សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ត្រូវបានអ្នកធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងសុខភាព យកចិត្តទុកដាក់គិតគូរកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ នេះ ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មសហប្រជាជាតិ បានដាក់ប្រធានបទសម្រាប់សុវត្ថិភាពចំណីអាហារថា "ពីកសិដ្ឋានដល់តុបរិភោគ ត្រូវធ្វើយ៉ាងឲ្យអាហារមានសុវត្ថិភាព"។
តើវិធានការអ្វីខ្លះដែលអាចធ្វើឲ្យចំណីអាហារមានសុវត្ថិភាព?
ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា និងអង្គការសុខភាពពិភពលោក ឲ្យដឹងថា មានជំងឺច្រើនជាង ២០០មុខដែលបណ្ដាលមកពីការពុលចំណីអាហារដែលគ្មានសុវត្ថិភាព។ ជំងឺទាំងនោះ គឺមានចាប់ពីជំងឺរាករូសរហូតដល់ជំងឺមហារីក។ ចំណីអាហារគ្មានសុវត្ថិភាពបណ្ដាលឲ្យមានការវិវឌ្ឍវិលចុះវិលឡើងនៃជំងឺរាក និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភក្នុងរាងកាយ។
អង្គការសុខភាពពិភពលោកបង្ហាញថា បញ្ហាចំណីអាហារគ្មានសុវត្ថិភាព ជាមូលហេតុនាំមុខលំដាប់ទី២ ដែលធ្វើឲ្យកុមារអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំស្លាប់នៅទូទាំងពិភពលោក។ បញ្ហាចំណីអាហារគ្មានសុវត្ថិភាព បណ្ដាលឲ្យមនុស្សទូទាំងពិភពលោកស្លាប់ប្រមាណ ២លាននាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
នាយិកាអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មសហប្រជាជាតិ អ្នកស្រី នីណា ប៊្រែនស្ទ្រូប (Nina Brandstrup) ថ្លែងថា តាមការស្ទង់ស្ថិតិចុងក្រោយបង្ហាញថា មានមនុស្សជិត ៨៤២លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោក ឬស្មើនឹងជិត ១២% ស្ថិតនៅក្រោមការផ្គត់ផ្គង់ចំណីអាហារ និងឋាមពល។ ក្នុងចំនួននេះ មានជិត ៦៣% គឺនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក។ អ្នកស្រីថ្លែងថា សុវត្ថិភាពចំណីអាហារជាបញ្ហាត្រូវរួមគ្នាគិតគូរតាំងពីអ្នកផលិតរហូតដល់អ្នកបរិភោគ៖ «ចំណីអាហារសុវត្ថិភាព ជាបច្ច័យមួយជួយដល់សន្តិសុខស្បៀង។ ចំណីអាហារសុវត្ថិភាព ក៏ជួយឲ្យមានសារធាតុចិញ្ចឹម និងមានសុខភាពល្អ ដើម្បីជួយបង្កើនផលិតភាពក្នុងជីវិត។ ចំណីអាហារសុវត្ថិភាព គឺទាក់ទងនឹងកត្តាសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះកាលណាជំងឺដែលបង្កឡើងដោយចំណីអាហារគ្មានសុវត្ថិភាពថយចុះ ការចំណាយទៅលើសេវាសុខាភិបាលសាធារណៈ និងឯកជន ក៏នឹងថយចុះដែរ»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ម ប៊ុនហេង មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងចំណោមជំងឺរាតត្បាតដែលកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា ស្ទើរតែពាក់កណ្ដាលបង្កឡើងដោយសារបញ្ហាចំណីអាហារ និងទឹកគ្មានសុវត្ថិភាព។
រហូតមកដល់ដើមឆ្នាំ២០១៥ នេះ នៅប្រទេសកម្ពុជា មានករណីផ្ទុះជំងឺបណ្ដាលមកពីការពុលចំណីអាហារជាហូរហែ។
អគ្គនាយកនៃក្រសួងសុខាភិបាល អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ឱ វណ្ណឌីន មានប្រសាសន៍ថា ការពិសោធរកឃើញមានឆ្លងមេរោគនៅក្នុងចំណីអាហារទាំងនោះ ជាពិសេសសាច់។ ដើម្បីកាត់បន្ថយបញ្ហានេះ ទើបក្រសួងសុខាភិបាល អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មសហប្រជាជាតិ រួមគ្នាដាក់ប្រធានបទសម្រាប់ទិវាសុខភាពពិភពលោកនៅឆ្នាំ២០១៥ ថា "ពីកសិដ្ឋានដល់តុបរិភោគ រៀបចំចំណីអាហារឲ្យមានសុវត្ថិភាព"។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ឱ វណ្ណឌីន ចង់សំដៅដល់ការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមនុស្សគ្រប់រូប និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ យកចិត្តទុកដាក់ការរៀបចំចម្អិន និងការរក្សាទុកចំណីអាហារឲ្យមានសុវត្ថិភាព គ្មានមេរោគ និងគ្មានជាតិគីមី៖ «ចំណីអាហារមិនជាភារកិច្ចក្រសួងសុខាភិបាល តែម្នាក់ឯងទេ គឺនៅពេលដែលម្ហូបមកដល់លើតុហើយ បានជាភារកិច្ចរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល។ អ៊ីចឹង បើយើងនិយាយអំពីសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ គឺវាមានតាំងពីកសិដ្ឋានរហូតមកដល់លើតុ។ កសិដ្ឋាន យើងនិយាយអំពីរបៀបរបបនៃការដាំដុះ។ ក្រោយពីដាំដុះហើយ វាត្រូវការដឹកជញ្ជូន។ ក្រោយពីដឹកជញ្ជូន ត្រូវធ្វើការចែកចាយដាក់លក់នៅទីផ្សារ ហើយដឹកជញ្ជូនមួយសាទៀត ដើម្បីឲ្យលទ្ធផលហ្នឹងបានមកដល់ផ្ទះបាយ។ អ៊ីចឹងមកដល់ផ្ទះបាយហើយ វាមានរបៀបរបបនៃការចម្អិន ហើយបានចំណីអាហារហ្នឹងយកចេញមកលើតុ ដើម្បីឲ្យយើងបរិភោគ។ អ៊ីចឹងនៅពេលដែលចំណីអាហារមកដល់លើតុហ្នឹង គឺជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល លោកត្រូវត្រួតពិនិត្យ ជាពិសេសលើបញ្ហាអនាម័យ»។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនទាន់មានច្បាប់ស្ដីពីចំណីអាហារនៅឡើយទេ៖ «ដោយសារយើងអត់ទាន់មានច្បាប់ចំណីអាហារ ក្រសួងសុខាភិបាល លោកបានខិតខំផ្សព្វផ្សាយ ហើយនិងផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យយល់អំពីអនាម័យថា តើត្រូវធ្វើម៉េចដើម្បីរក្សាអនាម័យឲ្យបានល្អ ហើយជាពិសេសអនាម័យចំណីអាហារជារឿងមួយហើយ តែអនាម័យផ្ទាល់ខ្លួន ជារឿងជាមួយគ្នា។ ប្រសិនបើអនាម័យចំណីអាហារស្អាតមែន ក៏ប៉ុន្តែបើបុគ្គល បើគាត់ហ្នឹងទៅបរិភោគចំណីអាហារ ឬបុគ្គលដែលគាត់នឹងត្រូវរៀបចំចំណីអាហារជូនភាគីម្ខាងទៀតបរិភោគនោះ គាត់មិនមានអនាម័យ វាអាចមានការចម្លងរោគទៅដល់ម្ហូបអាហារនោះ ហើយនៅពេលភាគីម្ខាងទៀតគាត់បរិភោគ វាអាចឆ្លងនូវមេរោគនោះ»។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ ក្រសួងសុខាភិបាល និងអង្គការសុខភាពពិភពលោក ចេញសេចក្ដីណែនាំឲ្យពលរដ្ឋអនុវត្តវិធានការគន្លឹះ ៥យ៉ាង ដើម្បីធ្វើឲ្យចំណីអាហារមានសុវត្ថិភាព។ វិធានការទី១ គឺរក្សាភាពស្អាត ដោយលាងដៃមុននឹងចាប់កាន់ចំណីអាហារ និងមុនពេលរៀបចំអាហារ។ លាងដៃពេលចេញពីបន្ទោរបង់។ លាងសម្អាត និងធ្វើអនាម័យលើផ្ទៃរាប និងសម្ភារៈឧបករណ៍ប្រើប្រាស់សម្រាប់រៀបចំចំណីអាហារ និងការពារផ្ទះបាយ និងចំណីអាហារឲ្យផុតពីសត្វកណ្ដុរ និងសត្វល្អិតផ្សេងៗ។ មេរោគបង្កគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើនមាននៅក្នុងធូលីដី ទឹក សត្វ និងមនុស្ស។ មេរោគទាំងនេះ បានតោងជាប់ដៃ ក្រណាត់ជូត និងសម្ភារៈផ្ទះបាយ ជាពិសេសជ្រញ់។ ទោះជាប៉ះពាល់តិចតួចក្ដី ក៏មេរោគទាំងនោះអាចឆ្លងទៅក្នុងចំណីអាហារ រួចបណ្ដាលឲ្យមានជំងឺពេលបរិភោគ។
វិធានការទី២ គឺទុកដាក់អាហារឆៅ និងឆ្អិន ឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ជាពិសេសសាច់មាន់ ទា និងគ្រឿងសមុទ្រដែលឆៅ ប្រើប្រាស់សម្ភារៈផ្ទះបាយ ដូចជា ចាន កាំបិត ជ្រញ់សម្រាប់ដាក់ និងហាន់សាច់ឆៅ ដាក់ឲ្យនៅដាច់ពីអាហារឆ្អិន។ ចូរដាក់អាហារឆ្អិន និងឆៅ កុំឲ្យប៉ះគ្នា។ អាហារឆៅ ជាពិសេសសាច់ សាច់សត្វស្លាប ស៊ុត និងគ្រឿងសមុទ្រ និងទឹក រសជាតិរបស់វាអាចមានមេរោគបង្កគ្រោះថ្នាក់ ដែលអាចឆ្លងចូលទៅក្នុងចំណីអាហារផ្សេងៗទៀតនៅពេលរៀបចំ និងទុកដាក់អាហារទាំងនោះ។
វិធានការទី៣ គឺចម្អិនអាហារឲ្យបានឆ្អិនល្អ ជាពិសេសសាច់សត្វស្លាប ស៊ុត និងគ្រឿងសមុទ្រ។ ចូរយកអាហារស៊ុប និងសម្លទៅដាំឲ្យពុះឡើងវិញ ដែលមានកម្ដៅដល់ ៧០អង្សាសេ។ ចំពោះសាច់ និងសាច់សត្វស្លាប ទឹករសជាតិរបស់វាត្រូវថ្លា គឺមិនមែនក្រហមប្រឿងៗទេ។ ការចម្អិនសាច់បានត្រឹមត្រូវ អាចសម្លាប់មេរោគដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់បានស្ទើរតែទាំងអស់។ ការសិក្សាបង្ហាញថា ការចម្អិនម្ហូបអាហារដល់កម្ដៅ ៧០អង្សាសេ អាចជួយធានាថាពិតជាមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់បរិភោគ។ ចំណីអាហារដែលទាមទារឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ជាពិសេស គឺមានសាច់ហាន់ស្ដើងៗ សាច់អាំងជ្រនួច សាច់សន្លាក់ឆ្អឹង និងសាច់សត្វស្លាបទាំងមូល។
វិធានការទី៤ គឺទុកដាក់ចំណីអាហារនៅក្នុងសីតុណ្ហភាពសុវត្ថិភាព មិនត្រូវទុកអាហារឆ្អិនស្រាប់នៅក្នុងសីតុណ្ហភាពធម្មតាក្នុងបន្ទប់លើសពី ២ម៉ោងទេ ព្រោះមេរោគអាចបំបែកខ្លួនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ប្រសិនបើទុកអាហារក្នុងសីតុណ្ហភាពធម្មតា។ ការលូតលាស់របស់មេរោគអាចថយចុះ ឬឈប់លូតលាស់នៅសីតុណ្ហភាពក្រោម ៥អង្សាសេ ឬលើសពី ៦០អង្សាសេ។ ទោះជាដូច្នេះក្ដី មេរោគគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន នៅតែអាចលូតលាស់បានក្រោមសីតុណ្ហភាពទាបជាង ៥អង្សាសេ។ ចូរកុំទុកចំណីអាហារយូរពេក ទោះជាដាក់ក្នុងធុង ឬទូទឹកកកក៏ដោយ។
វិធានការទី៥ គឺប្រើប្រាស់ទឹកស្អាត និងវត្ថុធាតុដើមឆៅដែលល្អ។ សូមប្រើទឹកស្អាត ឬកែច្នៃឲ្យមានសុវត្ថិភាពមុននឹងប្រើ។ ជ្រើសរើសអាហារដែលនៅស្រស់ និងនៅទាំងមូល។ ជ្រើសរើសចំណីអាហារណាដែលបានរៀបចំដោយសុវត្ថិភាព ដូចជា ទឹកដោះគោ ដែលបានសម្លាប់មេរោគរួច។ កុំប្រើប្រាស់ចំណីអាហារដែលហួសថ្ងៃខែឆ្នាំកំណត់។ វត្ថុធាតុដើមឆៅ មានដូចជា ទឹក និងទឹកកក អាចឆ្លងមេរោគ និងសារធាតុគីមីគ្រោះថ្នាក់។ សារធាតុគីមីពុល អាចកើតមានក្នុងអាហារខូច ឬរលួយ។ ចូរជ្រើសរើសចំណីអាហារឆៅ និងអនុវត្តវិធានការអនាម័យសាមញ្ញ ដូចជា ការលាងសម្អាត និងចិតសម្បកចេញ អាចកាត់បន្ថយការប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់បាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។