ຊາວບ້ານ ຫ້ວຍນ້ຳເຢັນ 5 ຄົນ ທີ່ຖີກຈັບເຈົ້າໜ້າທີ່ທະຫານ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຈັບໂຕ ໃນເດືອນ ເມສາ ທີ່ຜ່ານມາ ໄດ້ຮັບການປ່ອຍໂຕແລ້ວ.
ຊາວບ້ານທັງ 5 ຄົນ ໄດ້ຮັບການປ່ອຍໂຕໃນທ້າຍເດືອນ ກໍຣະກະດາ 2022 ທີ່ຜ່ານມາ ຫຼັງຈາກ ທີ່ເຂົາເຈົ້າຖືກຈັບຂັງ ຢູ່ຄຸກໜອງເຂັງ ທີ່ເປັນຄຸກທະຫານ ຢູ່ເມືອງໄຊທານີ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ.
ລາຍຊື່ ຊາວບ້ານທີ່ຖືກຈັບ ແລະ ຖືກປ່ອຍໂຕ ມີດັ່ງນີ້:
- ນາງ ບຸນມີ ອາຍຸ 55 ປີ
- ທ້າວ ຫງັດ ອາຍຸ 58 ປີ
- ທ້າວ ບຸນທະວີ ອາຍຸ 36 ປີ
- ທ້າວ ຄຳພຸດ ອາຍຸ 49 ປີ
- ພໍ່ຕູ້ ອຸ່ນ ອາຍຸ 72 ປີ
ຫຼັງຈາກຖືກປ່ອຍໂຕ ໃນເດືອນກໍຣະກະດາ ແລ້ວ ຕໍ່ມາໃນເດືອນກັນຍາ ຊາວບ້ານ ຈຶ່ງໄດ້ຮັບຄຳສັ່ງ ໃຫ້ມາຮັບຟັງຄຳຕັດສິນ ຕາມພາຍຫຼັງ.
ຊາວບ້ານ ທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະ ສຽງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
" ເຈົ້າ ໜ້າທີ່ປ່ອຍໂຕ ໃນທ້າຍເດືອນ ກໍຣະກະດາ ຫຼັງຈາກນັ້ນ ເພິ່ນຈັ່ງຮ້ອງໄປຕັດສິນ ໃນວັນທີ 22 ກັນຍາ ທີ່ຜ່ານມາ."
ຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ກ່າວວ່າ:
" ເຂົາ ເຈົ້າພຽງແຕ່ຖືກຂໍ້ຫາ ທີ່ໄປມ້າງປ້າຍ ຢູ່ປະຕູໂຂງ ທາງເຂົ້າຄ້າຍທະຫານ ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານມາສ້າງໃສ່ດິນບ້ານ ຂອງເຂົາເຈົ້າ ເທົ່ານັ້ນ."
ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກຊາວບ້ານ, ຊາວບ້ານບໍ່ໄດ້ຖືກນຳໂຕ ໄປຂຶ້ນສານທະຫານ ແຕ່ເຂົາເຈົ້າພຽງແຕ່ໄປຮັບຟັງຄຳຕັດສິນ ຂອງສານຢູ່ໃນຄຸກ ເທົ່ານັ້ນ.
ໃນການດຳເນີນ ຄະດີແບບນີ້, ມັນເປັນສິ່ງບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ຍິນກັນ ໃນການຕັດສິນ ຂອງສານ ໂດຍ ຊາວບ້ານບໍ່ໄດ້ຖືກນຳມາຂຶ້ນສານ ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ ສັ່ງໃຫ້ຊາວບ້ານ ມາຮັບຟັງຄຳຕັດສິນ ຂອງສານ ຢູ່ໃນຄ້າຍຄຸມຂັງ.
ນັກກົດໝາຍນຶ່ງ ຜູ້ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະ ສຽງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
" ເຣື່ອງ ດັ່ງກ່າວ ຈະມີເຣື່ອງຜົລປໂຍດເຂົ້າກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼື ຂັດກັບຜົລປໂຍດຜູ້ໃດຜູ້ນຶ່ງ, ແຕ່ວ່າ ບໍ່ແມ່ນເຣື່ອງປົກຕິ ທີ່ຈະມີເຣື່ອງໃນຮູບແບບ ລັກສະນະແບບນີ້."
ຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ກ່າວວ່າ:
" ເຂົາ ເຈົ້າຖືກຕັດສິນຈຳຄຸກທັງໝົດ 8 ເດືອນ ໃນຂໍ້ຫາ ມ້າງປ້າຍ ຢູ່ປະຕູໂຂງ ຄ້າຍທະຫານ ແຕ່ໃຫ້ຕິດຄຸກ 3 ເດືອນ ແລະ ຝາກໂທດໄວ້ 5 ເດືອນ."
ບັນຫາ ຂໍ້ຂັດແຍ່ງທີ່ດິນ ກໍຍັງບໍ່ທັນໄດ້ໄກ່ເກັ່ຽກັນ ແລະ ທາງການ ກໍຍັງບໍ່ທັນໄດ້ແກ້ໄຂວ່າ ທີ່ດິນເຂດທີ່ມີຂໍ້ຂັດແຍ່ງນັ້ນ ຈະໃຫ້ຊາວບ້ານ ຫຼື ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານຄ້າຍ 513 ເປັນຜູ້ຄອບຄອງ ເຊິ່ງຍັງບໍ່ທັນມີຄວາມແຈ້ງຂາວ ອອກມາຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ ທາງການ.
ຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ຍັງກ່າວຕື່ມວ່າ:
" ເຂົາ ເຈົ້າຍັງຈະຢູ່ ແລະ ທຳມາຫາກິນ ໃສ່ທີ່ດິນຕອນດັ່ງກ່າວຢູ່ ແຕ່ວ່າ ຖ້າມີໂຄງການ ຂອງຣັຖບານເຂົ້າມາ ເຂົ້າເຈົ້າກໍມອບດິນໃຫ້ ແຕ່ເຂົາເຈົ້າ ຕ້ອງໄດ້ຮັບຄ່າຊົດເຊີຍ ເພາະວ່າຢູ່ທີ່ດິນຕອນດັ່ງກ່າວ ມາແຕ່ພໍ່ແຕ່ແມ່."
ສ່ວນວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ທະຫານຄ້າຍ 513 ທີ່ເປັນຄູ່ກໍຣະນີ ກັບຊາວບ້ານ ກໍຍັງຄົງຢູ່ໃນທີ່ດິນ ດັ່ງກ່າວ ຄືກັນ.
ທີ່ຜ່ານມາ ຊາວບ້ານ ໄດ້ຂຽນຄຳຮ້ອງທຸກ ໄປຫາໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ລົງມາແກ້ໄຂ ແຕ່ໜ່ວຍງານກ່ຽວຂ້ອງ ກໍຖິ້ນພຸ້ນ, ຖິ້ມພີ້ ແຕ່ຖ້າເປັນແນວນັ້ນ ຊາວບ້ານກໍຢືນຢັນວ່າ ຍັງຈະສືບຕໍ່ເຮັດກິນ, ປູກຝັງ, ລ້ຽງສັດ ຢູ່ຕອນດິນດັ່ງກ່າວ.
ຊາວທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
" ເຈົ້າ ໜ້າທີ່ກໍບໍ່ເວົ້າຫຍັງ ພຽງແຕ່ບໍ່ຂ້າ ບໍ່ຕີກັນ ລະກະແລ້ວ."
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານ ໄດ້ປ່ອຍຊາວບ້ານ ອອກຈາກຄຸກ ແຕ່ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ຊາວບ້ານ ໄປເວົ້າ ຫຼື ອອກຂ່າວອີກ.
ຊາວບ້ານ ອີກຄົນນຶ່ງເວົ້າວ່າ:
" ເຈົ້າ ໜ້າທີ່ຫ້າມ ບໍ່ໃຫ້ໄປເວົ້າ ໄປໂຄສະນາຫຍັງ ຖ້າອອກຂ່າວຫຼາຍ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຈະຈັບໃສ່ຄຸກອີກ."
ຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
“ເວລາເຮົາເວົ້າໄປເວົ້າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຖາມວ່າ ແມ່ນໃຜເປັນຄົນໄປບອກ ເຮົາກະເລີຍມິດເລີຍ ເຮົາກະເລີຍບໍ່ເວົ້າຫຍັງເລີຍ.”
ນັກກົດໝາຍ ທ່ານດຽວກັນນີ້ ກ່າວວ່າ:
“ເຖິງວ່າຊິຜິດ ຊິຖືກແນວໃດ ກະຕ້ອງອີງໃສ່ກົດໝາຍ ທີ່ມີຊ່ອງທາງ ໃນການແກ້ໄຂ ໄວ້ຊັດເຈນແລ້ວ.”
ໃນຄວາມຄິດເຫັນ ຂອງນັກສິທທິມະນຸສແລ້ວ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຄວນເຈລະກັບຊາວບ້ານ ແທນທີ່ຈະໃຊ້ອຳນາດຈັບກຸມຊາວບ້ານ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບີ້ຣ໌ຕຊັນ (Phil Robertson) ຮອງຜູ້ອຳນວຍການ ອົງການ ສິ້ງຊອມ ດ້ານສິທທິມະນຸສ ຫຼື Human Rights Watch ປະຈຳຂົງເຂດເອເຊັຽ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
" ເຈົ້າໜ້າທີ່ທະຫານ ຄວນຈະຕ້ອງເຈລະຈາ ກັບຊາວບ້ານ ໃນກໍຣະນີຂໍ້ຂັດແຍ່ງທີ່ດິນ ແທນທີ່ຈະໃຊ້ອຳນາດ ໄປຈັບເຂົາເຈົ້າໃສ່ຄຸກ ເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນ ຍ້ອນວ່າ ຊາວບ້ານ ກໍອ້າງສິທຂອງເຈົ້າ ໃນທີ່ດິນດັ່ງກ່າວ ການໃຊ້ອຳນາດ ໄປກັກຂັງຊາວບ້ານ ເປັນການລະເມີດສິທທິມະນຸສ ແລະ ສົມຄວນຈະຖືກປະນາມ ."
ຢູ່ໃນປະເທດລາວ ຍັງບໍ່ມີໜ່ວຍງານ ທີ່ເປັນອິສຣະ ໃນການກວດກາ ການໃຊ້ອຳນາດ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ຜູ້ທີ່ໃຊ້ອຳນາດ ກັກຂັງຊາວບ້ານ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບີ້ຣ໌ຕຊັນ (Phil Robertson) ກ່າວວ່າ:
" ຄວນມີການສືບສວນ ທີ່ເປັນອິສຣະ ແລະ ສະເພາະບຸກຄົນ ທີ່ຈັບຊາວບ້ານ ແລະ ຜູ້ທີ່ກະທຳການ ແບບນີ້ ຈະຕ້ອງຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ການກະທຳຂອງຕົນເອງ ."
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບີ້ຣ໌ຕຊັນ (Phil Robertson) ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
" ມັນເປັນເຣື່ອງທີ່ຮັບບໍ່ໄດ້ ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ທະຫານ ປົກປິດການລະເມີດສິທ ໂດຍມີການນາບຂູ່ ຊາວບ້ານ ບໍ່ໃຫ້ເວົ້າເຖິງ ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນ . ເປັນທີ່ກະຈ່າງແຈ້ງແລ້ວວ່າ ຣັຖບານລາວ ລົ້ມແຫຼວ ໃນການປົກປ້ອງ ສິທນຳໃຊ້ທີ່ດິນ ຂອງປະຊາຊົນລາວ."
ຊາວບ້ານ ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາໃສ ແລະ ບໍ່ຮູ້ວ່າ ຈະໄປຢູ່ບ່ອນໃດ ສະນັ້ນເຂົາເຈົ້າ ຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຢູ່ ທີ່ດິນຕອນດັ່ງກ່າວ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
" ເຂົາເຈົ້າບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ເດ້ ບາງຄົນກະຖືກທາງຣົຖໄຟ ດິນໝົດລະກະບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ ບາງຄົນກະ , ໂອ້ຫຼາຍຢ່າງນະ ການດຳລົງຊີວິຕ ເຂົາເຈົ້ານະ. ບາງຄົນກະບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ ໝົດຕົນ ໝົດໂຕ ລະກະພາກັນມາຢູ່ຈັ່ງຊີ້ນ່າ ແຕ່ວ່າດິນນັ້ນ ເປັນດິນເດີມ ຂອງເຈົ້າແທ້ ກະສືບທອດມາ ຫຼາຍຊົ່ວຄົນແລ້ວ."
ສ່ວນ ວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານ ກໍຍັງຕັ້ງຄ້າຍ ຢູ່ໃນເຂດດັ່ງກ່າວ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຍ້າຍ ໄປທາງໃດ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທ້ອງຖິ່ນ ທ່ານນີ້ ໄດ້ກ່າວຕື່ມວ່າ:
" ໂອ ເພິ່ນ ກະຍັງຢູ່ແທ້ ແລະ ທາງເທິງກະຍັງບໍ່ທັນເຫັນວ່າ ຈັ່ງໃດ ຍັງບໍ່ທັນລົງມາແກ້ບັນຫາ."
ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ພະຍາຍາມ ຕິດຕໍ່ຫາເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານ ຄ້າຍ 513 ທີ່ເປັນຄູ່ກໍຣະນີ ກັບຊາວບ້ານ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະຫານ ຢູ່ຄຸກໜອງເຂັງ, ແຕ່ບໍ່ສາມາດຕິດຕໍ່ໄດ້.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ກໍໃຫ້ເຫດຜົລວ່າ ທີ່ດິນທີ່ມີຂໍ້ຂັດແຍ່ງກັນນັ້ນ ເປັນດິນຂອງຣັຖ.
ທ່ານ ພູວອນ ພົງລາດແກ້ວ ຮອງເຈົ້າເມືອງ ນາຊາຍທອງ ເຄີຍກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
" ບໍ່ ແມ່ນດອກເນາະ ອັນພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນເວົ້າຫັ້ນ ມັນບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງດອກ ອັນນັ້ນຫັ້ນນ່າ ສຳຄັນ ກະມີແຕ່ເບິ່ງທາງນະຄອນຫລວງ ເພິ່ນຊິແກ້ແນວໃດ ເພິ່ນຊິວ່າແນວໃດກ່ອນຫັ້ນນ່າ."
ທ່ານ ພູວອນ ພົງລາດແກ້ວ ຍັງກ່າວຕື່ມວ່າ:
" ຂາຍ ທອດກັນວ່າຈັ່ງຊີ້ຊາ ຈັບຈອງຊັບຊ່າວ ຊື້ຂາຍ ຂາຍທອດກັນມາ ເພາະວ່າ ມັນມີເອກສານເດ້ທາງຜແນກກະສິກັມ ເພິ່ນມອບໃຫ້ທາງ ກອງບັນຊາການ ທະຫານ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເພິ່ນມີເອກສານ ປະສານນຳ ນະຄອນຫລວງເພິ່ນມີເດ້."
ມີຊາວບ້ານຜູ້ທີ່ອ້າງສິທ ເປັນເຈົ້າຂອງທີ່ດິນ ໃນເຂດດັ່ງກ່າວ 42 ຄອບຄົວ ຢູ່ໃນເນື້ອທີ່ດິນ ປະມານ 200 ປາຍ ເຮັກຕ້າຣ໌ ທີ່ຂຶ້ນກັບບ້ານສີສະຫວາດ ເມືອງນາຊາຍທອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເຊິ່ງໃນນັ້ນ ມີປະຊາຊົນບ້ານ ສີສະຫວາດ 7 ຄອບຄົວ ແລະ ປະຊາຊົນບ້ານຫ້ວຍນ້ຳເຢັນ 35 ຄອບຄົວ ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ.
ຊາວບບ້ານເຣີ່ມມາຢູ່ ແລະ ຕັ້ງຫຼັກປາກຖານ ຢູ່ໃນເຂດດັ່ງກ່າວ ນັບແຕ່ປີ 1988-1989 ເປັນຕົ້ນມາ ຫຼັງຈາກທີ່ມີການສ້າງເຂື່ອນ(ອ່າງ)ນ້ຳຫຸມ ຍ້ອນວ່າ ບ້ານເກົ່າຂອງເຂົາເຈົ້າ ຖືກນ້ຳຖ້ວມ.
1988-1989 ຜແນກກະສິກັມ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ມາເຮັດນິຄົມລ້ຽງງົວ ແລະ ໂຄງການນິຄົມລ້ຽງສັດບໍ່ສາມາດ ດຳເນີນການໄປໄດ້ ແລະ ຕໍ່ມາ ຜແນກກະສິກັມ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຈຶ່ງມອບທີ່ດິນເຂດດັ່ງກ່າວ ໃຫ້ກອງບັນຊາການ ທະຫານ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ສ່ວນວ່າ ຊາວບ້ານ ອ້າງສິທເປັນເຈົ້າຂອງທີ່ດິນ ໃນເບື້ອງຕົ້ນ ກໍບໍ່ຍ້ອມ ເພາະວ່າ ເຂົາເຈົ້າເຫັນວ່າ ທີ່ດິນຕອນດັ່ງກ່າວ ເປັນດິນເດີມຂອງເຂົາເຈົ້າ ສະນັ້ນ ຈຶ່ງເກີດຂໍ້ຂັດແຍ່ງ ລະຫວ່າງຊາວບ້ານ ກັບ ເຈົ້າໜ້າທີ່ທະຫານ ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ.