ក្រុមកសិករចាប់ផ្តើមដាក់ញត្តិរៀបរាប់ពីក្តីកង្វល់ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់ខ្លួនក្នុងរបរកសិកម្មទៅកាន់គណបក្សនយោបាយ ដែលចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នាពេលខាងមុខនេះ។
តើក្តីកង្វល់ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់កសិករមានអ្វីខ្លះដែរ?
ខ្លឹមសារញត្តិរបស់ក្រុមកសិករនោះ បានផ្តោតលើបញ្ហាសំខាន់ៗចំនួន៥ចំណុច ដូចជា៖ កិច្ចគាំពារសង្គមសម្រាប់កសិករ ការធានាសុវត្ថិភាពដីធ្លី បញ្ហាខ្វះទឹក និងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ បញ្ហាដើមទុន ប្រាក់កម្ចីសម្រាប់កសិករ និងបញ្ហាទីផ្សារជាដើម។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា (CCFC) លោក ថេង សាវឿន ដែលជាអ្នកសម្របសម្រួលប្រមូលញត្តិពីកសិករដាក់ទៅគណបក្សនយោបាយបានឲ្យដឹងថា ខ្លឹមសារញត្តិទាំងមូល បានរៀបរាប់លំអិតនៃចំណុចគោលទាំង៥ ដើម្បីឲ្យគណបក្សនីមួយៗដាក់ចូលក្នុងកម្មវិធីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ហើយត្រូវសន្យាជាមួយម្ចាស់ឆ្នោត ថាត្រូវតែអនុវត្តបានត្រឹមត្រូវ និងមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកបន្តថា កសិករចង់ឃើញគណបក្សនយោបាយបង្ហាញឆន្ទៈមោះមុត ដោះស្រាយរាល់ទុក្ខកង្វល់របស់ម្ចាស់ឆ្នោត ដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ហើយក៏មិនចង់ឃើញគណបក្សនយោបាយ សន្យាខ្យល់តទៅទៀតនោះឡើយ៖ « រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ យើងឃើញថា នៅបក់ភ្លើងផ្សែងទៅលើទីផ្សារ រឿងវិវាទដីធ្លី បញ្ហាខ្វះទឹក ស្រោចស្រព កង្វះខាតទុនសម្រាប់កសិករនៅតែកើតមាន ហើយបញ្ហានេះវារុញឲ្យកសិករជួបបញ្ហាក្រីក្រ»។
របាយការណ៍សង្ខេបចេញពីចំណុចគោលសំខាន់ទាំង៥ដែលជាបញ្ហាប្រឈមរបស់កសិករ ក៏បានអធិប្បាយឲ្យដឹងដែរថា៖ មនុស្សជាច្រើនកំពុងពឹងផ្អែក លើផ្នែកសន្តិសុខស្បៀងអាហារ ដែលជាតំរូវការចាំបាច់។ កសិកម្ម ជាវិស័យមួយមានសក្ដានុពលយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ តាមរយ: ការផលិតរបស់ប្រជាកសិករ ប្រកបដោយនិរន្តរភាពផងដែរ។ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងការគម្រាមកំហែងអាយុជីវិត និងការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិកសិករនៅតំបន់ជនបទ នៅតែកើតមានឡើង ដូចជាបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិដែលប្រជាកសិកររាប់ពាន់គ្រួសារ ត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយបង្ខំពីដីកសិកម្មរបស់ពួកគេ។ ការរំលោភយកដីនោះ ត្រូវបានសម្របសម្រួលដោយ គោលនយោបាយជាតិដូចជា គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ គោលនយោបាយផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ឈ្មួញ អ្នកមានអំណាច ក្នុងការអូសរឹបដីរបស់កសិករទៅធ្វើជា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ឧស្សាហកម្មធំៗ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការរុករករ៉ែ រមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ផ្សារទំនើប និងដំណាំកសិឧស្សាហកម្មហើយដីត្រូវបានប្រមូលផ្តុំកាន់តែច្រើនទៅក្នុងដៃបុគ្គលមួយចំនួនកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។
ទីប្រឹក្សាឯករាជផ្នែកអភិវឌ្ឍនៅជនបទ និងកសិកម្ម និងជាអតីតប្រធានអង្គការ សេដាក (CEDAC) អ្នកស្រី តុង ចាន់ធាង មានប្រសាសន៍ថា តាមការអង្កេតជាក់ស្តែង ឃើញថា កសិករកំពុងជួបទុក្ខកង្វល់លើបញ្ហាជាច្រើនជាពិសេស បញ្ហាដើមទុន ទីផ្សារ និងបច្ចេកទេសដាំដុះជាដើម។
អ្នកស្រីគាំទ្រឲ្យកសិករចងគ្នាជាក្រុម លើកយកបញ្ហាដែលកើតមានកន្លងនេះ ដាក់ទៅរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សនយោបាយ ដើម្បីពួកគាត់បានដឹងអំពីតម្រូវការចាំបាច់ជាក់ស្តែងនៅតាមមូលដ្ឋាន ហើយដាក់ផែនការជួយដោះស្រាយឲ្យចំគោលដៅ តាមការចង់បានរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត៖ «ពេលដែលខ្ញុំចុះទៅតាមមូលដ្ឋាន តាមភូមិមួយចំនួនគាត់បានត្អូញត្អែរច្រើនណាស់អំពីការថយចុះនូវប្រាក់ចំណូលរបស់គាត់ដោយសារដំណាំបន្លែ ពោតអីហ្នឹង ស្វាយចន្ទី អីហ្នឹងបានធ្លាក់ថ្លៃមែនទែន ចំណែកធាតុចូលកសិកម្មដូចជាជី ថ្នាំ ប្រេង គឺឡើងថ្លៃខ្លាំង ..»។
លោក ថេង សាវឿន ឲ្យដឹងថា សមាគមលោក បានប្រមូលចងក្រងជាឯកសារពាក់ព័ន្ធបញ្ហាប្រឈមរបស់កសិករ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៩ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០២២នេះ តាមរយ:ការរៀបចំសិក្ខាសាលា កិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់ប្រមូលបញ្ហា ក្ដីកង្វល់ តម្រូវការចំបាច់របស់កសិករជាមួយសមាជិក សមាជិកា ដែលជាកសិករ ប្រជាពលរដ្ឋ ក្រុមយុវកសិករ ក្រុមស្ត្រី នៅតាមសហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងខេត្តគោលដៅមកពីជាង១រយ(១០២) សហគមន៍ និងក្រុម ក្នុងចំណោម១៤ ខេត្ត រួមមាន ខេត្តតាកែវ ស្វាយរៀង និងព្រៃវែង ក្រចេះ ត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម សៀមរាប ព្រះវិហារ កំពង់ធំ កណ្ដាល តាកែវ កំពត ព្រះសីហនុ កោះកុង និងកំពង់ស្ពឺ ដែលមានសមាជិកសរុបចំនួនជិត៣ម៉ឺន( ២៧៩៥៤) គ្រួសារ ស្មើចំនួនជាង ១០ម៉ឺននាក់ ឬ ១០ម៉ឺនសំឡេងឆ្នោតក្នុងឃុំ/សង្កាត់ ក្នុងគោលបំណងពិគ្រោះប្រមូលក្តីកង្វល់ ឬ បញ្ហាប្រឈមរបស់សមាជិកនៅតាមមូលដ្ឋាន និងរកឲ្យឃើញបញ្ហាចម្បងដើម្បីដោះស្រាយឲ្យចំតម្រូវការរបស់សហគមន៍។
តាមរយៈកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ជាមួយកសិករផ្ទាល់ រកឃើញដែរថា បញ្ហាចម្បង និងជាអាទិភាពនោះ ពួកគាត់បានចំណាយទុនច្រើននៅក្នុងសង្វាក់ផលិតកម្ម ដូចជាកម្លាំងពលកម្ម ការប្រើប្រាស់ជី ថ្នាំសម្លាប់ស្មៅ និងសត្វល្អិត។ ចំណែកការប្រមូលផលវិញ គឺទទួលបានទិន្នផលតិច ហើយលក់បានក្នុងតម្លៃទាប ដោយសារបញ្ហាតម្លៃកសិផលនីមួយៗនោះ គឺស្ថិតនៅលើមាត់ឈ្មួញជាអ្នកកំណត់តម្លៃ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ នៃគណបក្សកាន់អំណាច ដែលមានឥទ្ធិពលគ្រប់គ្រងអាសនៈច្រើនស្ទើរតែទាំងស្រុង ទាំងនៅរដ្ឋសភា និងអាសនៈ ឃុំ សង្កាត់ ក្រោយច្បាមយកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រោយការរម្លាយគណបក្សនេះបានសម្រេចនៅឆ្នាំ២០១៧មកនោះ បានស្វាគមន៍ចំពោះញត្តិរបស់កសិករនេះ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា ក្តីកង្វល់របស់កសិករនេះ គឺសុទ្ធតែមាននៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់គណបក្សលោកអស់ហើយ និងបានដោះស្រាយជូនជាបន្តបន្ទាប់រួចមកហើយ៖ «អាហ្នឹងជាការកំណត់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អ៊ីចឹងការស្នើសុំនេះអត់ខុសអី គឺដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំយល់ថាវាអាចជួបបញ្ហាមួយចំនួនជៀសមិនរួចទេ ដូចជាបញ្ហាធារាសាស្ត្រយើងមិនមែនទើបធ្វើទេគឺយើងធ្វើចាប់តាំងពីអាណត្តិទីមួយមកម្ល៉េះ»។
ទោះយ៉ាងណា លោក ថេង សារវឿន ទទួលស្គាល់ថា បញ្ហាប្រឈមរបស់កសិករឃើញមានខ្លះនៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនយោបាយ ជាពិសេសបក្សកាន់អំណាច ប៉ុន្តែការដោះស្រាយ ការឆ្លើយតប ទៅកសិករមិនសូវមានឡើយ៖ «រឿងកន្លងមកយើងលើកឲ្យចំតែម្តងទៅ គឺថាអ្នកដែលដឹកនាំប្រទេសគណបក្សប្រជាជនដែលគាត់មានទាំងធនធានមនុស្ស និងថវិកា ប៉ុន្តែការដោះស្រាយប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ និងបញ្ហាទីផ្សារ គឺតែចោទខ្លាំង ហើយពលរដ្ឋបានត្អូញត្អែរជាបន្តបន្ទាប់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំជាពិសេសកសិករដែលជាអ្នកផលិតតែម្តង ...»។
ញត្តិស្ដីពីទុក្ខកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋនេះ បានដាក់ជូនគណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោតនៅអាណត្តិថ្មីខាងមុខនេះ រួមមានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា(CPP) ដែលជាបក្សកាន់អំណាច គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) និងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។
ក្រៅពីដាក់ជូនគណបក្សនយោបាយ ញត្តិនេះក៏បានបង្ហោះផ្សព្វផ្សាយនៅលើបណ្តាញសង្គមផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។