មន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនម្នាក់ទៀតត្រូវបានប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន បណ្តេញចេញពីក្របខណ្ឌនៃស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិភ្លាមៗ បន្ទាប់រូបលោកមិនព្រមចុះចូលជាមួយបក្សកាន់អំណាច។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលអំពាវនាវដល់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវអនុវត្តច្បាប់ដោយតម្លាភាព និងជៀសវាងការរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ។
មន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនខកចិត្ត និងចាត់ទុកការលុបឈ្មោះរបស់លោកចេញពីក្របខណ្ឌពីសំណាក់ស្ថាប័នរដ្ឋសភាឯកបក្សថា គឺជារឿងនយោបាយ និងអយុត្តិធម៌បំផុតសម្រាប់មន្ត្រីរាជការដែលមាននិន្នាការផ្ទុយ។
អនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀនប្រចាំខេត្តតាកែវ លោក អ៊ី មុយលី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកបានដាក់លិខិតស្នើសុំឈប់ពិសេសដើម្បីឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រឱ្យបក្សភ្លើងទៀនស្របតាមនីតិវិធី និងបទបញ្ជារបស់ គ.ជ.ប ដែលបានកំណត់។ ប៉ុន្តែលោកថា កាលពីថ្ងៃទី០៥ ខែឧសភា ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវច្បាប់នៃរដ្ឋសភាឯកបក្សឈ្មោះ ជា គឹមហន បានហៅលោកទៅសាកសួរនិងលួងលោមឱ្យលោកចុះចូលជាមួយបក្សកាន់អំណាចដោយសន្យាដំឡើងតួនាទី និងព្រមានដកក្របខណ្ឌចោល ប៉ុន្តែលោកនៅតែប្រកាន់ជំហរមិនចុះចូលដដែល។ លោកថា ក្រោយលោកបដិសេធជាច្រើនដង គឺត្រឹមតែបីម៉ោងប្រធានរដ្ឋសភាបានចេញលិខិតលុបឈ្មោះលោកចេញក្របខណ្ឌទាំងបំពានច្បាប់។
លោក អ៊ី មុយលី៖ «កន្លែងខ្ញុំធ្វើការជាស្ថាប័នកំពូល ជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិចងក្រងច្បាប់ ធ្វើច្បាប់ អនុវត្តច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែបុគ្គលដែលអនុវត្តហាក់ដូចជាពុំមានសតិសម្បជញ្ញៈ ធ្វើតាមកំហឹងបុគ្គលដែលអូសទាញខ្ញុំអត់បានដូចចិត្តខ្លួន ក៏សម្រេចលុបឈ្មោះរបស់ខ្ញុំចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ»។
លោក អ៊ី មុយលី អះអាងថា កន្លងមកលោកពុំបានអនុវត្តខុសតួនាទីអ្វីនោះឡើយ។ លោកយល់ថា មុនបណ្តេញលោកចេញពីក្របខណ្ឌយ៉ាងដូច្នេះ យ៉ាងហោចណាស់ស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិគួរអនុវត្តតាមច្បាប់ស្ដីពីលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការនៃក្រុមនីតិប្បញ្ញត្តិឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
លោក អ៊ី មុយលី៖ «វាជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធ ពីព្រោះខ្ញុំបានបម្រើការងារជាង២០ឆ្នាំមក មានន័យថា ខ្ញុំមិនដែលមានកំហុសឆ្គងតាមបែបបទរដ្ឋបាលក្នុងការបម្រើការងាររបស់ខ្ញុំទេ ប៉ុន្តែពេលខ្ញុំឈរឈ្មោះបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ហើយខ្ញុំបានធ្វើតាមបទបញ្ញា និងនីតិវិធីរបស់គ.ជ.ប បែរជាថ្នាក់លើរបស់ខ្ញុំហ្នឹងបែរជាមិនត្រឹមមិនបានអនុញ្ញាតច្បាប់ឱ្យខ្ញុំឈប់ពិសេសចុះទៅរកសំឡេងឆ្នោតឱ្យគណបក្សទេ បែរជាទៅលុបឈ្មោះខ្ញុំចេញពីក្របខណ្ឌ»។
ប្រតិកម្មបែបនេះ បន្ទាប់ពីប្រធានរដ្ឋសភា លោក ហេង សំរិន កាលពីថ្ងៃទី០៥ ខែឧសភា បានលុបឈ្មោះលោក អ៊ី មុយលី ដែលជាមន្ត្រីបម្រើការងារនៅការិយាល័យស្រាវជ្រាវច្បាប់នៃអគ្គនាយកដ្ឋាននីតិកម្ម និងស្រាវជ្រាវ ចេញពីក្របខណ្ឌនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភា។ លោក ហេង សំរិន មិនបានបញ្ជាក់ពីហេតុផលជាក់លាក់ណាមួយជុំវិញការលុបឈ្មោះលោក អ៊ី មុយលី ចេញពីក្របខណ្ឌនេះឡើយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអគ្គលេខាធិការរដ្ឋសភាលោក ឡេង ប៉េងឡុង ដើម្បីបកស្រាយរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី០៧ ខែឧសភា។
ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិកាន់តែខិតជិតមកដល់ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងបង្កើនការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់រូបភាពមកលើក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន ដូចជា ការចាប់ចងដាក់ពន្ធនាគារ និងការលួចវាយដំដោយដំបងជាដើម។
មាត្រា៤០ ច្បាប់ស្ដីពីលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការនៃក្រុមនីតិប្បញ្ញត្តិ ចែងថាអ្នករាជការដែលមានធុរៈអាចត្រូវបានអនុញ្ញាតឈប់សម្រាកពីការងារ។ ចំណែកមាត្រា៤៧ ចែងពីទណ្ឌកម្មវិន័យថ្នាក់ទី១ រួមមានស្តីបន្ទោសដោយមានចុះចំណាំក្នុងសំណុំលិខិតផ្ទាល់ខ្លួន ឬការផ្លាស់ដោយបង្ខំតាមវិធានការខាងវិន័យ។ ចំណែកទណ្ឌកម្មវិន័យថ្នាក់ទី២ គឺមិនដំឡើងថ្នាក់ក្នុងពេលវេលាមិនលើសពី២ឆ្នាំ ដាក់ឱ្យទំនេរប្រាក់បៀវត្ស ឬធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះបណ្តេញចេញពីតំណែងរាជការ។
រីឯមាត្រា២៥ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រចែងថា មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល មន្ត្រីតុលាការ កងកម្លាំងនគរបាលជាតិ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ សមាជិកឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងបព្វជិតសាសនាដែលមានបំណងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ត្រូវដាក់ពាក្យសុំច្បាប់ឈប់ពិសេស ឬលាចាកសិក្ខាបទរហូតដល់ថ្ងៃប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាស្ថាពរយ៉ាងតិច ៧ថ្ងៃមុនថ្ងៃបើកយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត។ មាត្រាដដែលចែងថា ប្រសិនបើសាមីខ្លួនជាប់ឆ្នោត សាមីខ្លួនត្រូវដាក់ពាក្យសុំតាមឋានានុក្រមទៅសាមីក្រសួង ឬសាមីអង្គភាព ទៅបម្រើការងារក្រៅក្របខណ្ឌជាដើម ក្នុងរយៈពេលអាណត្តិរបស់ខ្លួន។ ទោះបីច្បាប់កំណត់បែបនេះក្តី កន្លងទៅ ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋពីថ្នាក់ក្រោមដល់ថ្នាក់ជាតិដែលស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានលុបឈ្មោះមន្ត្រីរាជការតាមអំពើចិត្ត ក្នុងនោះរួមមានគ្រូបង្រៀនជាង ១០នាក់ ភាគច្រើនធ្លាប់ជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-ស្រុក និងខេត្តមកពីគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវបានក្រសួងអប់រំលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល បើទោះពួកគាត់បានអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់យ៉ាងណាក៏ដោយ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាពលោក យង់ គិមអេង មើលឃើញថា មន្ត្រីរាជមួយចំនួនបានធ្វើសកម្មគាំទ្រគណបក្សនយោបាយផ្សេងៗ ប៉ុន្តែចុងក្រោយនេះមន្ត្រីរាជការដែលគាំទ្របក្សប្រឆាំងត្រូវបានស្ថាប័នលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌរដ្ឋ។ លោកថា ប្រសិនបើលោក អ៊ី មុយលី ប្រព្រឹត្តកំហុសវិជ្ជាជីវៈមែន នោះស្ថាប័នរដ្ឋសភាគួរហៅលោកមកសួរណែរកមូលហេតុពិតប្រាកដមុននឹងលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌយ៉ាងដូច្នេះ។ លោកបន្តថាតាមច្បាប់ មន្ត្រីរាជការដែលមានបំណងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ត្រូវសុំច្បាប់ពិសេសជាមុន។ លោក យង់ គិមអេង អំពាវនាវដល់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវអនុវត្តច្បាប់ដោយតម្លាភាព និងគ្មានការរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ។
លោក យង់ គិមអេង៖ «រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើងបានកំណត់ច្បាស់ហើយថា កម្ពុជាប្រកាន់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស អ៊ីចឹងកាលណាពហុបក្សនោះមនុស្សអាចចូលចិត្តក្នុងការគាំទ្រនយោបាយផ្សេងៗគ្នាបាទ ប៉ុន្តែបើយើងជាមន្ត្រីរាជការត្រូវអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងច្បាប់បោះឆ្នោត»។
លោក អ៊ី មុយលី បានចូលបម្រើការងារជាមន្ត្រីរាជការនៅអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃរដ្ឋសភាអស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំ គឺគិតចាប់ពីខែមករាឆ្នាំ២០០៣។ ក្រៅពីការងារមន្ត្រីរាជការ លោកតែងតែចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាហូរហែ ដោយលោកធ្លាប់កាន់តួនាទីជាលេខាក្រុមការងារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំខេត្តស្វាយរៀង នៅមុនពេលតុលាការកំពូលរំលាយគណបក្សនេះចោល កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧។ បន្ទាប់មកលោកបានដឹកនាំគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរជាមួយប្រុសរបស់លោក គង់ គាំ គឺលោក គង់ មុនីកា ហើយបច្ចុប្បន្នលោក អ៊ី មុយលី ជាមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនដែលឈរឈ្មោះតំណាងរាស្ត្រលេខរៀងទី៦ មណ្ឌលតាកែវ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧។ ចាប់តាំងពីលោកចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយជាមួយបក្សភ្លើងទៀននៅចុងឆ្នាំ២០២២មក រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ចប់មុខតំណែងលោកពីឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់ និងលុបឈ្មោះលោកចេញក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការនៃស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិកាលពីពេលថ្មីៗនេះថែមទៀត។
គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០២០ ក្រៅពីលោក អ៊ី មុយលី គឺមានមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀនយ៉ាងហោចណាស់ក៏៤នាក់ហើយ ត្រូវបានលុបឈ្មោះចេញពីក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីរាជការ។ ក្នុងនោះរួមមាន លោក ផុន សុភា មន្ត្រីបម្រើការងារនៅការិយាល័យកសាងសមត្ថភាព នៃទីចាត់ការគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្សនៃសាលាខេត្តកណ្ដាល លោក កែវ សុមុនី មន្ត្រីបម្រើការនៅនាយកដ្ឋានសុខភាពផ្លូវចិត្តនិងការបំពានគ្រឿងញៀននៃក្រសួងសុខាភិបាល លោក អេង ស្រូយ គ្រូបង្រៀននៅអង្គភាពក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍគ្រូនគរបាលជាតិនៃបណ្ឌិត្យសភានគរបាលកម្ពុជា និងលោក ខឹម មុនីកុសល មន្ត្រីសុខាភិបាលជាន់ខ្ពស់នៃមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តប៉ៃលិន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។