មេធាវីការពារអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរិះគន់ថា សាលាឧទ្ធរណ៍ហាក់កាត់ក្ដី ដើម្បីបំពេញចិត្តទៅភាគីឈ្នះក្ដី គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។ ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលសាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ បានប្រកាសសាលដីកា ដោយតម្កល់សាលក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ទុកជាបានការដដែល ពោលគឺ លោក សុន ឆ័យ នៅតែបន្តចាញ់ក្ដី គ.ជ.ប និងបក្សកាន់អំណាច។ សាលាឧទ្ធរណ៍ ក៏បានបង្គាប់ទៅលោក សុន ឆ័យ ឱ្យបន្ថែមបង់ប្រាក់ជំងឺចិត្តទៅបក្សកាន់អំណាចជាង ១លានដុល្លារថែមទៀត។ មន្ត្រីបក្សកាន់អះអាងថា លុយមួយលានដុល្លារនេះ ក៏មិនលាងសម្អាតកិត្តិយសរបស់ខ្លួនដែលត្រូវបានលោក សុន ឆ័យ ដើរនិយាយបរិហារកេរ្តិ៍បានដែរ។ ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ហួសចិត្តលើការពិន័យ និងការបង្គាប់សងជំងឺចិត្តរបស់តុលាការនេះ។
សំណុំរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជននយោបាយបក្សប្រឆាំង នៅតែធ្វើឱ្យតុលាការ ពិបាកសម្រេចក្ដីឱ្យពួកគេ រួចផុតការចោទប្រកាន់ ហើយពេលខ្លះពួកគេកាន់តែផុងខ្លួនលើសដើមនៅពេលប្ដឹងទាស់ទៅតុលាការជាប់ខ្ពស់ ខុសពីសំណុំរឿងរបស់អ្នកមានលុយមានអំណាចភាគច្រើន គឺតុលាការជាន់ខ្ពស់ តែងសម្រួលពីធ្ងន់មកស្រាល ឬលើកលែងការចោទប្រកាន់ដោយស្ងាត់ៗ តែម្ដង។ ជាក់ស្ដែងករណីអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ គឺលោកកាន់តែធ្ងន់កលើសដើម ដោយសារសាលាឧទ្ធរណ៍មិនត្រឹមតែតម្កល់សាលក្រមសាលាដំបូងទុកជាបានការទេ ថែមទាំងតម្រូវឱ្យអតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងដ៏មានប្រជាប្រិយភាពរូបនេះ បង់សំណងជំងឺចិត្តកាន់តែច្រើនថែមទៀត ទៅគណបក្សកាន់អំណាចរបស់របស់លោក ហ៊ុន សែន។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ភ្ញាក់ផ្អើល ចំពោះការសម្រេចក្ដីរបស់ឧទ្ធរណ៍លើសំណុំរឿងលោក សុន ឆ័យ។ ទោះជាបែបនេះក្ដី អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ ថា នឹងបន្តស្វែងរកយុត្តិធម៌ ពីតុលាការកំពូលជាបន្តទៀត។
មេធាវីការពារលោក សុន ឆ័យ លោកមេធាវី ជូង ជូងី រិះគន់ថា សាលដីកា សាលាឧទ្ធរណ៍ មិនបានផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់កូនក្ដីរបស់លោកទេ។ លោកយល់ថា ការសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ខ្ពស់ពេលនេះហាក់បំពេញចិត្តភាគីឈ្នះក្ដី។ លោកថា លោកនឹងជួបជជែកជាមួយលោក សុន ឆ័យ ដើម្បីសម្រេចថា គួរប្ដឹងទាស់សេចក្ដីរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍នេះទៅតុលាការកំពូលបន្តទៀត ឬក៏យ៉ាងណា។
មេធាវី ជូង ជូងី៖ « ខ្ញុំមានការចាប់អារម្មណ៍ថា ចៅក្រមគាត់សម្រេចព្យាយាមបំពេញចិត្តអ្នកប្ដឹង។ ខ្ញុំនឹងជួបពិភាក្សាជាមួយគាត់ ( លោក សុន ឆ័យ ) ដើម្បីប្រើសិទ្ធិប្ដឹងសារទុក្ខទៅតុលាការកំពូលទៀត»។
ចំណែកអ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វែ្រល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស លើកឡើងថា ការសម្រេចរបស់តុលាការជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ ប៉ុន្តែ លោកថា ករណីនេះគឺ ទាក់ទងរឿងបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះ គួរយកច្បាប់បោះឆ្នោត ឬច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ មកវិនិច្ឆ័យ។ លោកបន្តទៀតថា ការទាមទារសំណងពីលោក សុន ឆ័យ ពេលនេះ ជាការបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរលើលោក សុន ឆ័យ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ចង់ឃើញគណបក្សនយោបាយ ជាពិសេស គណបក្សកាន់អំណាច គួរបង្កបរិយាកាសល្អមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។
លោក កន សាវាង្ស៖ « ទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ត្រូវមានចែងមានក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត មិនអាចធ្វើការដើរហួសបន្ទាត់នៃការបោះឆ្នោតទេ ហើយម៉្យាងទៀត នៅក្នុងច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ក៏មិនមានចែងទោសទណ្ឌក្នុងករណីបែបហ្នឹង ហើយច្បាប់បោះឆ្នោត ក៏មិនបានលើកឡើងបែបហ្នឹងដែរ»។
សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ បានប្រើពេលពេញមួយថ្ងៃបើកសវនាការការលើបណ្ដឹងទាស់របស់អនុប្រធានបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ ដែលបានត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចឱ្យចាញ់ក្ដីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) និងបក្សកាន់អំណាច កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ។ តុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះ ពេលកាត់ចប់ភ្លាម ក៏ប្រកាសសាលដីការបស់ខ្លួននៅថ្ងៃដដែលនោះ ទោះជាហួសម៉ោងរដ្ឋបាលហើយក្ដី។
សាលាឧទ្ធរណ៍បានចេញសាលដីកាតម្កល់សាលក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ទុកជាបានការដដែល និងបង្គាប់ឱ្យលោក សុន ឆ័យ បង់ប្រាក់ជំងឺចិត្តទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៤ពាន់លានរៀល ឬជាង ១លានដុល្លារ និងត្រូវបង់ប្រាក់ជំងឺចិត្តទៅ គ.ជ.ប និងបង់លុយចូលរដ្ឋចំនួន ១៧លានរៀលទៀត។ ពីដំបូងតុលាការក្រុងភ្នំពេញ បង្គាប់ទៅលោក សុន ឆ័យ បង់ប្រាក់ជំងឺចិត្តទៅបក្សកាន់អំណាចប្រមាណ ៧៥ម៉ឺនដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទងរឿងនេះដែរ ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា និងជាទីប្រឹក្សាសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ លោក រ៉ុង ឈុន សង្កេតឃើញថា សវនាការ ដែលមានកាត់ក្ដីសំណុំរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកនយោបាយ គេតែងតែឃើញគូជម្លោះរបស់បក្សកាន់អំណាចមិនដែលឈ្នះក្ដីទេ។ លោកយល់ថា រូបភាពនេះ ជាការរុញខ្ទប់លោក សុន ឆ័យ ឱ្យដល់ជញ្ជាំងរហូតធ្វើឱ្យលោក សុន ឆ័យ សុំទោស គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គ.ជ.ប ដូចដែលភាគីឈ្នះក្ដី ធ្លាប់ទាមទារនាពេលកន្លងមក។
លោក រ៉ុង ឈុន៖ « មិនរំពឹងថា ទៅសាលាកំពូលទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ ទទួលបានយុត្តិធម៌លុះត្រា លោក សុន ឆ័យ ធ្វើលិខិតសុំទោសទៅតាមការទាមទាររបស់គេ ឬមួយសុំចុះចូលជាមួយគេនឹងទទួលបានការលើកលែងហើយ»។
ទោះមានការរិះគន់ពីមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលលើការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ពេលនេះបែបណាក្ដី ប៉ុន្តែ ភាគីឈ្នះក្ដីបង្ហាញជំហរមិនខ្វល់និងមតិទាំងនេះទេ។ អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា និយាយថា លោកគោរពការម្រេចរបស់តុលាការ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា បើលោក សុន ឆ័យ មិនពេញចិត្តនឹងការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ គឺអាចប្ដឹងទាស់ទៅតុលាការកំពូលបន្តទៀត។ លោកបន្តទៀតថា បើទោះជាតុលាការ បានការបន្ថែមប្រាក់ជំងឺទៅដល់ ១លានដុល្លារ ក៏លុយនេះមិនអាចលុបលាងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងកិត្តិយសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលត្រូវបាន លោក សុន ឆ័យ និយាយបរិហារកេរ្តិ៍ នាពេលកន្លងបាននោះដែរ។
លោក សុខ ឥសាន៖ « មិនអាចយក ១លាន ( លុយ ១លានដុល្លារ ) មកលុបលាងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ដែលបានបាត់បង់កន្លងមកបានទេ។ សុន ឆ័យ ខ្លាំងលើសអ្នកណាទាំងអស់ ដល់ពេលនេះឃើញខ្លាំងហើយ គឺថា ជានយោបាយអត្តឃាតខ្លួនឯងកុំបន្ទោសគេអ្នកដទៃ កុំបន្ទោសដើមបណ្ដឹង យើងត្រូវបន្ទោសខ្លួនឯង ដែលយើងតាំងខ្លួនជាងខ្លាំង»។
ទាក់ទងករណីនេះ អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ប្រាប់ថា លោកនឹងប្ដឹងទាស់ទៅតុលាការកំពូលបន្តទៀត ដើម្បីរកយុត្តិធម៌ ហើយតុលាការកំពូលសម្រេចបែបណា លោកនឹងពិគ្រោះជាមួយរកមេធាវីរបស់លោកបន្តទៀត។ លោក សុន ឆ័យ លើកឡើងដែរថា ការទាមទារសំណងជំងឺចិត្តពីលោកជាប្រាក់ជាង ១លានដុល្លារពេលនេះតុលាការ ហាក់មានបំណងចង់រឹបអូស ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់លោកគឺ ដីផ្ទះនៅភ្នំពេញ និងនៅខេត្តសៀមរាប។
លោក សុន ឆ័យ៖ « យើងឃើញហើយ សកម្មភាពកន្លងទៅហាក់ដូចជាការមានគម្រោងរួចជាទៅហើយ កាត់សេចក្ដីចប់សព្វគ្រប់ គេនឹងរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលខ្ញុំមានបន្តិចបន្តួច ដូចជា ផ្ទះដែលខ្ញុំរស់នៅនេះ ហើយហ្នឹងកូនផ្ទះមួយនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។ ដូច្នេះ ទោះបីយើងមិននិយាយអី ក៏នឹងយន្តការដែលគេនឹងអនុវត្តក្រោយមានការសម្រេចចុងក្រោយពីតុលាការកំពូល»។
លោក សុន ឆ័យ លើកឡើងដូច្នេះ ខណៈសំណុំរឿងរបស់លោក បើទោះជាមិនទាន់ចេញដីកាស្ថាពរក្ដី ប៉ុន្តែ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់លោក សុន ឆ័យ រួចទៅហើយ។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានប្ដឹងលោក សុន ឆ័យ ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ កាលពីខែមិថុនា ក្រោយពេលលោក សុន ឆ័យ បានរិះគន់ថា ការបោះឆ្នោតនោះមានការបំភិតបំភ័យប្រជាពលរដ្ឋ លួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋជាដើម។
លោក សុន ឆ័យ នៅតែរក្សាជំហរដដែលថា លោកមិនសុំទោសភាគីឈ្នះក្ដីទេ ព្រោះអ្វីដែលលោកបានលើកឡើងជាការពិត ហើយអង្គការសង្គមជាតិ និងអន្តរជាតិ ក៏រកឃើញពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត ថ្នាក់ក្រុមជាតិកន្លងមកដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។