ព្រឹត្តិការណ៍រត់ជាន់គ្នានៅស្ពានពេជ្របន្សល់ការឈឺចាប់ក្នុងចិត្តក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ
2015.11.23
អ្នកស្រី ជឿន ស្រីរ័ត្ន ដែលស្វាមីរបស់អ្នកស្រីស្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មនុស្សរត់ជាន់គ្នានៅលើស្ពានពេជ្រ កាលពី ៥ឆ្នាំមុន ចូលរួមពិធីបង្សុកូលរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់អ្នកស្លាប់នៅរោងមុខស្តូបជនរងគ្រោះ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥។
អស់រយៈពេល ៥ឆ្នាំមកហើយ ដែលព្រឹត្តិការណ៍មនុស្សរត់ជាន់គ្នាស្លាប់លើស្ពានពេជ្រ បានកន្លងផុតទៅ។ អតីតកាលដ៏ឈឺចាប់នេះ មិនអាចលុបចេញអស់ពីចិត្តនៃក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះបានឡើយ ត្បិតមនុស្សជាទីស្រឡាញ់របស់ពួកគេបានបាត់បង់ជីវិតយ៉ាងអាណោចអាធ័ម។ ថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប ៥ឆ្នាំនៃការស្លាប់របស់ជនរងគ្រោះ ហើយក៏ជាពេលដែលក្រុមគ្រួសាររបស់គេមួយចំនួន ប្រារព្ធពិធីបង្សុកូលរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់អ្នកស្លាប់ផងដែរ។
ព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី២២ វិច្ឆិកា ព្រះអាទិត្យបញ្ចេញរស្មីយ៉ាងច្បាស់ចាំងផ្លេកៗជាមួយផ្ទៃទឹកទន្លេចតុមុខ។ មនុស្សក្មេងចាស់ប្រុសស្រីរាប់រយនាក់ ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ស ធ្វើដំណើរសំដៅទៅកាន់ស្តូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រត់ជាន់គ្នា ដែលសង់នៅទល់មុខអតីតស្ពានពេជ្រ ទាំងទឹកមុខស្រពាប់ស្រពោន។
ម៉ោងប្រមាណជា ៧ព្រឹក ក្រុមគ្រួសារ អ្នកស្រី មួន ផល្លី ដែលរួមមានស្វាមី កូនស្រី និងចៅស្រីម្នាក់ រួមទាំង អ្នកស្រី មួន ផល្លី ផង បានមកដល់រោងពិធីរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធដែលត្រូវបានសង់នៅទល់មុខស្តូបជនរងគ្រោះ។ អ្នកស្រី មួន ផល្លី អាយុ ៥៨ឆ្នាំ បានបាត់បង់កូនស្រីបង្កើត ២នាក់ និងកូនប្រសាប្រុសម្នាក់ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មនុស្សរត់ជាន់គ្នាស្លាប់នៅលើស្ពានពេជ្រ កាលពី ៥ឆ្នាំមុន។
កូនស្រីរបស់ អ្នកស្រី មួន ផល្លី ទាំងពីរនាក់មានឈ្មោះ ជឿន ម៉ានី អាយុ ៣០ឆ្នាំ និង ជឿន ធារៈ អាយុ ២០ឆ្នាំ។ ចំណែកកូនប្រសាប្រុសមានឈ្មោះ ចៅ ច័ន្ទពិសី អាយុ ២២ឆ្នាំ។ អ្នកស្រី មួន ផល្លី បាននិយាយដោយសម្ដីអួលដើមកថា អ្នកស្រីនឹកកូនៗដែលស្លាប់បាត់បង់ជីវិតខ្លាំងណាស់ នឹករហូតដល់ចង់បាត់បង់ស្មារតីម្តងម្កាល។ អ្នកស្រីបន្តថា ស្នាមរបួសនេះនឹងស្ថិតនៅជាស្រមោលអន្ទោលតាមប្រាណរហូតដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃជីវិតរបស់អ្នកស្រី៖ «អ្នកមិនដែលមានទុក្ខអត់ដឹងថា ទុក្ខហ្នឹងប៉ុណ្ណាទេ។ ទុក្ខមួយជីវិត នឹកកូនណាស់! នៅពេលដែលកូនស្លៀកពាក់ចេញទៅធ្វើការ ស្រឡាញ់កូនណាស់អូន។ ទឹកចិត្តម្តាយស្រឡាញ់កូនណាស់ ទោះបីក្រប៉ុន្មានក៏ដោយ ឲ្យកូនតស៊ូរៀន ទូលកញ្ច្រែងចិញ្ចឹមកូន។ ម្តាយអូនឯងក៏ដូចគ្នា ដូចអ៊ំអ៊ីចឹង អត់ខុសគ្នាទេទឹកចិត្តម្តាយ ទោះបីក្រលំបាកប៉ុណ្ណាក៏ដោយ គឺនៅតែស្រឡាញ់កូន។ គ្មានអ្វីធំជាងជីវិតកូនយើងទេ»។
នៅខាងស្តាំដៃ អ្នកស្រី មួន ផល្លី គឺជាក្មេងស្រីតូចម្នាក់អាយុ ៥ឆ្នាំ។ នាងតូចនោះមានឈ្មោះ សី វី រចនា ជាចៅស្រីរបស់ អ្នកស្រី មួន ផល្លី ដែលបានព្រាត់ប្រាសឪពុកតាំងតែពីនាងមានអាយុ ៧ខែមកម្ល៉េះ។ អ្នកស្រី មួន ផល្លី បានបញ្ជាក់ថា ចៅស្រីជាទីស្រឡាញ់របស់គាត់នេះ តែងតែសួរនាំពីឪពុករបស់ខ្លួន និងតែងគិតថា ឪពុកនាងនៅរស់នៅឡើយ៖ «វាទូរស័ព្ទទៅអាម៉ា (ជីដូន) វានៅកំពង់ចាម ថា អាម៉ាឯងកុហក។ អាម៉ាឯងយកប៉ាអូនណាលាក់ ហើយអាម៉ាថាប៉ាសីអូនណាស្លាប់។ អូនណាអត់ជឿទេ។ ចាំមើលតែប៉ាសីអូនណារស់ឡើងវិញ អូនណាលែងស្រឡាញ់អ្នកណាទាំងអស់។ អូនណាស្រឡាញ់តែប៉ាអូនណាទេ។ ចាំមើលអូនណាទៅចេតិយ ប៉ាអូនណាផ្គុំឆ្អឹងទៅ ប៉ាអូនណារស់ឡើងវិញ អូនណាស្រឡាញ់តែប៉ាសីមួយទេ»។
កូនស្រីរបស់ អ្នកស្រី មួន ផល្លី ដែលត្រូវជាម្តាយរបស់ កុមារី សី វី រចនា ឈ្មោះ ជឿន ស្រីរ័ត្ន បានបញ្ជាក់ថា រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ អ្នកស្រីនៅតែនឹករឭកស្វាមីជានិច្ច។ តាមរយៈទឹកចិត្តស្រឡាញ់ស្មោះស្ម័គ្រចំពោះស្វាមី អ្នកស្រី ជឿន ស្រីរ័ត្ន ក្នុងវ័យ ២៨ឆ្នាំ អះអាងថា អ្នកស្រីនឹងប្រឹងប្រែងចិញ្ចឹមកូនឲ្យធំដឹងក្តី ដោយមិនសាងគ្រួសារជាមួយអ្នកផ្សេងទៀតឡើយ៖ «នឹកឃើញគាត់ធ្លាប់នៅជាមួយគ្នា ដើរលេងជាមួយគ្នាអ៊ីចឹង វាមានរឿងច្រើន។ នៅតែនឹកគាត់ នឹកខ្លាំងណាស់»។
ព្រឹត្តិការណ៍មនុស្សរត់ជាន់គ្នាស្លាប់លើស្ពានពេជ្រ កាលពីយប់ថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១០ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អាក្រក់បំផុតសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ មនុស្សជាង ៣៥០នាក់ដែលភាគច្រើនស្ថិតក្នុងវ័យសកម្ម និងពេញកម្លាំង បានបាត់បង់ជីវិត និងជាង ៤០០នាក់ផ្សេងទៀត បានរងរបួស។
ភ្លាមៗក្រោយកើតហេតុ រដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតគណៈកម្មការទទួលបន្ទុកដោះស្រាយករណីព្រឹត្តិការណ៍នៅលើស្ពានកោះពេជ្រ ដែលមានលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន ជាប្រធាន។ ក្រោយការស៊ើបអង្កេតជាង ១សប្ដាហ៍ គណៈកម្មការនេះបានប្រកាសពីមូលហេតុថា បណ្ដាលមកពីភាពភ័យស្លន់ស្លោរត់ជាន់គ្នា មិនមែនដោយសារការឆក់ខ្សែភ្លើង អំពើភេរវកម្ម ឬជាអំពើឃាតកម្មគ្រោងទុកជាមុននោះទេ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល រួមទាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីផង បានទទួលស្គាល់ថា នេះជាកំហុសរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍មិនបាន ហើយនេះនឹងក្លាយជាមេរៀន ឬបទពិសោធន៍សម្រាប់ការពង្រឹងវិធានការសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ធំៗនៅថ្ងៃមុខទៀត។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គ្មានមន្ត្រី និងអ្នកពាក់ព័ន្ធណាម្នាក់ ចេញមុខទទួលខុសត្រូវចំពោះហេតុការណ៍ដ៏រន្ធត់នោះទេ។ លើសពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថែមទាំងប្រកាសថា គ្មានមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងសមត្ថកិច្ចណាមួយ នឹងត្រូវនាំទៅកាត់ទោស ឬតម្រូវឲ្យលាលែងពីតំណែងនោះទេ៖ «គេថា យើងអសមត្ថភាព គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែសុំសួរទៀតថា ចុះបើអសមត្ថភាពហើយម៉េចមិនលាលែង? ខ្ញុំសួរបញ្ជាក់ទៅវិញថា តើប្រធានាធិបតី ប៊ូស (Bush) បានលាលែងពីតំណែងទេ? ព្រោះអ្នកដែលបានលើកឡើងហ្នឹង ច្រើនតែប្រ៉ូអាមេរិកាំង។ ព្រឹត្តិការណ៍នៅអាមេរិក អាចទប់ស្កាត់បាន ព្រោះគេបានព្រមានរួចហើយថា នឹងមានភេរវកម្ម។ នៅពេលដែលយន្តហោះបុកអគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក តើចៅហ្វាយក្រុងញីវយ៉ក (New York) លាលែងទេ? តើប្រធានាធិបតី ប៊ូស (George W. Bush) លាលែង? តើដូណាលដ៍ រ៉ាំស្វែលដ៍ (Donald Rumsfeld) រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់អាមេរិក លាលែងទេ?»។
កាលនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានផ្តល់ប្រាក់សំណងសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះចំនួន ១ម៉ឺន ២ពាន់ដុល្លារអាមេរិក ចំពោះអ្នកស្លាប់ម្នាក់។ ប្រការនេះ ធ្វើឲ្យមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកច្បាប់មួយចំនួនរិះគន់ថា អាជ្ញាធរ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ មិនបានបង្ហាញការទទួលខុសត្រូវពេញលេញ និងសមស្របនឹងការបាត់បង់របស់ជនរងគ្រោះ និងសាច់ញាតិនោះឡើយ។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរគ្រាន់តែបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតឲ្យតែល្អមើល ហើយទីបំផុត យកលេសថា វាជាឧបទ្ទវហេតុ រួចបំភ្លេចចោលនោះទេ ពីព្រោះវាអាចនឹងក្លាយជាគំរូនៃភាពមិនទទួលខុសត្រូវ៖ «បើយើងនិយាយអំពីសំណងយូរអង្វែងចំពោះពួកគាត់ ដែលក្លាយជាពិការមួយជីវិត ឬក៏មិនអាចប្រកបមុខរបរអីបាន វាត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវលើសំណងណាមួយ សម្រាប់ពួកគាត់បន្តទៅទៀត។ នេះយើងមិននិយាយទៅដល់ការស្រាវជ្រាវ និងស៊ើបអង្កេតរកអ្នកដែលទទួលខុសត្រូវរឿងព្រហ្មទណ្ឌ ឬក៏អ្នកទទួលខុសត្រូវទៅលើព្រឹត្តិការណ៍នោះទេ»។
ការលើកឡើងរបស់ លោក អំ សំអាត ហាក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត ត្បិតក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះមួយចំនួន នៅតែគិតថា ការផ្តល់ប្រាក់សំណងរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ពួកគេ ផ្ទុយពីការពិតដែលថា ពួកគេគួរតែទទួលបានសំណង ឬការប៉ះប៉ូវផ្លូវចិត្តបន្ថែមទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អតិថិជនផ្ទុះការតវ៉ាករណីគម្រោងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ដែលបង់លុយច្រើនឆ្នាំមិនបានផ្ទះ
- ព្រះភិក្ខុ សាន សុជា ដែលជាព្រះសង្ឃល្បីល្បាញខាងទូន្មានបែបពុទ្ធសាសនាលាចាកសិក្ខាបទ
- លោក ថេង សាវឿន និងសហការីសរសេរលិខិតសុំទោសលោក ហ៊ុន សែនដើម្បីរួចពីការឃុំខ្លួន
- លោក ហ៊ុន សែន ចោទមន្ត្រីទូតលោកខាងសេរីថា ព្រហើន និងប្រមាថកម្ពុជា
- លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដល់មរតកនយោបាយកំសាកដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាបន្តបន្ទាប់
