ຍີ່ປຸ່ນຊ່ອຍເຫຼືອລ້າ ສົ່ງເສີມອາຊີບ ໃຫ້ຊາວບ້ານ ຖືກຜົລກະທົບ ຈາກລະເບີດ ບໍ່ທັນແຕກ

ໃນມື້ວັນທີ 21 ມີນາ 2023 ທີ່ຜ່ານມາ, ທ່ານ ເຄັນອິຈິ ໂຄບະຢະຊິ (Kenichi Kobayashi) ເອກອັກຄະຣາຊທູຕ ຍີ່ປຸ່ນ ປະຈຳລາວ ໄດ້ຮ່ວມລົງນາມ ໃນສັນຍາການຊ່ອຍເຫຼືອລ້າ ມູນຄ່າປະມານ 290,000 (ສອງແສນເກົ້າສິບພັນ) ໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖ ຫຼື ປະມານ 4,900,000,000 (ສີ່ຕື້ເກົ້າຮ້ອຍລ້ານ) ກີບ ຮ່ວມກັບທ່ານ ອີມຸຣະ ຮິໂຣຊິ (Iimura Hiroshi) ຜູ້ຈັດການໂຄງການ ອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌  ປະຈຳລາວ (Terra Renaissance) ເຊິ່ງເປັນອົງການພາກປະຊາສັງຄົມ ຂອງຍີ່ປຸ່ນ ທີ່ໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ດ້ານການໂຄສະນາສຶກສາ ກ່ຽວກັບຄວາມສ່ຽງພັຍ ຂອງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ (Mine Risk Education; MRE) ໃຫ້ແກ່ເດັກນ້ອຍ ແລະປະຊາຊົນຢູ່ເມືອງແປກ ແລະເມືອງຜາໄຊ ແຂວງຊຽງຂວາງ. ໂດຍພິທີລົງນາມດັງກ່າວຈັດຂຶ້ນຢູ່ ສະຖານເອກອັກຄະຣາຊທູຕຍີ່ປຸ່ນ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ມີຜູ້ຕາງ ໜ້າຈາກກະຊວງ, ແຂວງ ແລະພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງເຂົ້າຮ່ວມເປັນສັກຂີພະຍານ.

ໃນໂອກາດນີ້ ທ່ານທູຕ ເຄັນອິຈິ ໂຄບະຢະຊິ ໄດ້ກ່າວກັບສື່ມວນຊົນ ຂອງທາງການລາວວ່າ:

“ຢູ່ເມືອງແປກ ແລະເມືອງຜາໄຊ ມີລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຕົກຄ້າງຢູ່ເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ແລະເດັກນ້ອຍ ອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 7 ປີ ມີຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່ອຸປັດຕິເຫດ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຫຼາຍທີ່ສຸດ. ສະນັ້ນ, ພວກເຮົາ ບໍ່ຄວນເບິ່ງຂ້າມ ຜົລກະທົບຈາກຄວາມສ່ຽງ ຂອງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ທີ່ກາຍເປັນອຸປະສັກ ອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ຕໍ່ການພັທນາເສຖກິຈ-ສັງຄົມ ຂອງປະຊາຊົນ ໃນສອງເມືອງເປົ້າໝາຍ.”

ທ່ານທູຕ ກ່າວຕື່ມວ່າ ຄາດວ່າຄວາມພະຍາຍາມ ຂອງອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌ ຈະເປັນການປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການຍົກລະດັບ ຄວາມຕື່ນໂຕຕໍ່ຄວາມປອດພັຍ ແລະປັບປຸງຄຸນນະພາບຊີວິດ  ຄວາມເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍການຫຼີກລ່ຽງອຸປັດຕິເຫຕ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ແລະສ້າງລາຍຮັບເພີ່ມ ເພື່ອຄຸນນະພາບຄວາມເປັນຢູ່ທີ່ດີຂຶ້ນ.

ຕໍ່ກັບເຣື່ອງນີ້, ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງ ຜູ້ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌ ປະຈຳລາວ ຍານາງນຶ່ງ ຜູ້ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະສຽງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌ ປະຈຳລາວ ໄດ້ເຂົ້າມາເຄື່ອນໄຫວ ເຮັດວຽກຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ຕັ້ງແຕ່ປີ 2020. ນອກຈາກຈະໃຫ້ຄວາມຮູ້ ກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນພັຍ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກແລ້ວ, ກໍໄດ້ໃຫ້ການສົ່ງເສີມການຝຶກທັກສະ ທີ່ຈຳເປັນ ໃນການປະກອບອາຊີບ ກະສິກັມ ແລະຫັຕຖະກັມ ໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານນຳດ້ວຍ.

ດັງທີ່ຍານາງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 28 ມີນາ 2023 ນີ້ວ່າ:

“ກະໄດ້ເຂົ້າມາໃຫ້ໂຄສະນາສຶກສາ ພັຍອັນຕະຣາຍ ຂອງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ແກ່ເດັກນ້ອຍ ແລະພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນນໍ. ໄດ້ສອນຊາວບ້ານໃຫ້ລ້ຽງເຜິ້ງ, ຕັດຫຍິບ ແລະປູກເຫັດ ແລ້ວກະມອບອຸປະກອນຈຳເປັນ ສຳລັບລ້ຽງຊີບເຂົາເຈົ້ານຳອີກ. ຊາວບ້ານດຽວນີ້ກະມີເງິນພໍໃຊ້ ພໍຈ່າຍ ຢູ່ຫັ້ນນ່າ.”

ທາງດ້ານ ຊາວບ້ານ ຍານາງນຶ່ງ ຢູ່ເມືອງແປກ ແຂວງຊຽງຂວາງ ຜູ້ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ເວົ້າວ່າ ບາງເທື່ອ, ຊາວບ້ານຍັງພົບເຫັນລະເບີດ ຢູ່ໃນພື້ນທີ່ກະສິກັມຂອງຊາວບ້ານ ແລະພື້ນທີ່ປ່າທີ່ກຳລັງຖາງ ເພື່ອເຮັດໄຮ່ຢູ່ເລື້ອຍໆ ເຊິ່ງລີ້ຊ່ອນຢູ່ຕາມກົກໄມ້ ຫຼືໃຕ້ພື້ນດິນ.

ດັງທີ່ຍານາງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ບໍ່ຢາກເຫັນແລ້ວກໍ ເພາະວ່າເຂົາເຈົ້າກໍ່ເກັບກູ້ ມາແຕ່ດົນແລ້ວນີ້ນໍ. ແບບວ່າບາງເທື່ອ ກໍ່ຫາຍັງມີຢູ່ ອັນທີ່ວ່າເຮົາຂຸດຄົ້ນຍັງບໍ່ຮອດບ່ອນ ທີ່ວ່າເຂົາເຈົ້າຍັງບໍ່ທັນໄປກວດຫັ້ນນ່າ. ບາງເທື່ອມັນຢູ່ເລິກນໍ ບາງເທື່ອເຮົາຟື້ນຟູດິນຂຶ້ນມາ ມັນກໍ່ຍັງເຫັນແດ່ບາງບ່ອນຫັ້ນນ່າ. ເຮົາຢາກປືດໃໝ່ ບາງເທື່ອມັນກໍ່ມີຢູ່ຕາມຈອມປວກບໍ່  ຢູ່ຕາມກົກໄມ້ ກົກຕອກຫັ້ນນ່າ ທີ່ເຂົາເຈົ້າຍັງບໍ່ທັນກວດ ວ່າຊັ້ນຊະ.”

ຍານາງ ກ່າວຕື່ມວ່າ ບັນຫາລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຢູ່ໃນຂົງເຂດກຸ່ມບ້ານ ຂອງຍານາງ ຖືວ່າຫຼຸດລົງຫຼາຍ ຍ້ອນອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌ ແລະພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຂອງແຂວງຊຽງຂວາງ ເຂົ້າມາໃຫ້ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບ ການປ້ອງກັນພັຍອັນຕະຣາຍ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ເຮັດໃຫ້ຊາວບ້ານ ສ່ວນຫຼາຍທີ່ໄປພົບເຫັນລະເບີດ ມີສະຕິລະວັງໂຕ ແລະໂທແຈ້ງໜ່ວຍງານ ກ່ຽວຂ້ອງ ເຂົ້າມາເກັບກູ້ລະເບີດ.

“ໄປ ເຂົາເຈົ້າກໍ່ໄປໂຄສະນາຢູ່ເຣື່ອງນີ້ນະ, ແຕ່ວ່າຍາມນີ້ແທບກະບໍ່ສູ້ມີລະ ວ່າຖືກບົ່ມບີຢູ່ຫັ້ນ ຖືກລະເບີດຢູ່ຫັ້ນຢູ່ນີ້ ກະບໍ່ສູ້ໄດ້ຍິນລະ ມີແຕ່ເຂົາເຈົ້າໄປກວດແລ້ວ ກະທຳລາຍ ຫຼືວ່າເຮົາເຮັດສວນບໍ່ ເຮົາປືດໄຮ່ ປືດນາ ເຫັນແລ້ວກໍຣາຍງານເຂົາເຈົ້າ, ເພາະວ່າເຂົາເຈົ້າກໍ່ໃຫ້ເບີເດ ທີ່ວ່າອັນຜູ້ໃດພົບເຫັນ ແລ້ວໃຫ້ຣາຍງານອົງການເພິ່ນຫັ້ນນ່າ.”

ຊາວບ້ານ ອີກຍານາງນຶ່ງ ຜູ້ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫຼືອ ໃນການສົ່ງເສີມອາຊີບຕັດຫຍິບ ຈາກອົງການເທີຣ່າ ຣີນາຍຊານສ໌ ເວົ້າວ່າ ການຊ່ອຍເຫຼືອຂອງອົງການດັງກ່າວ ໃນດ້ານການສົ່ງເສີມອາຊີບລ້ຽງເຜິ້ງ, ຕັດຫຍິບ ແລະປູກເຫັດ ເຮັດໃຫ້ຊາວບ້ານ ໄດ້ແລກປ່ຽນຊົມໃຊ້ ຜລິຕພັນພາຍໃນ ກຸ່ມບ້ານດຽວກັນ.

ດັງທີ່ຍານາງກ່າວວ່າ:

“ກະມີນໍ ສົມມຸດວ່າເຫັດ ເຮົາຕ້ອງການ ເຂົາເຈົ້າປູກຢູ່ຫັ້ນ ເຮົາຢາກຊື້ເອົາ ເຮົາກໍ່ບໍ່ໄດ້ອອກຕລາດ ເຮົາກໍ່ໄປຊື້ນຳເຂົາເຈົ້າ ເຂົາເຈົ້າປູກໄດ້ຫຼາຍກໍ.”

ທາງຜູ້ປະກອບການ ດ້ານການທ່ອງທ່ຽວ ທ່ານນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ເວົ້າວ່າ ບັນຫາລະເບີດບໍ່ທັນແຕກຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ຍັງໜ້າເປັນຫ່ວງຫຼາຍ ພໍສົມຄວນ ເພາະວ່າບັນຫານີ້ສົ່ງຜົລກະທົບ ຕໍ່ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວ ຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ໂດຍສະເພາະ ທົ່ງໄຫຫິນ ທີ່ປັດຈຸບັນ ຜ່ານການເກັບກູ້ລະເບີດ ແລະສາມາດເປີດໃຫ້ເຂົ້າຊົມໄດ້ 7 ແຫ່ງ ລວມໄປເຖິງແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວ ທາງທັມມະຊາຕອື່ນໆ. ແຕ່ກໍ່ຍັງມີອີກຫຼາຍບ່ອນ ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງອັນຕະຣາຍ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຊຶ່ງທາງພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ກໍ່ໄດ້ມີນະໂຍບາຍ ທີ່ຈະດຶງດູດ ນັກທ່ອງທ່ຽວ ເຂົ້າມາແຂວງຊຽງຂວາງຫຼາຍຂຶ້ນ.

ດັງທີ່ທ່ານກ່າວວ່າ:

“ໃນສະພາບຄວາມເປັນຈິງ ກະໜ້າເປັນຫ່ວງຫຼາຍສົມຄວນຢູ່ຫັ້ນນ່າ. ເພິ່ນກໍ່ໄດ້ວາງນະໂຍບາຍ ອິຫຍັງອອກມາຫຼາຍໆຢ່າງ. ກະດຶງນັກທ່ອງທ່ຽວ ຈາກຕ່າງປະເທດ ທັງລາວ, ໄທຍ ບໍ່, ຈີນ ບໍ່, ວຽດນາມ ບໍ່ ໃຫ້ເຂົ້າມາຫຼາຍ.”

ສຳລັບຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການເກັບກູ້ລະເບີດ ຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ. ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ພະຍາຍາມຕິດຕໍ່ ໄປຫາບັນດາອົງການ ເກັບກູ້ລະເບີດ ທີ່ປະຈຳຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ແຕ່ບໍ່ສາມາດຕິດຕໍ່ໄດ້.

ແຂວງຊຽງຂວາງ ເປັນແຂວງນຶ່ງຂອງລາວ ທີ່ຖືກຖິ້ມລະເບີດ ຢ່າງໜັກ ໃນປາງສົງຄາມອິນດູຈີນ ລະວ່າງປີ 1964-1973 ເຮັດໃຫ້ມີລະເບີດທີ່ຍັງບໍ່ທັນແຕກ ຫຼົງເຫຼືອຢູ່ເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ແລະພາໃຫ້ຊາວບ້ານ ທີ່ຖືກລະເບີດແຕກໃສ່ໄດ້ຮັບບາດເຈັບ ສູນເສັຽອົງຄະ ຫຼືເສັຽຊີວິດ ເຊິ່ງສົ່ງຜົລກະທົບ ຕໍ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະການທຳມາຫາກິນ ຂອງປະຊາຊົນໃນບໍຣິເວນນັ້ນ ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

ດ້ວຍເຫຕນີ້, ບັນດາອົງການສາກົນຕ່າງໆ ຈຶ່ງເຂົ້າມາຊ່ອຍເຫຼືອທາງການລາວ ໃນການເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຕາມຫຼັກມະນຸສທັມ ໂດຍສະເພາະຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ ອົງການ MAG UXO ຈາກປະເທດອັງກິດ ແລະອົງການ JMAS ຈາກປະເທດຍີ່ປຸ່ນ ໂດຍໄດ້ຮ່ວມມື ກັບໂຄງການເກັບກູ້ລະເບີດແຫ່ງຊາຕລາວ ຫຼື UXO Lao ທີ່ຣັຖບານລາວ ເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບ ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫຼືອ ຈາກຣັຖບານ ສະຫະຣັຖ ອາເມຣິກາ ແລະບັນດາປະເທດໂລກເສຣີ.

ທັງນີ້, ຣັຖບານລາວ ໄດ້ຖືເອົາບັນຫາລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ເປັນບູຣິມະສິດ ໃນເປົ້າໝາຍການພັທນາແບບຍຶນຍົງ ແຫ່ງຊາຕລາວ (National SDGs) ທີ 18 ເພື່ອສ້າງຊີວິດ ທີ່ປອດພັຍ ຈາກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກທີ່ຕົກຄ້າງ ເພື່ອການພັທນາແຫ່ງຊາຕ, ແຕ່ຈາກການຄາດການ ຂອງນັກວິຊາການ ລະບຸວ່າ ໃນປັດຈຸບັນ, ທົ່ວປະເທດລາວ ສຳເຣັດການເກັບກູ້ລະເບີດ ໄດ້ແຕ່ພຽງ 1% ຂອງລະເບີດ ທີ່ມີທັງໝົດເທົ່ານັ້ນ ແລະອາຈຕ້ອງໃຊ້ເວລາ ນັບພັນປີ ເຖິງຈະສາມາດ ເກັບກູ້ລະເບີດໄດ້ທັງໝົດ.