មេធាវីការពារក្ដី និងក្រុមគ្រួសារស្នើសុំឱ្យតុលាការពន្លឿននីតិវិធីជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពាក់ព័ន្ធបទញុះញង់ និងបទរួមគំនិតក្បត់ឱ្យឆាប់រហ័ស។ សំណើនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមេធាវីមើលឃើញថាសកម្មជនខ្លះត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនលើស និងអ្នកខ្លះទៀតជិតហួសការកំណត់នៃច្បាប់។ សង្គមស៊ីវិលយល់ថា ការឃុំខ្លួនរយៈពេលដោយគ្មានការជម្រះក្ដីបែបនេះ គឺរំលោភច្បាប់ និងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយឆាប់រហ័សរបស់ជនជាប់ឃុំ។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សំ សុគង់ លើកឡើងថា តុលាការយឺតយ៉ាវក្នុងយកសំណុំរឿងកូនក្តីលោកជិត ១០នាក់ទៅជំនុំជំម្រះតាមនីតិវិធីកំណត់។ ក្នុងនោះគិតត្រឹមថ្ងៃទី១១ ខែកក្កដាកូនក្ដីរបស់លោករួមមានលោក គង់ ម៉ាស់ លោក ខាន់ ប៊ុនផេង និងសកម្មជនមួយចំនួនទៀត កំពុងជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលជាង១៨ខែក្នុងសំណុំរឿង "រួមគំនិតក្បត់"។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សកម្មជនចំនួន ៤នាក់ទៀត ដែលអាជ្ញាធរថៃចាប់បញ្ជូនឱ្យអាជ្ញាធរខ្មែរកាលចុងឆ្នាំ២០២១ កំពុងជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលជាង ៨ខែ រួមមាន លោក វឿង សំណាង លោក វឿន វាសនា ហៅគ្រញូងព្រៃឡង់ ដែលតុលាការចោទពីបទ "រួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់" អ្នកស្រី ឡាញ់ ថាវរី ចោទពីបទ "ញុះញង់" និងលោក ម៉ិច ហ៊ាង ចោទពី "ប្រមាថថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល"។ ពួកគេកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារព្រៃសដោយរង់ចាំការជំនុំជម្រះពីតុលាការ។
លោកមេធាវី សំ សុគង់ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១១ ខែកក្កដាថា សិទ្ធិទទួលបានសវនាការជំនុំជម្រះដោយឆាប់រហ័សស្របតាមនីតិវិធីត្រូវបានរំលោភ ព្រោះតុលាការបានសម្រេចឃុំខ្លួនកូនក្ដីរបស់លោកមួយចំនួនហួសកាលកំណត់ និងមួយចំនួនទៀតជិតដល់កាលកំណត់នៃច្បាប់ក្រោមហេតុផលសំណុំនេះមានជនសង្ស័យច្រើនជាដើម។ លោកឱ្យដឹងថា សំណុំរឿងនោះ ខាងតុលាការធ្លាប់ប្រាប់លោកថា បានបញ្ជូនដល់ចៅក្រមជំនុំជម្រះរួចហើយ តែរហូតមកដល់ពេលនេះខាងលោកមិនទាន់ទទួលបានកាលកំណត់ថ្ងៃសវនាការនៅឡើយទេ៖ « ក្នុងចំណោមពួកគាត់ម្នាក់ៗ គឺខ្លះឃុំខ្លួនហួសនីតិវិធីច្បាប់ ហើយខ្លះទៀតជិតផុតនីតិវិធីច្បាប់កំណត់ ៦ខែ ហើយ ៦ខែពន្យារពេល ២ដងទៀត ស្មើ ១៨ខែ ខ្ញុំយល់ថា ការឃុំខ្លួនដោយរងចាំស៊ើបអង្កេតអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដោយទុកពួកគាត់នៅក្នុងឃុំ គឺរំលោភសិទ្ធិជនដែលត្រូវចោទហើយ»។
ប្រពន្ធសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងកំពុងជាប់ពន្ធនាគារលោក វឿង សំណាង គឺលោកស្រី ទៀង ចិន្តា ឱ្យដឹងថា តុលាការបានបញ្ជូនប្ដីលោកស្រីពីពន្ធនាគារមកសាកសួរចំនួន ៦ដងរួចហើយ ដោយខាងតុលាការមិនទាន់យកទៅជំនុំជម្រះ ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ប្តីលោកស្រី ខណៈគាត់ជាប់ឃុំជិត៨ខែរងទុក្ខវេទនាទាំងគ្មានកំហុស។ លោកស្រីរំពឹងថា តុលាការនឹងពន្លឿនសវនាការឱ្យបានឆាប់ និងដោះលែងប្ដីឱ្យមានសេរីភាពដើម្បីជួបជុំគ្រួសារឡើងវិញ៖ « អយុត្តិធម៌ដោយសារគាត់អត់មានកំហុសអី ចាប់គាត់ទៅហើយ អត់កាត់ក្ដី បើអ៊ីចឹងទេកាត់ទៅថា គាត់ខុសអី ប៉ុន្មានឆ្នាំអី អត់មានដំណោះស្រាយអីទេ។ អ៊ីចឹងយឺតយ៉ាវឱ្យខ្ញុំលំបាកតែម្នាក់ឯង រ៉ាប់រងគ្រួសារ និងរ៉ាប់រងគាត់ជាប់នៅពន្ធនាគារទៀត»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យតុលាការក្រុងភ្នំពេញលោក អ៊ី រិន្ទ ដើម្បីបញ្ជាក់ជុំវិញរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃ១១ ខែកក្កដា។
ទាក់ទងរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា កត់សម្គាល់ឃើញថា កន្លងមកនីតិវិធីលើសំណុំរឿងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងតែងយឺតយ៉ាវបើធៀបទៅនឹងសំណុំផ្សេងទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថាការឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារក្នុងរយៈពេលយូរ ឬហួសការកំណត់នៃច្បាប់ ដោយមិនមានការកាត់ទោស គឺប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិជនជាប់ចោទ និងរំលោភច្បាប់។ លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា ករណីនេះ តុលាការគួរតែពន្លឿននីតិវិធីជំនុំជម្រះឲ្យបានឆាប់៖ « ក្នុងករណីនេះយើងចង់ឃើញដូចគ្នាអំពី ការទទួលខុសត្រូវរបស់តុលាការចំពោះនីតិវិធីនៃការអនុវត្តន៍ទៅលើសកម្មជនដែលកំពុងជាប់ឃុំ នោះ ដោយធ្វើយ៉ាងណាពន្លឿននីតិវិធី ក្នុងការជំនុំជម្រះឱ្យបានឆាប់រហ័សដល់ពួកគាត់ ហើយកន្លងមកយើងជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល សហគមន៍អន្តរជាតិក្តីតែងទទូចឱ្យមានការពិចារណាទម្លាក់ចោលនូវការចោទប្រកាន់ និងផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពជូនពួកគាត់»។
មាត្រា២០៩ ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ចែងថា ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ចំពោះនីតិជនដែលត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទមជ្ឈិម មិនអាចលើសពី ៤ខែបានទេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលផុតថិរវេលានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចពន្យារពេល ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន បានតែម្ដងគត់ មិនឲ្យលើសពី ២ខែ ដោយដីកាមានសំអាងហេតុត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់។ ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនខាងលើនេះមិនត្រូវលើសពីពាក់ កណ្ដាលនៃទោសអប្បបរមាដែលច្បាប់បានកំណត់នោះឡើយ តែបើកាលណាឃុំខ្លួនលើស គឺជាការឃុំខ្លួនខុសច្បាប់។
មកទល់ពេលនេះ មានសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងជាង ៦០នាក់ទៀត កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារដោយសារតែការអនុវត្តសិទ្ធិនយោបាយរបស់ពួកគាត់។ ពួកគាត់ភាគច្រើន ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់កាលពីដើមឆ្នាំ២០២០ ។ តុលាការបានចោទប្រកាន់ពួកគេដូចៗ គ្នា គឺពីបទរួមគំនិតក្បត់ ញុះញង់ឲ្យយោធិនមិនស្ដាប់បង្គាប់ និងញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍។ មកទល់ពេលនេះ សកម្មជនបក្សប្រឆាំងមួយចំនួន ជាប់ឃុំ ៣ឆ្នាំ ខ្លះទៀត ២ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះមួយចំនួន គឺតុលាការពុំទាន់យកទៅជំនុំជម្រះនៅឡើយទេ ។
ក្រុមអង្គការជាតិ-អន្តរជាតិជាច្រើនស្ថាប័ន រួមទាំងទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិនិងក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗ ថ្កោលទោសជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ដោយចាត់ទុកថា ការចាប់ខ្លួនទាំងនេះ គឺជារឿងនយោបាយ គ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់ និងបន្តទាមទារឲ្យដោះលែងសមាជិកបក្សប្រឆាំង និងអ្នកជាប់ឃុំដោយសារមូលហេតុនយោបាយឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។