ស្ថានភាពសិទ្ធិខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅកម្ពុជានិងនៅវៀតណាមឆ្នាំ២០១៣
2013.12.12
ព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោមតវ៉ាលើករូបថតព្រះសង្ឃដែលត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាម បានចាប់ព្រះកាយ នាទីលានប្រជាធិបតេយ្យ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣។
ស្ថានភាពរស់នៅ និងស្ថានភាពសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នៅកំពុងប្រឈមនឹងការយាយីធ្វើបាប និងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម នៅឡើយ ពិសេសសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការប្រតិបត្តិឲ្យបានពេញលេញនូវសិទ្ធិវប្បធម៌ ប្រពៃណី សិទ្ធិជំនឿសាសនា និងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងទទួលព័ត៌មាន។
នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបចុះថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ខ្មែរក្រោមនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម លេខាធិការដ្ឋាននៃអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានបង្ហាញថា ករណីរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលបានប្រព្រឹត្តដោយអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មានប្រមាណ ៣០ករណីហើយ ក្នុងនោះមានករណីចាប់ផ្សឹកព្រះសង្ឃដោយបង្ខំ ការធ្វើទារុណកម្មលើព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ការគាបសង្កត់លើសិទ្ធិប្រតិបត្តិវប្បធម៌ និងសាសនា ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងទទួលព័ត៌មានជាដើម។
របាយការណ៍បានលើកឡើងអំពីករណីព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្តា នៅវត្តព្រៃជាប់ ក្នុងខេត្តឃ្លាំង។ របាយការណ៍ថា ដោយសារតែបុព្វហេតុនៃការបើកសាលារៀនអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម កងកម្លាំងនគរបាលវៀតណាម បានផ្សឹកព្រះអង្គដោយបង្ខំ រួចចាប់ចងព្រះអង្គច្រកបាវបោះឡើងរថយន្ត បញ្ជូនទៅទីរួមស្រុក។
ក្រោយមក ព្រះអង្គត្រូវបានសមត្ថកិច្ចដោះលែង តែអាការៈរបស់ព្រះអង្គខុសប្លែកពីធម្មតា។ ព្រះអង្គបានបាត់បង់ស្មារតី បាត់ការចងចាំ និងបែកពពុះមាត់ជាប្រចាំ។ អាការៈបែបនេះ ត្រូវបានគេសង្ស័យថា ព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្តា ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ធ្វើទារុណកម្ម និងប្រើថ្នាំបំបាត់ស្មារតី។ របាយការណ៍ថា នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះ ពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោមនៅវត្តព្រៃជាប់ ចំនួន ៥នាក់ផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ដោយសារពួកគាត់បានចូលរួមការពារមិនឲ្យចាប់ព្រះសង្ឃក្នុងវត្ត។ ក្រោយមក ពួកគាត់ត្រូវបានតុលាការវៀតណាម កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ១០ខែទៅ ១ឆ្នាំ ពីបទបង្កឲ្យខូចខាតសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ កងកម្លាំងនគរបាលវៀតណាម រាប់រយនាក់ បានទៅឡោមព័ទ្ធវត្តសេរីតាសេក ក្នុងខេត្តឃ្លាំង ដើម្បីចាប់ផ្សឹកព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន និង លីវ នី ដោយសារតែការបើកសាលារៀនអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ។ របាយការណ៍បន្តថា ព្រោះតែមានការភ័យខ្លាច ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ផ្សឹក និងធ្វើទារុណកម្មដូចព្រះតេជព្រះគុណ លី ចិន្តា ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ធឿន និង លីវ នី បានភៀសព្រះកាយមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា តែព្រះអង្គទាំងពីរត្រូវបានប៉ូលិសការពារព្រំដែនវៀតណាម ចាប់ខ្លួននៅព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម បញ្ជូនត្រឡប់ក្រោយវិញ។
ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ២នាក់ផ្សេងទៀត ដែលរួមដំណើរជាមួយព្រះអង្គទាំងពីរ ក៏ត្រូវបានប៉ូលិសព្រំដែនវៀតណាម ចាប់ខ្លួន។ ក្រោយមក ពួកគាត់ទាំង ៤អង្គនិងនាក់ ត្រូវបានតុលាការប្រជាជនវៀតណាម ខេត្តឃ្លាំង កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ២ ទៅ ៦ឆ្នាំ។ ពួកគាត់ត្រូវបានចោទពីបទបង្កឲ្យមានការខូចខាតសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ការផ្តល់ព័ត៌មានទៅឲ្យអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅក្រៅប្រទេស និងបណ្ដាញសារព័ត៌មានក្រៅស្រុក។
ទាក់ទងនឹងការផ្តល់ព័ត៌មានទៅអោយអង្គការសមាគមខ្មែរក្រោមនៅក្រៅប្រទេសនេះដែរ របាយការណ៍ដដែលបានលើកឡើងថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមម្នាក់នៅស្រុកកញ្ចោងភ្នំពេញ ខេត្តព្រះត្រពាំាង លោក គឹម ង៉ៃ ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម គំរាមកំហែងជាបន្តបន្ទាប់។ ពួកគេចោទប្រកាន់លោកថា រួមគំនិតលួចផ្តល់ព័ត៌មានអំពីបញ្ហាដីធ្លី និងថតរូបអំពីការគាបសង្កត់នានាទៅឲ្យសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅអាមេរិក និងមានទំនាក់ទំនងជាមួយអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅស្រុកខ្មែរ។ របាយការណ៍បន្តថា លោក គឹម ង៉ៃ តែងត្រូវបានអាជ្ញាធរហៅទៅសួរចម្លើយនៅសាលាខេត្ត ស្រុក ឃុំ និងត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យធ្វើដំណើរ លុះត្រាតែលោកជម្រាបអាជ្ញាធរដឹងជាមុន។ លោកក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរហាមឃាត់មិនអោយប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទ និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ។
ក្រៅពីនេះ ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួនដែលបាននិមន្ត និងធ្វើដំណើរទៅកម្ពុជាក្រោម ពួកគាត់ត្រូវបានរដ្ឋអំណាចវៀតណាម ឃាត់ និងឃុំខ្លួននៅព្រំដែន ដូចជា ករណីឧត្ដមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រ និងជាកូនប្រុសរបស់ លោកតា សឺន សាន លោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ និងករណីចាងហ្វាងកាសែតព្រៃនគរ លោក លី ឈួន ជាដើម។ លើសពីនេះ នៅមានព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម នៅមូលដ្ឋានចុះមកសួរចម្លើយ គំរាមកំហែង ហើយខ្លះទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធររឹបអូសយកលិខិតឆ្លងដែន ព្រមទាំងចាប់បង្ខំឲ្យធ្វើជាគិញសម្ងាត់ ដើម្បីរាយការណ៍អំពីស្ថានភាពខ្មែរក្រោមនៅក្រៅប្រទេសឲ្យអាជ្ញាធរវៀតណាម ទៅវិញ។
ស្រដៀងនឹងការលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍របស់លេខាធិការដ្ឋានអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច ចុះថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ លើកឡើងថា ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជាញឹកញយត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ចាប់ឃុំខ្លួន និងកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារច្រើនឆ្នាំ ដោយគ្មានការស៊ើបអង្កេត និងគ្មានតំណាងផ្នែកច្បាប់អោយបានត្រឹមត្រូវ ដូចជាករណីកាត់ទោសព្រះសង្ឃចំនួន ៥អង្គនៅឆ្នាំ២០០៧ ហើយព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ៨អង្គនិងនាក់ទៀត ត្រូវបានកាត់ទោសនៅពេលនេះ ដោយសារពួកគាត់ដឹកនាំបាតុកម្មអហិង្សា ទាមទារសេរីភាពសាសនា និងការសិក្សាអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូ នេះ មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក ត្រឹង វ៉ាំងថុង (Tran Van Thong) ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបទាក់ទងនឹងការលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍ និងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ស្ថាប័នទាំងពីរខាងលើបានទេ ដោយទូរស័ព្ទរោទ៍ជាច្រើនដង តែគ្មានអ្នកលើក។
ក្រៅពីការលើកឡើងអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅវៀតណាម របាយការណ៍លេខាធិការដ្ឋានខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏បានលើកឡើងអំពីស្ថានភាពលំបាកដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួននៅកម្ពុជា ជួបប្រទះ។ ការលំបាកទាំងនោះមានដូចជា អាជ្ញាធរកម្ពុជា មិនផ្តល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរអោយពួកគេ និងការខ្វះឱកាសក្នុងការទទួលបានការអប់រំ។ ពួកគេក៏ប្រឈមនឹងការយាយីរំខានពីកម្លាំងសមត្ថកិច្ច និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៅពេលដែលចូលរួមចំណែកក្នុងកិច្ចការនយោបាយ ឬការប្រមូលផ្តុំក្នុងលក្ខណៈជាអង្គប្រជុំ សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ ឬវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលផ្សេងៗ ហើយពេលខ្លះពួកគេមិនត្រូវបានកម្លាំងសមត្ថកិច្ច ឬអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន អនុញ្ញាតអោយធ្វើសកម្មភាពតែម្តង។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបបានទេ នៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ នេះ។
ជុំវិញស្ថានភាពលំបាករបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជា នេះដែរ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច ក៏បានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅមិនទាន់បានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ក្នុងការគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋខ្មែរ ពិសេសសិទ្ធិពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលរស់នៅកម្ពុជា នៅឡើយ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានសរសេរថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួនដែលស្នើសុំអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ត្រូវបានអាជ្ញាធរតម្រូវអោយផ្លាស់ប្ដូរទីកន្លែងកំណើតរបស់ពួកគេ។ របាយការណ៍ថា អំពើពុករលួយក៏ជាឧបសគ្គសម្រាប់ខ្មែរក្រោមក្រីក្រ ដើម្បីទទួលបានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហាក់បានយកចិត្តទុកដាក់តិចតួចអំពីស្ថានភាពរស់នៅអំពីការអប់រំ និងការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយរបស់ពួកគេ។ លើសពីនេះ ខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជា ក៏នៅមានការភ័យខ្លាចក្រែងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាប់បញ្ជូនខ្លួនពួកគេប្រគល់អោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម វិញ ដូចជាករណីអតីតព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ឈ្មោះ ទឹម សាខន ដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាប់បញ្ជូនខ្លួនអោយអាជ្ញាធរវៀតណាម កាលពីឆ្នាំ២០០៧ ដោយចោទប្រកាន់ពីបទធ្វើអោយខូចទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក កុយ គួង បានមានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១១ ធ្នូ នេះថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងចាត់ទុកពួកគេថាជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ លោកថា ចំណែកពលរដ្ឋដែលរស់នៅឯកម្ពុជាក្រោម វិញ ពួកគេត្រូវតែគោរពច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ លោកថា ពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើទឹកដីប្រទេសណា ពួកគេត្រូវគោរពច្បាប់របស់ប្រទេសនោះ៖ «ជាការពិត យើងតែងតែដូចជាខ្មែរនៅបរទេស ខ្មែរនៅអី យើងមានស្ថានទូតយើងនៅហ្នឹង ប៉ុន្តែពលរដ្ឋខ្មែរណាដែលចូលសញ្ជាតិទៅប្រទេសណាមួយ មានលិខិតអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណនៃប្រទេសណានៅលើទឹកដីណា គេត្រូវតែគោរពនូវច្បាប់ប្រទេសដែលខ្លួនតាំងនៅណា យើងមិនអាចជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃប្រទេសនីមួយៗបានទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាខ្ញុំចង់និយាយថា ឧទាហរណ៍ថា រឿងការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋវិញ ពលរដ្ឋយើងនៅទីណាស្ថានទូតយើងនៅទីនោះ គ្រាន់តែជួយថាធ្វើម៉េចអោយមានយុត្តិធម៌តាមផ្លូវច្បាប់ក្នុងប្រទេសនោះ»។
អង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំង ១២ នៅកម្ពុជា បានដាក់ញត្តិទៅក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៣ ដើម្បីអោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើអន្តរាគមន៍ទៅរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដោះលែងព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលត្រូវតុលាការកាត់ទោស។ តែមកទល់ពេលនេះ ពុំទាន់មានការឆ្លើយតបពីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៅឡើយ។
សមាជិកអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំង១២ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមកពីតាមបណ្ដាខេត្តផ្សេងទៀត នឹងជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ នៅវត្តសាមគ្គីរង្សី ក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាខ្មែរក្រោម និងអំពីវិធានការនានាដើម្បីជួយព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រក្សាជំហរតស៊ូ ដើម្បីសេរីភាពសហជីព និងការពារផលប្រយោជន៍កម្មករក្រោយមានសេរីភាព
- ហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម «ស្តេចកោះកុង»?
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់
- ពលរដ្ឋរិះគន់អាជ្ញាធរអប្សរាបណ្តោយឱ្យអ្នកមានលុយមានអំណាចសង់ផ្នូរខ្មោចចិនមួយធំក្នុងតំបន់អង្គរ