កម្ពុជា និងចិន បន្តប្រកាសប្ដេជ្ញាក្នុងការរឹតចំណង «មិត្តភាពដែកថែប» ក្របខ័ណ្ឌវិស័យយោធាឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លា និងស៊ីជម្រៅដោយអះអាងថា ដើម្បីរួមចំណែកការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្តិភាព និងស្ថិរភាពពិភពលោក។ ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិព្រមានអំពីផលប៉ះពាល់ និងការទទួលរងសម្ពាធផ្នែកនយោបាយការទូតកាន់តែខ្លាំងដោយសារតែកម្ពុជាហាក់ផ្អៀងទៅរកចិនតែម្ខាង ខណៈប្រទេសចិនរងការរិះគន់ថា មានមហិច្ឆតាពង្រីកឥទ្ធិពលនយោបាយ និងយោធារបស់ខ្លួននៅកម្ពុជា។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ និងអ្នកតាមភូមិសាស្ត្រនយោបាយលើកឡើងស្របគ្នាថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជា និងចិន មានសារសំខាន់ក្នុងការជំរុញឱ្យមានការអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញកងទ័ព ការហ្វឹកហ្វឺន និងផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ពីកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរ។ ទោះជាយ៉ាងណា ពួកគេព្រមានថា ការណ៍ដែលកម្ពុជាបន្តផ្អៀងខ្លាំងទៅរកប្រទេសចិនតែម្ខាង បណ្តាប្រទេសលោកសេរីនឹងបន្តសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានៃវត្តមានយោធាចិន ដែលអាចបោះទីតាំងឈរជើងនៅកម្ពុជា។
ការលើកឡើងនេះ ស្របពេលរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ លោក ទៀ សីហា បានដឹកនាំមន្ត្រីយោធាកំពូលៗទៅទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិនចំនួន ៤ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី០១ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិយោធា និងចូលរួមវេទិកា សៀងសាន (Xiangshan) លើកទី១០ នៅប្រទេសចិន។
ក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយអនុប្រធានគណៈកម្មាធិការយោធាមជ្ឈិមនៃប្រទេសកុម្មុយនិស្តចិន លោក ហឺ វេទុង (He Weidong) នៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិលោក ទៀ សីហា ថ្លែងថា ការមកបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់លោកនៅប្រទេសចិន និងការចូលរួមវេទិកាប្រចាំឆ្នាំរបស់ចិននាពេលនេះ កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធាទ្វេភាគីឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ។ លោក ទៀ សីហា ចាត់ទុកប្រទេសចិនថា ជាអ្នកមានគុណ និងយកចិត្តទុកដាក់សម្រាប់កម្ពុជាតាមរយៈការផ្ដល់នូវសម្ភារៈបរិក្ខារ ពេទ្យ ឱសថ ក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាតសកលកូវីដ-១៩ (Covid-19)។
ក្រៅពីនេះថ្លែងក្នុងវេទិកាសៀងសាន (Xiangshan) លើកទី១០ នៅក្រុងប៉េកាំងកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា លោក ទៀ សីហា អះអាងថា កម្ពុជានៅតែប្រកាន់ជំហរនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ និងប្រឆាំងចំពោះការគំរាមកំហែង ឬការប្រើប្រាស់កម្លាំងនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិណាមួយដែលជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
វេទិកា សៀងសាន (Xiangshan) របស់ប្រទេសចិននាឆ្នាំនេះធ្វើឡើងក្រោមប្រធានបទ សន្តិសុខរួម សន្តិភាពយូរអង្វែង និងទំនួលខុសត្រូវរបស់ប្រទេសមហាអំណាចធំៗសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខសកល។ វេទិកា សៀងសាន (Xiangshan) គឺជាវេទិកាប្រចាំឆ្នាំរបស់ចិន ដែលរងការរិះគន់ថា រៀបចំឡើងជានយោបាយដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពល និងយោធារបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡូយដ៏ អូស្ទីន (Lloyd Austin) និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិនៃបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួនទៀត ពុំបានចូលរួមវេទិការបស់ចិននេះឡើយ។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តជាតិលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ឃើញថា ការចូលរួមរបស់កម្ពុជាក្នុងវេទិការបស់ចិន និងបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធាអាចនឹងជំរុញឱ្យកងទ័ពកម្ពុជាទទួលបានការអប់រំសមត្ថភាពបន្ថែមទៀត។ ទោះយ៉ាងណា លោកព្រមានថា កម្ពុជានឹងមិនអាចជៀសផុតក្នុងការរងសម្ពាធការទូត ភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយជាមួយបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីឡើយ ប្រសិនបើកម្ពុជាផ្អៀងខ្លាំងទៅប្រទេសចិនតែម្ខាង និងពុំមានការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀត ជាពិសេសជាមួយបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីនោះ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖ «កាលណាយើងខ្វះការពង្រីកទំនាក់ទំនងក្នុងក្របខ័ណ្ឌអព្យាក្រឹត្យមែន បាននឹងថា កម្ពុជាជារដ្ឋអធិបតេយ្យមានលទ្ធភាពពង្រីកចំណងទាក់ទង នយោបាយការបរទេសគ្រប់បណ្ដារដ្ឋទាំងអស់លើឆាកអន្តរជាតិ ក៏ប៉ុន្តែយើងឃើញតែរូបភាពដែលយើងជាមួយនឹងទំនាក់ទំនងជាមួយលោកខាងកើតចិន យើងផ្ដោតតែជាមួយចិន។ ប៉ុន្តែ លោកខាងលិចដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុបអីនេះ យើងហាក់ដូចជាមិនសូវមានទេ លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធាក្រោយឆ្នាំ២០១៧។ ទោះជាយើងថា យើងអព្យាក្រឹត្យ ក៏មតិអន្តរជាតិ ឬអ្នកតាមសភាពការណ៍អន្តរជាតិគេថា យើងហ្នឹងលម្អៀង។ កិច្ចការហ្នឹងកម្ពុជាគួរតែរៀបខ្លួនយ៉ាងម៉េចឱ្យយើងឈរកណ្ដាលវិញ ទើបជាកិច្ចការល្អបាទ»។
ចំណែក អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាអ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត មាស នី ពិនិត្យឃើញថា កងទ័ពកម្ពុជាទទួលបានផលប្រយោជន៍តិចតួចក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសចិន ហើយកងទ័ពកម្ពុជាបានខាតបង់ក្នុងការទទួលបានបទពិសោធន៍ថ្មីៗ និងពង្រីកសមត្ថភាពផ្សេងពីបណ្ដាប្រទេសលោកសេរី។ លោកក៏ព្រួយបារម្ភថា តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្របខ័ណ្ឌវិស័យយោធានេះកម្ពុជា នឹងកាន់តែរងឥទ្ធិពលពីប្រទេសចិនកាន់តែខ្លាំង ខណៈប្រទេសចិននៅតែមានមហិច្ឆតាពង្រីកឥទ្ធិពលយោធារបស់ខ្លួននៅតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
បណ្ឌិត មាស នី៖ «ប៉ុន្តែ ការមើលឃើញពីខ្សែភ្នែករបស់ចិនវិញ ហាក់ដូចជាមានមហិច្ឆតាខុសពីអ្វីដែលកម្ពុជារំពឹងទុក។ អាចចិនមើលមកកម្ពុជាជាតំបន់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ដូចជាកម្ពុជាតែងបដិសេធមិនអនុញ្ញាតឱ្យវត្តមានកងទ័ពចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចង់រក្សាទំនាក់ទំនងត្រឹមតែសេដ្ឋកិច្ចការទូត ឬនយោបាយ ប៉ុន្តែមិនប្រាកដថា ចិនគេមើលដូចយើងទេ។ ចិនគេអាចនឹងមើលឃើញកម្ពុជា ព្រោះមហាអំណាចតែងតែមើលឃើញប្រទេសតូចមួយដូចយើងនេះ ហួសស្ដីដែលយើងបានរំពឹងពីគេ»។
បើទោះបីជាកន្លងមក កម្ពុជាតែងអះអាងចំពោះការប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត្យរបស់ខ្លួន ក៏អ្នកជំនាញវាយតម្លៃថា កម្ពុជាពុំបានអនុវត្តជាក់ស្តែង ឬរក្សាតុល្យភាពនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនតាមរយៈការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធាចម្រុះភាគីគួរឱ្យកត់សម្គាល់ឡើយ ហើយកម្ពុជាកាន់តែផ្អៀងនយោបាយ និងសហការលើក្របខ័ណ្ឌយោធាជាមួយប្រទេសចិនកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ជាក់ស្ដែងក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ កម្ពុជា និងចិនបានរៀបចំការធ្វើសមយុទ្ធយោធាចំនួនពីរលើក និងបដិសេធមិនចូលរួមការធ្វើសមយុទ្ធអាស៊ានរួមគ្នាដែលរៀបចំដោយប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីឡើយ ដែលប្រហែលជាខ្លាចប្រទេសចិនអាក់អន់ស្រពន់ចិត្ត។ កម្ពុជាខកខានរៀបចំសមយុទ្ធយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ មកដោយសារតែភាគីកម្ពុជាបានសម្រេចលុបចោលដោយខ្លួនឯង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។