ក្រុមអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ និងអ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការមកបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកនៅកម្ពុជាកាលពីចុងខែកុម្ភៈថ្មីៗនេះ បង្ហាញពីសារៈសំខាន់ក្នុងការចាប់ផ្ដើមស្ដារទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក (US) និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិ។ ក្រុមអ្នកជំនាញជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយ និងស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឱ្យល្អប្រសើរ ដើម្បីបន្តធ្វើកិច្ចការជាមួយអាមេរិកកាន់តែពេញលេញ និងដើម្បីទទួលបាននូវផលចំណេញផ្នែកវិស័យការពារជាតិ និងសេដ្ឋកិច្ចពីអាមេរិកកាន់តែច្រើន។
ក្រុមអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ និងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហានយោបាយវាយតម្លៃថា ការមកពេញទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ទទួលបន្ទុកកិច្ចការសន្តិសុខនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក លោក ដេនញៀល គ្រីថិនប្រ៊ិង (Daniel J. Kritenbrink) នៅកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៦ កុម្ភៈ កន្លងទៅ គឺជា «ការស្ទាបស្ទង់» ពីជំហរនយោបាយរបស់កម្ពុជាអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការចាប់ផ្ដើមកសាងពន្លកប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យល្អប្រសើរ ដើម្បីឈានដល់ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីដែលមានភាពអាប់អួនារយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំមកនេះ។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៥ ខែមីនាថា ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ហាក់ឆ្លុះបញ្ចាំងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងទំនងបង្ហាញថា អាមេរិកនៅតែមានការប្ដេជ្ញាចិត្តធ្វើកិច្ចការលើបញ្ហានយោបាយការទូត សេដ្ឋកិច្ច និងការប្រឆាំងពីបញ្ហាឧក្រិដ្ឋកម្មនានា ជាមួយរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់កម្ពុជាឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធឡើងវិញ។ បន្ថែមពីនេះ លោកមើលឃើញថា អ្វីដែលអាមេរិកអាចផ្ដោតសំខាន់នាពេលនេះ គឺការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យការពារជាតិ ស្របពេលកម្ពុជានៅតែរងការចោទប្រកាន់ឱ្យកងទ័ពចិនប្រើប្រាស់កំពង់ផែរាម។
លោក សេង វណ្ណលី៖«ទល់តែអាមេរិកមើលពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជា មើលអំពីការតាំងចិត្តរបស់កម្ពុជាខ្ពស់ក្នុងការសហការ និងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ និងយោធា ឡើងវិញបានទំនាក់ទំនងផ្សេងៗដូចជា សង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ អាចនឹងតាមមកក្រោយ។ ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងយោធានេះ មានសារសំខាន់ណាស់ ដោយសារតែអាមេរិកព្យាយាមទប់ស្កាត់ រាំងខ្ទប់ឥទ្ធិពលរបស់ចិន(China)។ រហូតបច្ចុប្បន្នទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងចិន ក៏ជិតដិតដែរ ក៏ប៉ុន្តែអាមេរិកប្រហែលមើលឃើញថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅប្រទេសលោកសេរី អ៊ីចឹងអាចមានភាពងាយស្រួលក្នុងការជជែក និងមានភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើការជាមួយ ឬគ្រាន់បើជាងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន»។
រីឯ អ្នកសិក្សាសង្គម និងនយោបាយ លោក ប៉ោ មករា ពិនិត្យឃើញថា ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាថ្មីៗ នេះ បង្ហាញថា អាមេរិកនៅតែមានកង្វល់អំពីបញ្ហាសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងការធ្វើទំនើបកម្មកំពង់ផែរាមក្រោមជំនួយចិននៅកម្ពុជា។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ដើម្បីទទួលបានផលចំណេញផ្នែកនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចពីអាមេរិកកាន់តែច្រើននោះ រដ្ឋាភិបាលគួរដោះស្រាយបញ្ហាតាមការស្នើសុំរបស់អាមេរិក ពាក់ព័ន្ធការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យឱ្យល្អប្រសើរឡើងវិញ។
លោក ប៉ោ មករា៖«អ្វីដែលកម្ពុជាគួរធ្វើបន្តទៀត គឺពាក់ព័ន្ធនឹងកង្វល់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទៅលើសមុទ្ររាម ពាក់ព័ន្ធវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ គេហៅថា គម្រោង(BRI)អ៊ីចឹងបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងជាបញ្ហាសន្តិសុខតំបន់ អ៊ីចឹងសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែចាប់ដៃគូជាមួយកម្ពុជា ជាបន្តទៀតបើទោះបីជាកម្ពុជាមិនមានជាផលប្រយោជន៍អីជាដុំកំភួនសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ។ សហរដ្ឋអាមេរិកដែលនៅបន្តទំនាក់ទំនងល្អជាមួយកម្ពុជាហ្នឹង គឺចង់បន្ថយឥទ្ធិពលចិន ឥទ្ធិពលយោធា សេដ្ឋកិច្ច ដែលចិនកំពុងតែប្រើអំណាចស៊ក(Power)ទៅដល់ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានហ្នឹង»។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា លោក ដេនញៀល គ្រីថិនប្រ៊ិង (Daniel J. Kritenbrink) បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពីបញ្ហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ការជួញដូរមនុស្ស ព្រមទាំងការបង្កើតលទ្ធភាពសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងមានភាពសេរី ព្រមទាំងបញ្ហាសន្តិសុខតំបន់។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិករូបនេះគូសបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការប្ដេជ្ញាចិត្តចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា និងបំណងប្រាថ្នារបស់គេ ក្នុងការចង់ឱ្យប្រទេសរបស់គេមានវិបុលភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យ ដែលក្នុងនោះសំឡេងទាំងអស់ត្រូវបានគេស្ដាប់ និងគោរព ហើយអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាត្រូវបានការពារ។
លោក ដេនញៀល គ្រីថិនប្រ៊ិង (Daniel J. Kritenbrink) ឱ្យដឹងតាមបណ្ដាញសង្គមអ៊ិក្ស (X) កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈថា សហរដ្ឋអាមេរិកទន្ទឹងរង់ចាំឱកាស ដើម្បីចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើការលើបញ្ហាសន្តិសុខដែលកំពុងប្រឈមមុខក្នុងតំបន់។ ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិករូបនេះ ក៏មានជំនួបទ្វេភាគីជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារលោក ទៀ សីហា។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការពារជាតិ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ បង្ហាញថា ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ប្រាប់លោក ទៀ សីហា ថា អាមេរិក នឹងខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ជាមួយបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន ក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានសន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។ ក្រៅពីនេះ អាមេរិកនៅតែខិតខំជួយដល់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទតាមរយៈការបណ្ដុះបណ្ដាល ធនធាន មនុស្សជាបន្តទៀត ដោយរំពឹងថា កងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពអាមេរិក នឹងធ្វើលំហាត់រួមគ្នាក្នុងការដោះមីន លំហាត់ពហុសាសន៍ ក៏ដូចជាអនុញ្ញាត ឱ្យអាមេរិកបន្តស្វែងរកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិក ដែលបាត់ខ្លួនក្នុងសង្គ្រាមទសវត្សឆ្នាំ៧០ បន្តទៀត។ ការឆ្លើយតបរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ លោក ទៀ សីហា ប្រាប់ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលបង្កើតថ្មីដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាង ៦ខែមកនេះ កម្ពុជាបានបង្កើតចំណងសាមគ្គីភាព មិត្តភាពកាន់តែខ្លាំងថែមទៀតជាមួយបណ្ដាប្រទេសជិតខាង និងលើសាកលលោក ហើយកម្ពុជាក៏គ្មានបំណងគំរាមកំហែងប្រទេសណាមួយឡើយ។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាលោក ជុំ សន្ទរី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីតាមតេឡេក្រាម (Telegram) ថា ក្នុងជំនួបជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក ភាគីទាំងពីរបានគូសបញ្ជាក់ពីបំណងលើកស្ទួយទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាំងក្នុងក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគី និងពហុភាគី។ លោកឱ្យដឹងថា ភាគីទាំងពីរក៏បានពិភាក្សាអំពីការពង្រឹង និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរបន្ថែមទៀត លើវិស័យដែលផ្ដល់ប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក រួមមាន វិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ទំនាក់ទំនងប្រជាជន និងប្រជាជន ព្រមទាំងវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខជាដើម។ ប៉ុន្តែ លោកមិនបានបញ្ជាក់អំពី ការចាប់ផ្ដើមនៃការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នារវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរឡើងវិញបែបណានោះទេ។
សហរដ្ឋអាមេរិកតែងតែរម្លឹកដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអំពីការដឹកនាំស្របតាមច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ដោយគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងបើកលំហនយោបាយ។អ្នកឃ្លាំមើលជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ដោយស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីកសាងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអាមេរិកឡើងវិញ ក្នុងការទទួលបានផលប្រយោជន៍តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យនានា ខណៈអាមេរិកគឺជាទីផ្សារដ៏ធំសម្រាប់ទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។