ៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ចំនួននេះមានការកើនឡើងប្រមាណ ១ពាន់លានដុល្លារ បើធៀបទៅនឹងថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានត្រឹមជិត ៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។
ក្នុងចំនួនថវិកាជាតិជិត ៥ពាន់លានដុល្លារនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនទៅក្នុងវិស័យការពារជាតិច្រើន និងបានត្រៀមទុកដោយឡែកចំនួនជាង ៨៥០លានដុល្លារសម្រាប់ចំណាយផ្សេងៗគ្មានមុខសញ្ញាច្បាស់លាស់ ដែលធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងបារម្ភថា កញ្ចប់ថវិកាបម្រុងនេះអាចនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងអំពើពុករលួយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- តើកម្ពុជាអាចជម្នះសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោបានដែរឬទេ?
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន