អ្នកឃ្លាំមើលថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អសមត្ថភាពរកទីផ្សារជូនពលរដ្ឋ ទើបងាកទៅទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើបក្សប្រឆាំង
2025.01.22
អ្នកឃ្លាំមើលថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ដោយមិនអាចរកទីផ្សារជូនពលរដ្ឋបាន ក៏ងាកទៅទម្លាក់កំហុសនៃការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន លើមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថា ការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់អាមេរិក និងEBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបកន្លងមក គឺដោយសារលោក សម រង្ស៊ី ទៅញុះញង់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ហើយក៏នៅស្របពេលដែលប្រជាកសិករ ជាច្រើនចេញតវ៉ា រឿងស្រូវ និងដំឡូងធ្លាក់តម្លៃខ្លាំង។
ក្នុងស្ថានភាពដែលកសិផលរបស់ប្រជាកសិករ ធ្លាក់តម្លៃប្រមាណពាក់កណ្ដាល ប្រៀបធៀបនឹងទីផ្សារឆ្នាំមុន កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មិនមានពេលនិយាយច្រើនទេ ពីព្រោះ ជាប់រវល់ចុះធ្វើការដោយផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។ លើសពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហាក់បានទទួលស្គាល់ថា ការខ្សត់ទីផ្សារលក់កសិផលមួយផ្នែកធំ បណ្ដាលមកពីកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSPរបស់អាមេរិកនិង EBA របស់អឺរ៉ុប ២០%។ ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្យាយាមទម្លាក់កំហុសនៃការបាត់បង់ GSP និងEBA២០%នេះ លើមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននយោបាយ គេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារត្រកូលហ៊ុនទៅវិញ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ «ហេតុអីក៏ពេលនេះ មិនទៅនិយាយសុំគេឱ្យបើកទីផ្សារបន្ថែមឱ្យកសិផលប្រជាជនតែម្ដងទៅ? តែលោកមិនហ៊ានធ្វើទេ ព្រោះកំពុងតែចរចាឱ្យអាមេរិក ឱ្យអឺរ៉ុបគិតគូររឿងដាក់សម្ពាធបន្ថែមដក GSP ដក EBA បន្ថែម។ អ៊ីចឹងបើឱ្យទៅសុំពង្រីកទីផ្សារ វាខុសពីអ្វីដែលគាត់បានទាមទាររាល់ថ្ងៃនេះ ឱ្យគេកាត់ទីផ្សាររបស់កម្ពុជា»។
ប្រធានអង្គការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ ប្រចាំប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា អស់សំណើចចំពោះការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រកូលហ៊ុនខ្លួនឯង ដែលជាអ្នកដឹកនាំរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបង្កគ្រោះដល់ប្រជាធិបតេយ្យ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជារងទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ធ្លាក់ខ្លួនកាន់តែក្រីក្រ ខ្សត់ទីផ្សារលក់ផលិតផល អត់ការងារធ្វើ និងចំណាកស្រុកកាន់តែច្រើន។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២១ ខែមករា ថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនព្រមទទួលស្គាល់អសមត្ថភាពនៃការដឹកនាំរបស់ខ្លួន រួចបែរជាទម្លាក់កំហុសលើមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក កំពុងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅវិញ។ លោកថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរយល់ពីតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវលើលទ្ធផលនៃការដឹកនាំជាតិ រីឯគណបក្សប្រឆាំង មានតួនាទីរិះគន់ចំណុចអសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «អ្នកណាដែលធ្វើឱ្យមានការប៉ះពាល់ធ្លាក់ សេដ្ឋកិច្ចនិងការដឹកនាំ ការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន គឺមិនមែនគណបក្សប្រឆាំងទេ គឺរដ្ឋាភិបាល ការទទួលខុសត្រូវ គឺនៅលើរដ្ឋាភិបាល។ អ៊ីចឹងអ្វីដែលខ្លួនឯងដឹកនាំរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស បំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ អំពើអយុត្តិធម៌សង្គមពោរពាសការបោះឆ្នោតមិនសេរីនិងយុត្តិធម៌ អំពើពុករលួយពេញប្រទេស។ ហ្នឹងហើយគឺជាមូលហេតុ ធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិធ្លាក់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ ហើយបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីគេមិនផ្ដល់នូវប្រព័ន្ធអនុគ្រោះប្រទេសដែលរំលោភសិទ្ធិ និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យបែបនេះ»។
គេដឹងថា មូលហេតុដែលសហរដ្ឋអាមេរិក មិនទាន់ផ្ដល់ឡើងវិញប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSPឱ្យកម្ពុជា ហើយសហភាពអឺរ៉ុបបានផ្ដាច់ EBA-២០% កាលពីឆ្នាំ២០២០ គឺដោយសារ តែវិបត្តិធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ គ្រានោះ លោក ហ៊ុន សែន ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បានទាំងថ្លែងមិនខ្វល់ថា អត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហរដ្ឋ អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ក៏មិនធ្វើឱ្យគ្រួសារត្រកូលហ៊ុនស្លាប់ដែរ គឺប៉ះពាល់តែពលរដ្ឋខ្មែរប៉ុណ្ណោះ។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «បើសិនគេផ្ដល់ភាពអនុគ្រោះឱ្យយើង យើងក៏មិនអាចក្លាយទៅជាអ្នកមានបានទេ តែបើគេដកភាពអនុគ្រោះពីយើង ក៏មិនធ្វើឱ្យយើងស្លាប់ដែរ យល់ទេកន្លែងហ្នឹង បញ្ហាធំវាស្ថិតនៅត្រង់យើងកែទម្រង់»។
ប៉ុន្តែ មកដល់អាណត្តិដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រយៈពេល ជាងមួយឆ្នាំមកនេះ ស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សមិនមានសញ្ញាល្អប្រសើរនោះទេ។ ជាលទ្ធផលសហរដ្ឋអាមេរិក បានដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាអ្នកវិនិយោគស្និទ្ធនឹងគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន ហើយសហភាពអឺរ៉ុបព្រមានដកEBA ថែមទៀត។
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ សភាសហភាពអឺរ៉ុប បានសម្រេចជំរុញឱ្យរដ្ឋសមាជិកអឺរ៉ុប និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ចាត់វិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មឱ្យមាន ប្រសិទ្ធភាពលើរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ រួមទាំងអ្នកដែលទទួលខុសត្រូវទាំងឡាយ ដែល បន្តគាបសង្កត់ផ្នែកនយោបាយ ការយាយីលើអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងការរំលោភ សិទ្ធិពលរដ្ឋ រហូតទាល់តែមានការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់។
ក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យបែបនេះ ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ ប្រឈមវិបត្តិនៃការធ្លាក់ចុះអ្នកវិនិយោគបរទេស។ របាយការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សា អភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) បង្ហាញថា នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ទុនវិនិយោគពីប្រទេសលោកសេរី ស្រុតចុះខ្លាំង។ អ្នកវិនិយោគពីប្រទេសកាណាដា មានតែ ជាង១% (១.២៧%) ហើយសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស ដាក់ទុនវិនិយោគក្រោម ១% ខណៈអ្នកវិនិយោគពីប្រទេសអឺរ៉ុបធំៗ ដូចជា បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ គ្មានតួលេខ រាប់ឡើយ ហើយអ្នកវិនិយោគចិន ក៏ធ្លាក់ដែរ។ ទន្ទឹមនឹងការធ្លាក់ចុះ នៃអ្នកវិនិយោគបរទេសនេះ កម្ពុជាក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាអត់ទីផ្សារលក់កសិផលរបស់កសិករខ្មែរដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើបាតុកម្ម៖ «ស្រុកមោងឫស្សី ឱ្យលោកចុះមកមើលភ្លាមតម្លៃស្រូវស្រុកមោងឫស្សី តម្លៃប៉ុន្មាន[...]ចុះអ្នកធ្វើ OM បានអីសងគេ»។
ដោយសារការធ្លាក់ចុះខ្លាំង នៃតម្លៃស្រូវ ដំឡូង និងដំណាំកសិកម្មជាច្រើនមុខ ទៀត កសិករនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង និងខេត្តតាកែវ ជាដើម បានចេញធ្វើបាតុកម្មទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយជាបន្ទាន់ ក្នុងនោះ កសិករ តំបន់ខ្លះបិទផ្លូវតវ៉ាផង។ ប្រជាកសិករ លើកឡើងថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនអាចជួយរកទីផ្សារឱ្យពួកគាត់លក់កសិផល ឱ្យមានតម្លៃខ្ពស់សមរម្យ ដែលអាចចំណេញ បានខ្លះទេ នោះពួកគាត់នឹងធ្លាក់កាន់តែជ្រៅក្នុងបញ្ហាបំណុល ដែលសព្វថ្ងៃកំពុងវ័ណ្ឌកស្រាប់ទៅហើយនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។