Uyghur közetküchiler, xitay bilen firansiyening oriniwélishni cheklishidiki perq üstide toxtaldi
2016.08.09
Xitayning Uyghur rayonluq hökümitining organ béti bolghan tengritagh tori tünügün firansiyening ayallarning oriniwélishini cheklesh qanuni we ijra'atliri heqqide bir tonushturush maqalisi élan qilghan. Maqalini oqughan Uyghur közetküchiler mezkur maqalining xitayning Uyghurlargha qaratqan diniy cheklimilirini aqlash üchün élan qilghanliqini ilgiri sürdi we xitaydiki oriniwélishni cheklesh bilen firansiyediki oriniwélishni cheklesh arisidiki mahiyetlik perqler üstide pikir bayan qildi.
Biz bu témida aldi bilen tengritagh toridiki mezkur sélishturma heqqide türkiyediki siyasiy közetküchi extem ependining pikrini soriduq. So'allirimizgha élxet arqiliq jawab bergen extem ependi, firansiyening démokratik bir dölet ikenlikini, xitay firansiyening oriniwélishini cheklesh qanunini öginishtin awwal firansiyening asasiy qanunini we asasiy qanun'gha hörmet qilish en'enisini öginishi kéreklikini ilgiri sürdi. Bu heqte pikir bayan qilghan ilshat hesen ependi bolsa xitayning Uyghur rayonidiki ishghaliyetchi bir hakimiyet ikenlikini eskertip, xitayning Uyghur rayonida qanun chiqirish heqqi yoqluqini otturigha qoydi.
Siyasiy közetküchi extem ependining qarishiche, firansiyening oriniwélishni cheklishi, bixeterlik mesilisi bilen birlikte, musulman ayallarning jem'iyetke keng arilishishi, firansiyediki mewjut erkinliktin toluq behrimen bolushini meqset qilghan, xitayning cheklishi bolsa, Uyghurlarni milliy we diniy kimliktin uzaqlashturushni meqset qilghan.
Közetküchi ilshat ependining qarishiche, firansiyediki oriniwélish mesilisi, firansiye axbaratida talash-tartish qilin'ghan, keng mulahize qilin'ghan, oxshimighan pikirlerning otturigha qoyulup toghra-xatasi ayrilghan we axirida firansiye parlaméntida muzakire qilinip ijra qilin'ghan؛ emma Uyghur rayonidikisi undaq emes, bu mesilide Uyghurlargha pikir qilish, munazirilishish, chüshendürüsh heqqimu bérilmigen, peqet xitay kompartiyisining qarari bilen ijra qilin'ghan we qorchaq bir mejlisning saxta testiqi bilen ijra qilin'ghan.
Közetküchi extem ependining élxet arqiliq bergen jawabida otturigha qoyulushiche, Uyghur musulman ayallirining orniwélishi qandaqtur erkinliktin qéchish emes, belki zorliniwatqan xitay medeniyitidin özini qachurush, chekliniwatqan diniy étiqad we örp - adetlirini qoghdash we hetta xitayning diniy cheklimilirige qarshi meydan we pozitsiyesini ipadilesh meqsitide otturigha chiqqan.
Közetküchi ilshat ependimu bu heqte oxshash nuqtini tekitlidi.
Yuqiridiki ulinishtin xitayning musulman ayallarning orinishni cheklishi bilen firansiyening cheklimisi heqqidiki mahiyetlik perqler heqqidiki melumatni anglaysiler.
Bu maqalini iltebir tehrirlidi.