លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋរួមគ្នាជាមួយលោកដើម្បីប្ដឹងរបបលោក ហ៊ុន សែន ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC) ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិទាក់ទងការបិទខ្ទប់បង្អត់អាហារប្រជាពលរដ្ឋរាប់សែននាក់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលតុលាការរបបលោក ហ៊ុន សែន ចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួនកាលពីពេលថ្មីៗនេះបានថ្លែងក្នុងកម្មវិធីផ្សាយផ្ទាល់នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីរាត្រីថ្ងៃទី១ ខែឧសភាថាបើស្ថានការណ៍ស្បៀងអាហារមិនធូរស្រាលទេលោកនឹងពឹងអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិប្រឆាំងរបបលោក ហ៊ុន សែន។ លោកអះអាងថាការបិទសិទ្ធិសេរីភាពឃុំខ្លួនពលរដ្ឋរាប់សែននាក់នៅក្នុងផ្ទះធ្វើឲ្យខ្វះចំណីអាហារនេះគឺជាស្ថានការណ៍ដែលបង្ហាញពីការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ និងជាប្រព័ន្ធទៅលើពលរដ្ឋស៊ីវិលក្នុងពេលពលរដ្ឋកំពុងជំពាក់បំណុលធនាគារវ័ណ្ឌកផងនោះ៖ «មិនមែនរឿងនយោបាយទេ គឺជារឿងមនុស្សធម៌សុទ្ធសាធ ហ៊ុន សែន ធ្វើឲ្យមនុស្សស្លាប់ ធ្វើឲ្យមានទុរ្ភិក្ស អីចឹងយើងត្រូវប្ដឹងហ៊ុន សែន បើយើងមិនធ្វើអ្វីទាល់តែសោះអាហ្នឹងសន្តិភាពហ៊ុន សែន ហើយ សន្តិភាពផ្នូរខ្មោច»។
ឆ្លើយតបនឹងករណីនេះអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន អះអាងថារដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ស្បៀងឧបត្ថម្ភដល់ពលរដ្ឋនៅតំបន់រាំងខ្ទប់នោះហើយមិនមានបញ្ហាខ្វះស្បៀងទៀតទេ។ចំពោះការព្រមានប្ដឹងវិញ លោក សុខ ឥសាន្តអះអាងថាជារឿងមិនអាចទៅរួចឡើយ៖ «ហាសហា ជារឿងគួរឲ្យសំណើចណាស់ ដែលទណ្ឌិតរត់ចោលស្រុកខ្លួនឯងពួននៅក្នុងត្រង់សេនៅប្រទេសបារាំងមកឈឺឆ្អាលរឿងនៅកម្ពុជាឯណេះ វាអត់បានប្រយោជន៍អ្វីទេ ចង់ទៅប្ដឹងឯណាប្ដឹងទៅ»។
លោកសម រង្ស៊ី បានហៅការរាំងខ្ទប់នេះជាការបង្អត់អាហារដោយចេតនាធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមិនអាចទទួលបានចំណីអាហារជាមូលដ្ឋានដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវិត។ លោកថាពលរដ្ឋមិនអាចចេញទៅរកស្បៀងអាហារបានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនធ្លាក់ខ្លួនឈឺនិងអាចស្លាប់បែបនេះគឺជាប្រភេទនៃឧក្រិដ្ឋកម្មឬហៅថា"ទង្វើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀត" ក្នុងចំណោមបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែលមានចែងក្នុងបញ្ជីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិក្នុងលក្ខន្តិកៈ នៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ICC) នៃលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម (Rome Statute)។
បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ(ICC) ត្រូវបានកំរិតដែនកំណត់ចំពោះបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរបំផុតដែលធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភដល់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល។តុលាការនេះមានយុត្តាធិការអនុលោមតាមច្បាប់លក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម ចំពោះ បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដូចជា "បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រល័យពូជសាសន៍ បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ និងបទល្មើសមួយចំនួនទៀត"។
លក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម (Rome Statute) នៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនេះវិញចែងពីការដាក់ទោសចំពោះជនណា ឬ មេដឹកនាំណា ដែល "ធ្វើឲ្យសាបសូន្យ រួមបញ្ចូលទាំងការដាក់លក្ខខណ្ឌលើជីវិតដោយចេតនា ក្នុងនោះ មានការដកហូតសិទ្ធិទទួលបានអាហារ និងថ្នាំពេទ្យ ក្នុងកំរិតមួយដែលប្រុងនឹងនាំដល់មានការបំផ្លិចបំផ្លាញផ្នែកមួយនៃប្រជាពលរដ្ឋ " ជាដើម។
រីឯលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន វិញបានថ្លែងកាលពីចុងខែមេសាព្រមានចាប់ខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋណាដែលរិះគន់វ៉ាក់សំាងចិននិងអ្នកល្មើសនឹងវិធានការរាំងខ្ទប់របស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបញ្ជាក់ថាលោកសុខចិត្តឲ្យគេប្ដឹងលោកទៅតុលាការអន្តរជាតិក្នុងបុព្វហេតុការពារពលរដ្ឋមិនឲ្យឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩នេះលោកមិនខ្លាចឡើយ៖ «ប្ដឹងខ្ញុំទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មឡាអេធ្វើទៅ ប្ដឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក៏ធ្វើទៅ ធ្វើតាមចិត្ត បើខ្ញុំធ្វើដើម្បីពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់រស់ ហើយចាប់ពួកអាបំពុលសង្គមញាត់គុក ហើយអ្នកឯងថាខ្ញុំផ្ដាច់ការក៏ថាទៅ ខ្ញុំសុខចិត្តមានគុណប្រយោជន៍សង្រ្គោះជីវិត»។
ទោះបីជាបែបនេះក្ដីទីប្រឹក្សាអង្គការខុមហ្វ្រែលលោក គល់ បញ្ញា មានប្រសាសន៍ថាវិធានការបិទខ្ទប់នេះមិនមែនជាវិធានការសុខាភិបាលត្រឹមត្រូវឡើយ។ លោក គល់ បញ្ញា សង្កត់ធ្ងន់ថារដ្ឋាភិបាលមិនត្រូវទុកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដាច់ស្បៀងដោយសារតែការបិទខ្ទប់ឲ្យនៅក្នុងផ្ទះបែបនេះឡើយ។ លោកថា ការធ្វើដូច្នេះជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាសាកល៖ «រដ្ឋាភិបាលធ្វើហ្នឹងមិនមានលក្ខខណៈត្រៀមគិតទុកមុនទេ ពេលព្រឹត្តិការណ៍កើតឡើងមួយដោះស្រាយមួយ ហើយដោះស្រាយនោះទៀត មិនធ្វើតាមលក្ខណៈត្រឹមត្រូវទេ ដោះស្រាយគឺចាប់មនុស្សដាក់គុក»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ នាយិកាប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៃអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) អ្នកស្រី យ៉ាមីនី មីស្រា (Yamini Mishra) ថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្សាយនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ថា ការចាត់ចែងខុសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងររបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ កំពុងបង្កើតនូវទុក្ខវេទនា និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅទូទាំងប្រទេស។ អ្នកស្រីបន្តថា ឥឡូវនេះ ពលរដ្ឋក្នុង «តំបន់ក្រហម» និងនៅតាមកន្លែងដទៃទៀតនៅកម្ពុជាកំពុងតែដាច់បាយ ដោយសារតែគោលនយោបាយមិនសមហេតុផលរបស់រដ្ឋាភិបាល។
អ្នកស្រីជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវកែប្រែរបៀបរបបចាត់ចែងការបិទខ្ទប់នេះ ដោយធ្វើការជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីជួយសម្រួលលទ្ធភាពផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងតំបន់ក្រហម។ អ្នកស្រីថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ ត្រូវតែទទួលបាននូវស្បៀងអាហារហូបចុក ទឹក សេវាថែទាំសុខភាព និងតម្រូវការចាំបាច់នានាដទៃទៀត។
អង្គការអន្តរជាតិមួយបង្ហាញស្តិតិពលរដ្ឋនៅភ្នំពេញមានជាង ៨ម៉ឺន ៧ពាន់គ្រួសារ (៨៧.៣៤៩គ្រួសារ) ស្មើនឹងជិត ៣សែននាក់ (២៩៣.៧៩១នាក់) កំពុងស្ថិតក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់។ រីឯនៅខេត្តព្រះសីហនុឯណោះវិញ មានពលរដ្ឋជិត ៥ពាន់គ្រួសារ (៤.៨៨៦គ្រួសារ) ស្មើនឹងប្រមាណ ២ម៉ឺន៣ពាន់នាក់ (២៣.៨៥៤នាក់) ដែលកំពុងប្រឈមបញ្ហាដាច់ស្បៀងដូចគ្នា។
លោក សម រង្ស៊ី បានហៅវិធានការបិទខ្ទប់នេះថាជាការបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចជាតិនិងសេដ្ឋកិច្ចប្រជាពលរដ្ឋទៅវិញទេ។ លោក សម រង្ស៊ី បានប្រៀបប្រដូចការរាំងខ្ទប់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនិងក្រុងតាខ្មៅខេត្តកណ្តាលដូចទៅនឹងកំពុងរស់នៅក្នុងគុកឥតជញ្ជាំងដូច្នោះដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថាបើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន គិតគូរដល់ប្រជាពលរដ្ឋមែននោះគឺត្រូវលក់ទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មហាសាលរបស់លោកដើម្បីយកមកជួយសង្រ្គោះប្រជាពលរដ្ឋនៅពេលនេះមិនមែនលោកជំរុញឲ្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មធ្វើអាជីវកម្មលើខ្នងរាស្រ្តលក់ចំណីអាហារជូនប្រជាពលរដ្ឋបែបនេះឡើយ៖ «ហ៊ុន សែន គាត់អួតខ្លួនគាត់ថា នាឡិកាគាត់មានតម្លៃ ៤ លានដុល្លារ នាឡិកាខ្ញុំតែ ៤ ដុល្លារទេ នាឡិកាជ័រ។ រាស្រ្តកំពុងតែដាច់បាយ ហ៊ុន សែន ពាក់នាឡិកា ១ តម្លៃ ៤ លានដុល្លារខ្មាស់គេណាស់ លក់ទៅយកលុយមកចែកប្រជាពលរដ្ឋ ៤ លានដុល្លារ គឺចែកបាន១ គ្រួសារ ១០០ ដុល្លារ ចែកបាន ៤ ម៉ឺនគ្រួសារ»។
ទោះបីជាបែបនេះក្ដីលោក សុខ ឥសាន ព្យាករណ៍ថាបើតាមទស្សនៈរបស់លោកបើសិនជាការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩នៅតែថយចុះដូចក្នុងរយៈពេលពីរបីថ្ងៃចុងក្រោយនេះរដ្ឋាភិបាលនឹងអាចបើកទីក្រុងភ្នំពេញនៅតំបន់បិទខ្ទប់នោះវិញ នៅថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ដូចការគ្រោងទុក។
រីឯលោក សម រង្ស៊ី វិញ អះអាងថា បើសិនជាក្នុងរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ឬពីរសប្ដាហ៍ទៀតរបបលោក ហ៊ុន សែន មិនបើកលំហរសិទ្ធិសេរីភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋវិញទេនោះលោកនឹងដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិជាផ្លូវការ។ ហើយពលរដ្ឋក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់វិញនឹងនាំគ្នាដើរចេញពីផ្ទះប្រមូលផ្ដុំគ្នាដូចដែលពលរដ្ឋនៅក្នុងខណ្ឌមានជ័យធ្លាប់បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាកាលពីពេលថ្មីៗនេះជាគំរូស្រាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។