ການຂຸດຄົ້ນຫີນກາວ ເຮັດໃຫ້ດິນເຈື່ອນ ຖົມນາຂອງປະຊາຊົນ

ໂຄງການຂຸດຄົ້ນຫີນກາວ ຢູ່ເມືອງແປກ ແຂວງຊຽງຂວາງ ເຮັດໃຫ້ດິນແດງເຈື່ອນໃສ່ໄຮ່ນາ ຂອງປະຊາຊົນ 13 ຄອບຄົວ ຢູ່ບ້ານໂພນ ແລະບ້ານໜອງ ແຕ່ບໍລິສັດຂຸດຄົ້ນ ບໍ່ຮັບຜິດຊອບ ເລື່ອງຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນ, ເຮັດໃຫ້ຜູ້ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ບໍ່ພໍໃຈ ເພາະນາຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ຫລາຍເຮັກຕ້າຣ໌ ທີ່ກໍາລັງປູກເຂົ້າຢູ່ນັ້ນ ເສຍຫາຍຫຼາຍ, ອີງຕາມຄໍາເວົ້າຂອງຊາວບ້ານ ນາງໜຶ່ງ ຢູ່ບ້ານໜອງ ເມືອງແປກ ຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 23 ກໍລະກົດນີ້.

“ແມ່ນແຫລະ ເສຍຫາຍ ເສຍຫາຍຫລາຍຖືກໄຮ່ຖືກນາຕາກ້າປະຊາຊົນຫລາຍ ກະແມ່ນໄຮ່ແມ່ນນາພໍ່ແມ່ເອື້ອຍອດ່ເນາະ ແຕ່ວ່າເພິ່ນແກ້ໄຂແນວໃດແລ້ວບໍ່ຮູ້ ແມ່ນແຫລະອັນດິນແດງຫັ້ນລົງມາໝົດ ເສຍໄຮ່, ເສຍນາໝົດນະ ປາກະຕາຍປາກະຕາຍຫລາຍ.”

ນາງເວົ້າຕໍ່ໄປ ເຖິງໂຄງການຂຸດຄົ້ນຫີນກາວນັ້ນວ່າ ເປັນຂອງບໍລິສັດ ທະວີໄຊ ຈໍາກັດ ຂອງນັກລົງທຶນລາວ. ແຕ່ບໍ່ຮູ້ວ່າ ບໍລິສັດນີ້ ໄດ້ຮ່ວມທຶນກັບບໍລິສັດຕ່າງ ປະເທດ ຫລືບໍ່ ແລະວ່າ ຜົນກະທົບທີ່ວ່ານັ້ນ ເກີດຂຶ້ນເມື່ອປະມານກາງເດືອນກໍລະກົດນີ້ ຫລັງຈາກຝົນຕົກໜັກ, ເຮັດໃຫ້ດິນແດງເຈື່ອນ ໄຫລໃສ່ນາຂອງປະ ຊາຊົນ, ເສຍຫາຍໜັກ. ປະຊາຊົນ ຕ້ອງໄດ້ປັກດໍາຄືນໃໝ່.

ຫລັງຈາກເກີດເຫດນັ້ນແລ້ວ ຊາວບ້ານກໍໄດ້ຂຽນໃບຮ້ອງທຸກ ໄປເຖິງຫ້ອງການປົກຄອງເມືອງແປກ ແລະຫ້ອງການປົກຄອງແຂວງຊຽງຂວາງ, ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ມີພາກສ່ວນໃດ ລົງມາຕິດຕາມ ກວດກາ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາໃຫ້ເທື່ອ. ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດ ຊາວບ້ານ ກໍຕ້ອງການ ໃຫ້ເຈົ້າຂອງໂຄງການ ຮັບຜິດຊອບ ຜົນກະທົບ ທີ່ເກີດຂຶ້ນນັ້ນ.

ແລະຊາວບ້ານອີກນາງໜຶ່ງ ຢູ່ເມືອງແປກ ກໍເວົ້າວ່າ ໂຄງການຂຸດຄົ້ນຫີນກາວນີ້ ໄດ້ເຂົ້າມາຂຸດຄົ້ນ ເປັນເວລາ 2 ປີແລ້ວ ຄືຕັ້ງແຕ່ປີ 2022 ມາ ແລະວ່າ ໃນຕອນນີ້ ຊາວບ້ານ ບໍ່ໄດ້ເຫັນດີນໍາໂຄງການດັ່ງກ່າວ ຍ້ອນກັງວົນ ນໍາເລື້ອງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະສັງຄົມ.

ນັບແຕ່ເດືອນທັນວາ 2023 ເປັນຕົ້ນມາ ໂຄງການຂຸດຄົ້ນຫີນກາວ ໄດ້ບຸກເບີກເນື້ອທີ່, ຕັດໄມ້, ຂຸດດິນ, ເຮັດຖະໜົນສາຍໃໝ່ ເພື່ອຂົນສົ່ງຫີນກາວ ເຮັດໃຫ້ມີທັງຂີ້ຝຸ່ນ, ເສັ້ນທາງເກົ່າເປ່ເພ, ເກີດສຽງດັງ ຈາກລົດບັນທຸກຫີນກາວທຸກມື້.

ນາງເວົ້າວ່າ ບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນຫລ້າສຸດນີ້ ກໍສ້າງຄວາມເດືອດຮ້ອນໃຫ້ປະຊາຊົນບ້ານ ໂພນ ແລະບ້ານໜອງ ຍ້ອນດິນເຈື່ອນ ໄຫລລົງໃສ່ນາ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໜັກ ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ມີພາກສ່ວນໃດລົງມາແກ້ໄຂ ດັ່ງທີ່ນາງເວົ້າວ່າ:

“2 ປີແລ້ວ ບໍ ລິສັດ ອັນຂຸດຄົ້ນຫີນກາວນີ້ ທັງເວັນທັງຄືນ ຂົນນະ ແຕ່ວ່ານໍ້າແດງໆ ນໍ້າບ່ອນຂະເຈົ້າບໍ່ຂຸດຄົ້ນ ມັນໄຫລລົງມາ ກະບ້ານຂະເຈົ້າກະບໍ່ຢາກໃຫ້ຂຸດຄົ້ນແຫລະ ບ້ານຫັ້ນກະຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແຕ່ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ ເຂົາກະຢາກຮັກສາໄວ້ເນາະ ກະເດືອດຮ້ອນ ນໍ້າຂີ້ດິນແດງເຂົ້ານາ.”

ຊາວບ້ານອີກຜູ້ໜຶ່ງຢູ່ເມືອງແປກ ເວົ້າຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ ເຖິງດິນແດງ ທີ່ບໍລິສັດຂຸດຄົ້ນຫີນກາວ ເຮັດໃຫ້ເຈື່ອນຖົມນານັ້ນວ່າ ຄ້າຍກັບຂີ້ຕົມ ເຮັດໃຫ້ເສຍຫາຍໜັກສົມຄວນ ແລະເມື່ອອາທິດທີ່ຜ່ານມາ ຊາວບ້ານກໍໄດ້ໂທລະສັບ ຮ້ອງຮຽນໄປຫາທາງການເມືອງ ແລະແຂວງ ແຕ່ກໍບໍ່ມີໜ່ວຍງານໃດ ລົງມາກວດກາ ແລະແກ້ໄຂໃຫ້ເທື່ອ.

“ສະເພາະໄຮ່ນາປະຊາຊົນນ່າ ມີດິນແດງດິນນັ້ນມັນເຈື່ອນລົງ ແລ້ວນໍ້າຊຸເຂົ້າໃສ່ທົ່ງໄຮ່-ທົ່ງນາ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ນາບໍ່ງາມ ບໍ່ຂຶ້ນຫັ້ນນ່າ ເຂົ້າປີນີ້ຫັ້ນກະ ກະມີຜົນກະທົບກະເສຍຫລາຍພໍສົມຄວນແຫລະ ແລ້ວກະໂທບອກໃຫ້ທາງເມືອງ ທາງແຂວງເຂົາລົງມາເບິ່ງແດ່ ແຕ່ຕົວຈິງເຂົາ ເຂົາບໍ່ລົງມາແຫລະ.”

ກ່ຽວກັບເລື່ອງທີ່ວ່ານີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຫ້ອງການ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະສິ່ງແວດ ລ້ອມເມືອງແປກ ນາງໜຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 23 ກໍລະ ກົດນີ້ວ່າ ຍັງບໍ່ຮູ້ຂໍ້ມູນ ຈາກຊາວບ້ານ ກ່ຽວກັບຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນ ແລະຄໍາຮ້ອງທຸກໃຫ້ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄປຕິດຕາມກວດກາ. ນາງເວົ້າວ່າ ໂຄງການທີ່ວ່ານັ້ນ ແມ່ນລັດຖະບານເປັນຜູ້ອະນຸຍາດໃຫ້ ດັ່ງທີ່ນາງກ່າວວ່າ:

“ບ້ານໂພນບ້ານໜອງນີ້ກະບໍ່ໄກປານໃດ ປະມານ 30 ປາຍກິໂລແມັດ (ເຫັນໜັງສືຊາວບ້ານຫລືຍັງ) ອັນນ່າ.... ຕົວນີ້ຄືວ່າຍັງບໍ່ທັນເຫັນກໍ໋ ເຮົາກະບໍ່ຊາບເນາະຕົວນີ້ນ່າ.”

ເພື່ອຂໍຮູ້ລາຍລະອຽດ ກ່ຽວກັບໂຄງການ ຂຸດຄົ້ນຫີນກາວດັ່ງກ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ພະຍາຍາມຕິດຕໍ່ໄປຫາ ພະແນກພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ແຂວງຊຽງຂວາງ ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ບອກວ່າ ບໍ່ສາມາດໃຫ້ຄໍາເຫັນໄດ້ ,ໃຫ້ເຮັດໜັງສືມາ.

ແຕ່ປີ 2021 ຮອດເດືອນພຶດສະພາ 2023 ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ນັກລົງທຶນ ທັງຈາກພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ຂຸດຄົ້ນ ແລະອອກສົ່ງແຮ່ທາດ ແບບທົດລອງ ຮວມທັງໝົດ 93 ບໍລິສັດ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ເປັນບໍລິສັດຂອງຄົນຈີນ ແລະຄົນຫວຽດນາມ. ແລະເຖິງແມ່ນວ່າບໍລິສັດເຫລົ່ານັ້ນ ຈະມອບພັນທະໃຫ້ລັດຖະບານ ແຕ່ຄວາມເສຍຫາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ-ສັງຄົມນັ້ນ ແມ່ນໜັກໜ່ວງ ຈົນບໍ່ສາມາດປະເມີນມູນຄ່າໄດ້ ຈົນກາຍເປັນບັນຫາ ທີ່ນັບມື້ຮຸນແຮງຂຶ້ນ ແລະບໍ່ມີພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃດ ຕິດຕາມ ກວດກາໃກ້ຊິດ.

ທ່ານ ຄໍາພັນ ພົມມະທັດ ປະທານອົງການກວດກາແຫ່ງລັດ ໄດ້ລາຍງານຕໍ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 6 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທິ 9 ທີ່ຜ່ານມາໃນຕອນໜຶ່ງວ່າ:

“ບັນຫາທີ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ແກ້ໄຂ ທີ່ຮັດກຸມ ໃນການຕິດຕາມຄູ້ມຄອງ ດໍາເນີນການຂຸດຄົ້ນຕົວຈິງ ຈຶ່ງບໍ່ສາມາດຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ ທັງກາຍເປັນຊ່ອງຫວ່າງເປີດທາງໃນການຕົກລົງ ຂຸດຄົ້ນບາງແຮ່ທາດແບບຊະຊາຍ ຈົນຄວບຄຸມບໍ່ໄດ້ ສ້າງຜົນກະທົບໃຫຍ່ຫລວງຕໍ່່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຄຸມເຄືອ ຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຄ່າຂອງຊາດ ແລະທີ່ສໍາຄັນແມ່ນເປັນການຍາກທີ່ຈະກໍານົດໄດ້ ເຖິງຜູ້ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຜົນເສຍຫາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນ.”

ອີງຕາມລາຍງານ ຂອງກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ເມື່ອທ້າຍປີ 2023, ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດເອກະຊົນ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ 1,143 ບໍລິສັດ, ມີ 1,336 ໂຄງການທີ່ກວມເອົາເນື້ອທີ່ ປະມານ 30% ຂອງເນື້ອທີ່ທົ່ວປະເທດ, ແຮ່ທາດ ທີ່ລັດຖະບານລາວ ອະນຸຍາດໃຫ້ຂຸດຄົ້ນຫລາຍທີ່ສຸດ ຄື ຄໍາ, ທອງ, ເງິນ, ຂີ້ກົ່ວ, ເຫລັກ, ແກ້ວປະເສີດ, ເກືອກາລີ ແລະອື່ນໆ.