ພຍາດ ເຕົ້າໂຮມເລືອດ ຣະບາດ ເຮັດໃຫ້ງົວຕາຍ
2021.11.30
ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນເດືອນ ພຶສຈິກາ ມາຮອດປັດຈຸບັນ ຢູ່ເມືອງຊ່ອນ ແຂວງຫົວພັນ ມີງົວຂອງຊາວບ້ານ ຕາຍຍ້ອນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດ ຈໍານວນ 37 ໂຕແລ້ວ ໃນນັ້ນ ຢູ່ບ້ານລ້ອງງົວປ່າ 36 ໂຕ ແລະຢູ່ບ້ານນໍ້າເນີນ 1 ໂຕ.
ຫຼ້າສຸດນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຍັງບໍ່ສາມາດຊອກຫາວັກຊິນປ້ອງກັນພຍາດດັ່ງກ່າວ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ພຍາດນີ້ແຜ່ຣະບາດໄປສູ່ງົວໂຕອື່ນ ໃຫ້ແກ່ເຈົ້າຂອງງົວ ພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າໄດ້ເທື່ອ ຂະນະທີ່ ປັດຈຸບັນຍັງມີງົວ 3 ໂຕ ທີ່ເຈັບປ່ວຍຍ້ອນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດນີ້ຢູ່ ແລະໄດ້ປິ່ນປົວຕາມອາການເທົ່ານັ້ນ, ດັ່ງເຈົ້າຂອງງົວ ຢູ່ບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ຜູ້ນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ່ 30 ພຶສຈິການີ້ວ່າ:
“ເພາະວ່າມີແຕ່ວ່າ ຕາຍແລ້ວ ນາຍບ້ານ ເຂົາແຈ້ງໃຫ້ຫ້ອງການກະສິກັມມາເບິ່ງ ແລ້ວເກັບ ແຕ່ກໍຍັງຍບໍ່ໄດ້ເອົາຢາມາໃຫ້ເທື່ອ ວ່າຊິເອົາໂຕນີ້ ໄປສັກປ້ອງກັນ ຫຼືວ່າໄປແກ້ຫັ້ນນ່າ ຢາມັນຍັງຂາດ ມີໜ້ອຍສຸດຍັງບໍ່ພໍເທື່ອ.”
ການລ້ຽງງົວຂອງຊາວບ້ານພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ມັກຈະນິຍົມປ່ອຍງົວໄປຫາກິນຕາມທັມມະຊາດ ແລະຈະຕ້ອນງົວຂອງຕົນເອງເຂົ້າຄອກໃນຕອນແລງ, ແຕ່ຫາກເວົ້າເຖິງບັນຫາທີ່ພົບພໍ້ ໃນການປ້ອງກັນການແຜ່ຣະບາດຂອງພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວນີ້ ຊາວບ້ານຈໍານວນນຶ່ງ ທີ່ມີຖານະທຸກຍາກ ແມ່ນບໍ່ມີເງິນໃນການຊື້ວັກຊິນເພື່ອປ້ອງກັນພຍາດດັ່ງກ່າວ ມາສັກໃຫ້ງົວຂອງຕົນເອງ ຈຶ່ງອາຈເຮັດໃຫ້ງົວຕິດເຊື້ອພຍາດດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້, ດັ່ງຊາວບ້ານ ຢູ່ບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ອີກຜູ້ນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:
“ມີສ່ວນ 50% ຫັ້ນແຫຼະ ບາງເຈົ້າມັນກໍບໍ່ມີເງິນໄປຊື້ຢາມາປົວເອງ ສເລັ່ຽກະຊິ ປະມານ 1 ລ້ານປາຍ ຫາ 2 ລ້ານ ນີ້ແຫຼະ ຕໍ່ 60-70 ໂຕ ແລ້ວກໍຢາກໄດ້ ຄັນວ່າມີຢາມາປ້ອງກັນ ກໍຢາໄດ້ຢາມາສັກປ້ອງກັນ ແຕ່ວ່າ ທາງຫ້ອງການກະສິກັມ ເພິ່ນວ່າບໍ່ມີແລ້ວ ເພາະວ່າ ໂຕງົວກໍຣະບາດແລ້ວ ກໍບໍ່ມີຢາມາປ້ອງກັນ ມີແຕ່ເຈັບແລ້ວກໍປົວ ແນວນັ້ນໄປ.”
ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ລັກສະນະການຕາຍຂອງງົວ ທີ່ຕິດເຊື້ອພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດນັ້ນ ແມ່ນຈະເປັນໃນຮູບແບບທີ່ໃກ້ຄຽງກັນ ຄືງົວທີ່ຕາຍຈະບໍ່ສະແດງອາການໃຫ້ເຫັນທາງພາຍນອກ ວ່າໂຕງົວນັ້ນປ່ວຍ ພາຍໃນໄລຍະເວລາ 2 ມື້ ງົວກໍຈະຕາຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການປິ່ນປົວງົວນີ້ເປັນໄປໄດ້ຊ້າ ແຕ່ພາຍຫຼັງທີ່ງົວຕາຍແລ້ວນັ້ນ ທ້ອງງົວກໍຈະເບັງຂຶ້ນ ແລະກໍມີເລືອດອອກທາງຫູດັງ ແລະເມື່ອປາດທ້ອງຂອງງົວອອກເບິ່ງ ກໍພົບວ່າ ຫຍ້າທີ່ງົວກິນເຂົ້າໄປນັ້ນ ບໍ່ຍ່ອຍລົງສູ່ຊັ້ນກະເພາະອາຫານຂອງງົວເລີຍ.
ນອກຈາກນີ້ ງົວທີ່ຕາຍໄປແລ້ວນັ້ນ ເຈົ້າຂອງງົວສ່ວນຫຼາຍທີ່ເຂົ້າໃຈ ກໍນໍາງົວທີ່ຕາຍນັ້ນໄປຝັງດິນຖິ້ມ ແຕ່ໃນຂະນະດຽວກັນ ເຈົ້າຂອງງົວຈໍານວນນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ເຂົ້າໃຈເຖິງຄວາມອັນຕລາຍຂອງເຊື້ອພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ຈຶ່ງພາໄດ້ກັນປາດເອົາຊີ້ນງົວທີ່ຕາຍນັ້ນມາປຸງແຕ່ງເປັນອາຫານກິນ ຍ້ອນເສັຽດາຍຊີ້ນງົວ, ດັ່ງຊາວບ້ານ ຢູ່ບ້ານລ້ອງງົວປ່າອີກຜູ້ນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:
“ບາງຄອບຄົວ ທີ່ຂະເຈົ້າບໍ່ເຂົ້າໃຈ ເຂົາກໍລະປາດມາຄົວກິນ ແຕ່ວ່າສ່ວນຫຼາຍເຂົ້າໃຈ ເຂົາກໍຝັງ ແຕ່ວ່າບາງຄົນ ເພິ່ນບໍ່ເຂົ້າໃຈ ເຂົາວ່າເສັຽດາຍໂຕງົວໃຫຍ່ ເຂົາກໍປາດມາຄົວກິນ ແຕ່ວ່າກະບໍ່ຫຼາຍໂຕ ແຕ່ວ່າດຽວນີ້ ກໍບໍ່ເຫັນເພິ່ນ ປາດເອົາງົວມາກິນ ຄືທີ່ຜ່ານມານັ້ນ.”
ເມື່ອຢ້ອນກັບໄປ ຕັ້ງແຕ່ປີ 2014 ເປັນຕົ້ນມາ ພາຍໃນເມືອງຊ່ອນ ກໍມີການແຜ່ຣະບາດຂອງເຊື້ອພຍາດປາກເປື່ອຍລົງເລັບ ແລະພຍາດລໍາປີສກິນ ໃນງົວ ສ່ວນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບງົວໃນຄັ້ງນີ້ ແມ່ນບໍ່ເຄີຍແຜ່ຣະບາດໃນເມືອງຊ່ອນຈັກເທື່ອ ປີນີ້ ຖືເປັນເທື່ອອໍາທິດ ທີ່ພຍາດດັ່ງກ່າວແຜ່ຣະບາດ.
ສໍາລັບສາເຫດຕົ້ນຕໍ ທີ່ເຮັດໃຫ້ມີການແຜ່ຣະບາດ ຂອງເຊື້ອພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ຢູ່ພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າຫຼາຍນັ້ນ ກໍຍ້ອນວ່າ ເຈົ້າຂອງງົວທີ່ຕາຍຍ້ອນພຍາດດັ່ງກ່າວນັ້ນ ນໍາເອົາຊີ້ນງົວທີ່ເປັນພຍາດນັ້ນມາກິນ ຫຼືເຈົ້າຂອງງົວໄດ້ມີການສໍາຜັດກັບງົວທີ່ຕາຍໂດຍຕົງ ກໍຈະສາມາດແຜ່ຣະບາດ ຈາກສໍາຜັກັບງົວທີ່ຕິດເຊື້ອພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດ ແລ້ວໄປສໍາຜັດງົວໂຕອື່ນ ເຊື້ອພຍາດດັ່ງກ່າວນີ້ ກໍຈະແຜ່ຣະບາດໄດ້ເຊັ່ນກັນ, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ຫ້ອງການ ກະສິກັມແລະປ່າໄມ້ ເມືອງຊ່ອນ ທ່ານນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:
“ມັນເປັນບັນຫາໜັກໂລດແຫຼ້ວໂຕນີ້ ຖ້າຫາກວ່າສັດຕາຍແລ້ວ ແລ້ວປະຊາຊົນປາດມາກິນຫັັ່ນແຫຼະເນາະ ກໍຄືທີ່ເຮົາຮູ້ ການແຜ່ຣະບາດ ມັນກໍເປັນສາເຫດຕົ້ນຕໍຫຼັກ ຖ້າມັນເປັນ ມັນຕ້ອງສັມຜັດໂດຍກົງ ນຶ່ງກໍຄື ສັດກັບສັດ ຫຼືວ່າ ຄົນນັ້ນໄປສັມຜັດກັບສັດທີ່ປ່ວຍ ຫຼືໄປສັມຜັດກັບສັດທີ່ມັນບໍ່ດີ ມັນກໍສາມາດຕິດໄດ້.”
ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ນອກຈາກນີ້ ພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ຍັງມີນັກທຸຣະກິຈຄ້າງົວເພື່ອສົ່ງອອກ ລັກລອບເຂົ້າມາເລາະຊື້-ຂາຍງົວ ນໍາຊາວບ້ານນໍາດ້ວຍ ກໍເຮັດໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ບໍ່ສາມາດກວດສຸຂພາບຂອງງົວແຕ່ລະໂຕໄດ້ ຈຶ່ງອາຈເປັນອີກສາເຫດນຶ່ງ ທີ່ເຮັດໃຫ້ມີການແຜ່ຣະບາດຂອງພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວພາຍໃນບ້ານນີ້ຫຼາຍ.
ສ່ວນວ່າ ອາກາດໜາວນັ້ນ ຈະເປັນອີກສາເຫດນຶຶ່ງໄດ້ຫຼືບໍ່ ທີ່ເຮັດໃຫ້ ພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ແຜ່ຣະບາດພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ນັ້ນກໍອາຈມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ ເນື່ອງຈາກພຍາດນີ້ ຖືເປັນພຍາດຕາມຣະດູການ ແລະພົບເຫັນໃນຣະດູໜາວ ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ສາມາດຢັ້ງຢືນຂໍ້ມູນໄດ້ລະອຽດ ເນື່ອງຈາກຕ້ອງລໍຖ້າການສັນລະສູດ ແລະການຄົ້ນຄວ້າທຸກຢ່າງ ຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ວິຊາການສະເພາະກ່ອນ, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂັ້ນເມືອງ ທີ່ໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນ ແລະໄດ້ສົ່ງທີມງານໄປປະຈໍາຢູ່ບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ເພື່ອຊ່ອຍປະຊາຊົນສັງເກດອາການຂອງງົວ ແລະຊ່ອຍປິ່ນປົວງົວຕາມອາການທີ່ເຈັບປ່ວຍໄດ້ທັນເວລາ ແລະພ້ອມທັງໄດ້ຣາຍງານບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ ໄປຍັງຜແນກກະສິກັມແລະປ່າໄມ້ແຂວງ ເພື່ອໃຫ້ຈັດຫາ ແລ້ວສົ່ງວັກຊິນປ້ອງກັນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວມາໃຫ້ເມືອງ ເພື່ອລົງໄປສັກວັກຊິນປ້ອງກັນພຍາດດັ່ງກ່າວນີ້ ໃນເຂດບ້ານທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງຂອງບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ທີ່ຍັງບໍ່ມີການແຜ່ຣະບາດຂອງພຍາດດັ່ງກ່າວນີ້.
ປັດຈຸບັນ ຫ້ອງການກະສິກັມແລະປ່າໄມ້ ເມືອງຊ່ອນ ກໍຍັງລໍຖ້າວັກຊິນປ້ອງກັນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ຈາກທາງແຂວງຢູ່, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໃນເມືອງຊ່ອນ ທ່ານນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:
“ອັນນ່າວັກຊິນປ້ອງກັນເຮົາຍັງບໍ່ທັນມີ ເພາະວ່າໃນປັດຈຸບັນ ບ້ານນັ້ນເຮົາຈະບໍ່ສັກໃຫ້ ແຕ່ວ່າເຮົາຈະມາສັກ ເຂດກັນຊົນຫັ້ນ ບ້ານຕໍ່ມານັ້ນ ຄືກັບ ບ້ານນໍ້າເນີນ ເຮົາຊິໄປສັກ ແລ້ວເຮົາຊິໄປສັກຢູ່ຫ້ວຍເຂີນຫັ້ນ ໃນປັດຈຸບັນ ເຮົາພົວພັນ ກັບຜແນກກະສິກັມ ຂແນງລ້ຽງສັດຫັ້ນ ໃນປັດຈຸບັນ ກໍມື້ນີ້ ເຂົາກໍາລັງຝາກຢາມາ.”
ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ວັກຊິນປ້ອງກັນພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ແບບຟຣີ ຈາກຂັ້ນແຂວງນັ້ນ ມີຈໍານວນບໍ່ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງເຈົ້າຂອງງົວ ດັ່ງນັ້ນ ເຈົ້າຂອງງົວທີ່ມີງົວຫຼາຍ ອາຈຕ້ອງໄດ້ເສັຽຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ໃນການຊື້ວັກຊິນດັ່ງກ່າວນີ້ໃຫ້ງົວຂອງຕົນເອງ ສ່ວນເຈົ້າຂອງງົວຜູ້ໃດທີ່ບໍ່ມີງົບປະມານ ໃນການຊື້ວັກຊິນມາສັກໃຫ້ງົວ ກໍຈະໃຫ້ຟຣີ ແຕ່ຕ້ອງເປັນຜູ້ທຸກຍາກຕາມເງື່ອນໄຂທີ່ກໍານົດເທົ່ານັ້ນ.
ການແຜ່ຣະບາດຂອງເຊື້ອພຍາດເຕົ້າໂຮມເລືອດໃນງົວ ຢູ່ພາຍໃນບ້ານລ້ອງງົວປ່າ ແລະຢູ່ບ້ານນໍ້າເນີນ ຖືວ່າຄວບຄຸມໄດ້ ແລະຈະບໍ່ແຜ່ຣະບາດໄປເຂດອື່ນຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກໄລຍະນີ້ ມີການແຜ່ຣະບາດຂອງເຊື້ອໂຄວິດ-19 ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍບ້ານ, ຫຼາຍເມືອງ, ຫຼາຍແຂວງ ສັ່ງຫ້າມຄົນເຂົ້າ-ອອກ ແລະສັ່ງຫ້າມຂົນຍ້າຍສັດ ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກຫ້ອງການກະສິກັມແລະປ່າໄມ້ ເມືອງຊ່ອນ.