អ្នកវិភាគថា កម្ពុជានៅមិនទាន់មានឯករាជ្យពីចិន និងវៀតណាម
2024.11.09
ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហមុនី ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា ប្រារព្ធពិធីរម្លឹកខួបលើកទី៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិ នៅវិមានឯករាជ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត
ក្រុមអ្នកវិភាគលើកឡើងថា កម្ពុជាមិនទាន់មានឯករាជ្យភាព និងអធិបតេយ្យភាពពេញលេញនោះទេដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់គ្រួសារត្រកូល «ហ៊ុន» ធ្វើនយោបាយរណបប្រទេសវៀតណាម និងចិន ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្ថិតក្រោមនឹមត្រួតត្រារបបអាណានិគមបែបថ្មី។ ការលើកឡើងបែបនេះ គឺស្របពេល ដែលកម្ពុជាកំពុងប្រារព្ធពិធីរម្លឹកខួបលើកទី៧១ នៃទិវាបុណ្យឯករាជ្យជាតិថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គម និងនយោបាយលើកឡើងស្រដៀងៗ គ្នាថា បើទោះបីជាកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យជាតិពីប្រទេសបារាំងក្ដី ប៉ុន្តែ បញ្ហាបូរណភាពទឹកដី និងការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយពីសំណាក់បរទេស នៅតែបន្តកើតមាន។
អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយលោក គឹម សុខ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ថា កម្ពុជានៅមិនទាន់មានឯករាជ្យភាព និងអធិបតេយ្យភាពពេញលេញនោះឡើយទេ ដោយសារតែរយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលត្រកូលហ៊ុនដឹកនាំប្រទេសដោយពឹងផ្អែកលើចិន និងវៀតណាមជាខ្នងបង្អែក ដែលបញ្ហានេះនាំឱ្យសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងការត្រួតត្រារបស់បរទេស។ លោកបន្តថា កម្ពុជាអាចមានឯករាជ្យភាពលុះត្រាតែរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់សំឡេងឱ្យពលរដ្ឋជាអ្នកធ្វើស្វ័យសម្រេចលើជោគវាសនាប្រទេសជាតិ ពោលគឺ រៀបចំឱ្យមានការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក គឹម សុខ៖ «កម្ពុជានៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ត្រកូលហ៊ុនគ្រាន់តែអែបអបចិន ដើម្បីបានផលប្រយោជន៍ហិរញ្ញវត្ថុ មុខមាត់ការទូតខ្លះ ក្នុងការរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែ វៀតណាមគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់។ វៀតណាមមិនត្រឹមតែសម្លឹងត្រឹមតែទឹកដីទេ ការសម្លឹងទឹកដី គឺជានយោបាយអនាគត ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន វៀតណាមសម្លឹងយកផលប្រយោជន៍ពីកម្ពុជាគ្រប់វិស័យទាំងអស់ តាំងពីធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេស»។
ថ្វីដ្បិតតែព្រះបាទ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋបានទាមទារឯករាជ្យពីបារាំងមកវិញក្ដី បារាំងក៏បានកាត់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមចំនួន ២១ខេត្ត ឱ្យទៅវៀតណាមគ្រប់គ្រងរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនហ៊ានសូម្បីតែរំលឹកឡើងវិញអំពីបញ្ហានេះ។ លើសពីនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន តាំងខ្លួនអ្នកផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរឿងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ CLV-DTA ជាមួយវៀតណាម និងឡាវ ដែលពលរដ្ឋមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីឱ្យទៅខាងវៀតណាមគ្រប់គ្រងបន្ថែមទៀត ប៉ុន្តែ គម្រោងនេះ ត្រូវបានលុបចោលវិញក្រោយពលរដ្ឋផ្ទុះការតវ៉ា។ ដោយឡែក នាយករដ្ឋមន្ត្រីកូន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត វិញ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា នៅតែបន្តរណបចិន ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលចិនជួយគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្ទើរគ្រប់វិស័យ ក្នុងនោះមាន ពាណិជ្ជកម្ម ការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ វិស័យសុខាភិបាល និងវិស័យការពារជាតិជាដើម។
អ្នកជំនាញផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បណ្ឌិត រ៉ូ វណ្ណៈ យល់ឃើញថា ការមានឯករាជភាព និងបង្រួបបង្រួមជាតិទៅបាន គឺទាល់តែអ្នកនយោបាយទាំងអស់ចេះរួបរួមគ្នា កុំចាត់ទុកគ្នាឯងជាខ្មាំងសត្រូវ ហើយងាកមកស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបង្កើតឱ្យមានវប្បធម៌សន្ទនា ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ។ ប៉ុន្តែ លោកមើលឃើញថា មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន ធ្វើនយោបាយតាមបែបបុរាណ ពោលគឺ ធ្វើនយោបាយដោយការបំបែកបំបាក់គ្នា ហើយគិតពីប្រយោជន៍គ្រួសារ និងបក្ខពួកជាធំ។
បណ្ឌិត រ៉ូ វណ្ណៈ៖ «ខ្ញុំយល់ថា អ្នកនយោបាយអាចថា ប្រើប្រាស់នូវវិចារណញ្ញាណ នូវដំណោះស្រាយទន់ភ្លន់ នូវដំណោះស្រាយជជែកវែកញែករកផលខុសត្រូវ ហើយផាត់ចេញនូវគំនិតទស្សនខុសគ្នាចាត់ទុកគ្នាជាខ្មាំងសត្រូវ មកចាត់ទុកថា វាជាដំណោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ គ្នា ហើយទុកឱ្យពលរដ្ឋជាអ្នកសម្រេចជោគវាសនារបស់អ្នកនយោបាយតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត តាមរយៈការបោះឆ្នោតមួយ ដែលត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌»។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគថា ខ្វះការយល់ដឹង និងអគតិ ពីព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ ពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងរស់នៅក្នុងសុខសន្តិភាព។ លោកបន្តថា កម្ពុជាមិនបានរណបចិននោះទេ ប៉ុន្តែ ជាការរកស៊ីក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណោះ។
លោក សុខ ឥសាន៖ «ឱ្យអ្នកប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគមើលពីទិដ្ឋភាពទូទៅ កុំឱ្យមើលឃើញថា កម្ពុជាវាខ្មៅងងឹត។ បើមើលកម្ពុជាវាខ្មៅ វាផ្ទុយពីទស្សនរបស់មហាជនប្រជាជនកម្ពុជាហើយ ពីព្រោះប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងរស់នៅក្រោមដំបូលសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ មិនដូចការយល់ឃើញរបស់អ្នកវិភាគមួយចំនួន ដែលអគតិចំពោះកម្ពុជានោះទេ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង កម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិនទៅថា កម្ពុជារណបចិន»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលក៏បានប្រារព្ធពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ខួបលើកទី៧១ ក្រោមព្រះរាជាធិបតីរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហមុនី ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា នៅវិមានឯករាជ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ជាមួយនេះ សម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត ដែលមានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ភ្លើងទៀន និងគណបក្សមួយចំនួន ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តបានផ្ញើសារចូលរួមអបអរសាទរ និងដឹងគុណនូវការលះបង់របស់ព្រះបាទ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ក្នុងការទាមទារឯករាជ្យជាតិពីបារាំង។ សម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគតយល់ឃើញថា ការថែរក្សាការពារឯករាជ្យជាតិពិតប្រាកដ គឺអាស្រ័យលើស្មារតីរួបរួម។
កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់គ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន មិនបានធ្វើឱ្យមានការបង្រួបបង្រួមជាតិ ផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញនោះឡើយ ប៉ុន្តែ មានតែការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងធ្វើជាតិបែកបាក់តាមរយៈការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ហើយក្រោយមករារាំងគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាក្ដីសង្ឃឹមតែមួយគត់របស់ពលរដ្ឋ មិនឱ្យចូលរួមបោះឆ្នោតថែមទៀត។ ក្រៅពីនេះ យុវជន ឬពលរដ្ឋណា ដែលហ៊ានចេញមុខនិយាយអំពីបញ្ហាព្រំដែន និងបញ្ហាសង្គម រដ្ឋាភិបាលតែងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ គំរាមកំហែង និងចាប់ដាក់ពន្ធនាគារតាមទំនើងចិត្ត។ អ្នកឃ្លាំមើលព្រមានថា ប្រសិនបើមេដឹកនាំកម្ពុជានៅតែបន្តឥរិយាបថយកខ្មែរគ្នាឯងជាសត្រូវ ហើយមិនខិតខំស្ដារសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯងបែបនេះតទៅទៀតនោះ កម្ពុជានឹងបាត់បង់ស្វ័យសម្រេចដោយខ្លួនឯងពោលគឺស្ថិតក្រោមរបបអាណានិគមបែបថ្មីរបស់ប្រទេសវៀតណាម និងចិន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- សមត្ថកិច្ចថៃចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខ្មែរជិត១០នាក់ទៅកម្ពុជា
- UNHCR អំពាវនាវដល់កម្ពុជា និងថៃ ឱ្យគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីការមិនចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនត្រឡប់ទៅឱ្យរងទុក្ខបុកម្នេញនៅប្រទេសកំណើត
- បទសម្ភាសន៍លោក សុខ ឥសាន ស្ដីពីគម្រោងរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម ដើម្បីទប់ទល់លោក សម រង្ស៊ី
- ជនភៀសខ្លួនខ្មែរ ៦នាក់ ដែលបញ្ជូនពីថៃ ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារផ្សេងគ្នា អំពីបទក្បត់ជាតិ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េគ្រោងធ្វើបាតុកម្មជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្ដឹងទាមទារកោះគជ់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ
- ពលរដ្ឋ និងឥស្សរជននយោបាយថៃទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនលុបចោល «MOU44» លើតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយកម្ពុជា
- ពលរដ្ឋមួយចំនួនចាប់ផ្តើមធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្តឹងរឿងកោះគជ់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ
- កម្ពុជា និងចិនប្ដេជ្ញាបន្តរឹតចំណងមិត្តភាពដើម្បីកសាងជោគវាសនាប្រទេសជាតិរួមគ្នា
- ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមស្នើដល់ព្រះមហាក្សត្រឲ្យលើកយកបញ្ហាខ្មែរក្រោមទៅជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម