Haway yighinida némiler otturigha qoyuldi?

20‏-Esir amérika esiri bolghandek, 21‏-esirningmu amérika esiri bolidighanliqi ber heqtur.

“Erkin soda kélishimi” eng awwal 2005-yili sin'gapor, yéngi zéllandiye, chili, bironi qatarliq döletler asiya-tinch okyan hemkarliqi da'iriside imza qoyghan, köp tereplik, erkin soda kélishimi idi. Deslepte bu ish héchkimning diqqitini tartmighan idi. Prézidént obama aqsaraygha kirgendin kéyin “Amérikining asiyagha qaytip kelgen” likini jakarlidi. Konkrét bir qedem süpitide amérika, 2009‏-yili “Erkin soda kélishimi” imzalash üchün söhbet ötküzdi. Bügünki künde bu kélishimge qatnashqan döletlerning sani 9 gha yetti. Eger bu kélishimge yaponiyimu qatnishidighan bolsa, eza döletlerning yilliq milliy daramiti 22 tirilyon 3 yüz milyard bolidu. Dunya sodisining 35.5 Pirsentini igilep eng büyük erkin soda rayonigha aylinidu.

Özining neziride asiyada chong dölet atalghan xitay, özining neziride dunya boyiche iqtisadi téz tereqqiy qiliwatqan xitay, bu kélishimning sirtigha qéqip chiqiriwétildi. Xitayning sana'et ministiri bu jyenxwa, hazirghiche her qandaq bir teshkilat yaki her qandaq bir dölet xitayni bu kélishimge teklip qilmidi dep körsetti. Kélishimning telep we shertlirini inchikilik bilen oqughanda xitayni chetke qaqidighan puraq chiqip turidu. Mesilen, muhit asrash mehsulatlirining tamozhna béjini töwenlitishni ümid qilish mesilisi, xitaygha qaritildi, énérgiye serpiyatini töwenlitish mesilisini ümid qilish xitaygha qaritildi. Dölet igilikidiki shirketler tawar mallirini aldi-satti qilghanda we mulazimet ishlirida, soda-tijaret sheklide heriket qilishni ümid qilish, éniqki xitayning dölet igilikidiki shirketlirige qaritildi.

Emeliyette, amérika 2009‏-yili kélishimge qatnashqandin kéyin, bu kélishim bashqilar teripidin “Junggoni chekleshke qaritilghan” dep qaraldi.
 2011‏-Yili 11‏-ayning 13‏-küni amérika awazi: amérika yétekchilikide asiya-tinch okyan rayonida erkin soda rayoni qurush tesewwuri bu qétimqi asiya-tinch okyan iqtisadi hemkarliq aliy derijilikler yighinida ilgirileshke érishti, dep körsetti.