ຢູ່ປະເທດລາວ ມີຜູ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ 6 ຄົນ

ມາຮອດປັດຈຸບັນ ຄະນະເຮັດວຽກ ດ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ຮັບລາຍງານ ຈາກບຸກຄົນ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງວ່າ ມີ 6 ກໍລະນີ ທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນຢູ່ປະເທດລາວ, ອີງຕາມຄໍາເວົ້າ ຂອງຍານາງ ອັງຄະນາ ນີລິໄພຈິດ ອາດີດສະມາຊິກ ຄະນະເຮັດວຽກດ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ຫຼື Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances (WGEID) ຕໍ່ວິທຍູເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 30 ສິງຫານີ້.

(ພາສາໄທ)...ຍານາງກ່າວ່າ “ກໍລະນີອູ້ມຫາຍໃນລາວ ກໍມີປະມານ 6 ຄົນ ຊຶ່ງກໍເປັນລາຍງານ ທີ່ Working Group ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ຮັບເລື້ອງໄວ້ ແລະຕິດຕໍ່ໄປທາງລັດຖະບານລາວ ເພື່ອທີ່ຈະຕາມຫາໂຕ ລວມເຖິງກໍລະນີຂອງ ອັອດ ໄຊຍະວົງ. ອັອດ ກໍເປັນຄົນລາວ ແຕ່ເຂົາຫາຍສາບສູນ ທີ່ປະເທດໄທ ເພາະສະ ນັ້ນ ອັອດ ນີ້ ຈະເປັນກໍລະນີຂອງປະເທດໄທ. ສ່ວນອີກ 6 ຄົນ ກໍຈະເປັນກໍລະນີ ຂອງປະເທດລາວ ຊຶ່ງກວມເອົາທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນໍາດ້ວຍ.” 

ກໍລະນີ ການຖືກບັງຄັບຫາຍສາບສູນ ທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບຄົນລາວ 6 ຄົນທີ່ວ່ານັ້ນ ແມ່ນມີຄວາມກ່ຽວຂ້ອງກັບການ ທີ່ປະຊາຊົນລາວ ຖືກຈໍາກັດສິດ ເສລີພາບ ແລະຈາກການສືບສວນ ສອບສວນໃນເບື້ອງຕົ້ນ ພົບວ່າ ແມ່ນເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດ ຫຼືຄົນຂອງລັດກ່ຽວຂ້ອງ ຊຶ່ງຍາດພີ່ນ້ອງ ຂອງຜູ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາຍສູນ ເຊື່ອວ່າ ໜ້າຈະແມ່ນເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດ ເປັນຜູ້ລັກພາໂຕ ດັ່ງທີ່ຍານາງ ອັງຄະນາ ນີລະໄພຈິດ ກ່າວວ່າ:

(ພາສາໄທ) ຍານາງກ່າວວ່າ “ຄືບໍ່ໄດ້ຈໍາກັດປະເດັນນໍ ບໍ່ວ່າເຈົ້າຈະຫາຍດ້ວຍວິທີໃດ ຖືກລັກພາໂຕ ຖືກອີ່ຫຍັງກໍແລ້ວແຕ່ ມີປະເດັນດຽວ ກໍຄືຖືກຈັບ ຖືກຄວບຄຸມໂຕ ຖືກຈໍາກັດເສລີພາບ ໂດຍການກະທໍາຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດ ຫຼືຄົນຂອງລັດ ໃນກໍລະນີທີ່ຍາດເຊື່ອວ່າ ໜ້າຈະເປັນເລື່ອງຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດ ເປັນຜູ້ລັກພາໂຕ.”

ໃນຈໍານວນຜູ້ທີ່ຖືກບັງໃຫ້ຫາຍສາບສູນ 6 ຄົນນັ້ນ ແມ່ນຮວມທັງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັດທະນາສັງຄົມທ່ີດີເດັ່ນຂອງລາວ ຜູ້ໄດ້ຮັບລາງວັນ ຣາມອນ ແມກໄຊໄຊ ໃນປີ 2005 ນັ້ນນໍາດ້ວຍ.

ເຖິງແມ່ນວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຈະໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນໄປແລ້ວ ເກືອບເຖິງ 12 ປີ ແຕ່ລັດຖະບານລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຂໍ້ມູນ ກ່ຽວກັບຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການສືບສວນ ສອບສວນ ແກ່ສະ ມາຊິກຄອບຄົວຂອງທ່ານ ດັ່ງ ຍານາງ ອຶ້ງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ຜູ້ເປັນພັນລະຍາຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທະຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 30 ສິງຫາ 2024 ນີ້ວ່າ:

“ເຂົ້າມາ 12 ປີແລ້ວ ທີ່ ສົມບັດ ຖືກຫາຍສາບສູນໄປ ຊຸ່ມ ເມັ້ງ ກໍຍັງຮ້ອງຂໍຢາກໄດ້ຄໍາຕອບຈາກລັດຖະບານລາວ ສົມບັດ ຢູ່ໄສແລ້ວ ຍັງມີຊີວິດຢູ່ບໍ ແຕ່ວ່າຮຽກຮ້ອງສໍ່າໃດ ກໍບໍ່ໄດ້ຄໍາຕອບ ລັດບານລາວບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄໍາຕອບ ໃຫ້ ຊຸ່ມ ເມັ້ງ ຈັກຄົນເລີຍ ອັນນີ້ມັນພາໃຫ້ລໍາບາກໃຈ ບໍ່ໄດ້ຮູ້ວ່າ ປັດຈຸບັນ ສົມບັດ ຢູ່ໄສ.”

ຍາງນາງກ່າວຕື່ມວ່າ ທີ່ຜ່ານມາ ຍານາງ ກໍໄດ້ພະຍາຍາມຖາມທາງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະຕິດຕາມຄວາມຄືບໜ້າ ກ່ຽວກັບການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນໍາເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດຂອງລາວ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ແຕ່ບໍ່ໄດ້ຮັບຄໍາຕອບ ຢ່າງກົງໄປກົງມາ. ພວກເພີ່ນໃຫ້ຄໍາຕອບ ຜ່ານຜູ້ຕາງໜ້າ ແລະອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ທີ່ເຮັດວຽກດ້ານສິດທິມະນຸດວ່າ  ຍັງຢູ່ໃນລະຫວ່າງ ການດໍາເນີນການສືບສວນ ສອບສວນ ແລະບໍ່ໄດ້ເວົ້າເຖິງຄວາມຄືບໜ້າແນວໃດໃຫ້ຮູ້.

ຍານາງ ອຶ້ງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ເວົ້າຕື່ມວ່າ ເນື່ອງຈາກຢູ່ປະເທດລາວ ຍັງມີການບັງຄັບຄົນໃຫ້ຫາຍສາຍສູນ ຫຼາຍກໍລະນີ ສິ່ງທີ່ສະມາຊິກຄອບຄົວ ແລະຍາດພີ່ນ້ອງຂອງຜູ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຄວນເຮັດ ຄືເດີນໜ້າຖາມ ແລະຕິດຕາມຄວາມຄືບໜ້າ ຈາກທາງການລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ອັນຈະນໍາໄປສູ່ການຮູ້ຄວາມຈິງ ແລະຄວາມຍຸຕິທໍາ ດັ່ງທີ່ຍານາງກ່າວວ່າ:

“ອັນນີ້ ຜູ້ໃດກໍບໍ່ຢາກວ່າ ຄອບຄົວໂຕເອງໄດ້ຫາຍສາບສູນໄປນໍ ແຕ່ວ່າກໍລະນີເກີດຂຶ້ນແລ້ວ ຖ້າວ່າມີຜູ້ອື່ນ ແລະຖືກກໍລະນີແບບນັ້ນ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ກໍວ່າ ຕ້ອງຖາມ ຢ່າສູ້ຢ້ານ ຢ່າສູ້ມິດ ຖ້າວ່າຄອບຄົວບໍ່ໄດ້ຖາມ ບໍ່ໄດ້ຮຽກຮ້ອງ ມັນກໍບັນຫາໂຕນີ້ ກໍບໍ່ໄດ້ແກ້ໄຂ.”

ກ່ອນໜ້ານີ້ ຄືເມື່ອວັນທີ 25 ກັນຍາ 2023 ຄະນະກໍາມະການ ສິດທິມະນຸດ ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ລະບຸວ່າ ລັດຖະບານລາວ ຍັງໃຊ້ຂໍ້ຄວາມຊໍ້າໆ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົ້າໃຈຜິດ ແລະບໍ່ສາມາດ ລາຍງານຄວາມຄືບໜ້າໃດໆໄດ້ ກ່ຽວກັບກໍລະນີ ການຫາຍສາບສູນຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ວ່າ ຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນໃດໄດ້ ແລະບໍ່ທັນໄດ້ອັບເດດ ຄວາມຄືບໜ້າໃດໆ ໃຫ້ແກ່ຄອບຄົວຂອງເຂົາເຈົ້າຮັບຮູ້ ນັບແຕ່ປີ 2017 ມາ.

ປັດຈຸບັນ ທາງການລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮ່ວມລົງນາມໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ ສົນທິສັນຍາລະຫວ່າງປະເທດ ວ່າດ້ວຍການຄູ້ມຄອງ ການບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນທຸກຄົນ ຫຼື International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance (ICPCED) ຊຶ່ງເປັນສົນທິສັນຍາ ທີ່ມີເປົ້າໝາຍຄຸ້ມຄອງບຸກຄົນ ຈາກການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນໂດຍເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດ ທີ່ສ້າງຄວາມຢ້ານກົວ ແລະຄວາມບໍ່ປອດໄພ ໃຫ້ແກ່ສັງຄົມ. 

ເນື່ອງໃນໂອກາດ ວັນລະນຶກເຖິງຜູ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນສາກົນ ວັນທີ 30 ສິງຫາ ຂອງທຸກປີ ຄະນະເຮັດວຽກ ດ້ານການບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຂອງສະ ຫະປະຊາຊາດ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສຽ ຮວມຕົວກັນຕໍ່ສູ້ ແລະຕ້ານການບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ເພື່ອຍຸຕິອາດຊະຍາກໍາ ທີ່ຮ້າຍແຮງດັ່ງກ່າວນີ້ ຮ່ວມກັນ.