Qurghaqchiliq, pul paxalliqi we acharchiliq

Iqtisadshunaslar yémek-ichmek mehsulatlirining bahasi örligen iken, bashqa mehsulatlarning bahasimu tézlik bilen örleydu dep körsetti.

“Alma géziti” ning 10-künidiki xewirige asaslan'ghanda, xitayning bash ministiri win jyabaw 9-küni dölet kabinétining yighinigha riyasetchilik qilghanda, istémal buyumlirining bahasini muqimlashturush toghrisida sözlewétip, pul paxallishishning aldini élip, iqtisadning tereqqiyatini muqimlashturush bilen birge, jem'iyetning muqimliqini ishqa ashurushni tekitlidi. Ashliq ishlepchiqirishqa sélin'ghan desmayining üzlüksiz örlishige qarita, qollash sijilliqini kücheytish toghrisida toxtaldi.

Xitayning merkizi bankisi toyluqsizla 9-künidin bashlap pul-mu'amile organlirining qerz bérish we amanet qoyush ölchemlirini békitip, bir yil amanet qoyghuchilargha 0.25 Ösüm qoshup béridighanliqini élan qildi. Téxi yéqindila, buningdin 45 kün burun amanetke ösüm qoshup béridighanliqini élan qilghan idi.

Fransiye radi'osi 9-küni "xitay iqtisadshunaslirining pikirlirige asaslan'ghanda, merkizi bankining ösüm qoshup béridighanliqini élan qilishi, xitayning ichki qismida sel qarashqa bolmaydighan pul paxallishishning bésimigha munasiwetlik"dep körsetti.

“Wol strét géziti”: "tekshürüshtin doklat yazghan iqtisadshunaslarning sözlirige asaslan'ghanda, buningdin kéyinki bir qanche ay ichide xitayda pulning paxallishishi kéngiyishi mumkin. Yéqindin béri xitayda yüz bergen qurghaqchiliq yémek-ichmek mehsulatliri bahasining yene tiz sür'ette örlishini keltürüp chiqirishi mumkin" dep körsetti.

Birleshken döletler teshkilatining "ashliq yéza igilik fondi" 1-ayning 15-küni agahlandurup, xitayda ashliq ishlepchiqiridighan 5 ölke éghir qurghaqchiliq apitige duchar bolidu. Bu ölkiler xitayda omumi ishlepchiqirilidighan bughdayning 3den2 qismini ishlepchiqiratti" dep körsetti.

Siti bankisi iqtisadshunasliri teyyarlighan bir parche doklatida, ötken yilgha sélishturghanda, qurghaqchiliqning bu yilqi éghirliq derijisini nöwette békitkili bolmaydu. Biraq, ehwal özidin özige melumki, heqiqeten xeterlik, bolupmu yer shari yémek-ichmekning bahasigha köz tikip turghan hazirqi shara'itta téximu xeterlik dep körsetti.

Ashliq,acharchiliq dése 20-esirning 60-yillirida xitay 3 yilliq tebi'iy apet dep atiwalghan, emeliyette 3 yil uda ishlepchiqarghan ashliqni sabiq sowiétler hökümitige ötküzüp bérip, siyaset arqiliq acharchiliq peyda qilip, atom qoralliri téxnikisigha érishmekchi bolghan maw zédung, xitaydikisini qoyup turayli, mustemlike Uyghuristanda qanchilighan ademlerning achliqtin ölüshige sewebkar boldi?

Aliy mektepte oquwatqan chaghlirimiz idi. Süpürge qonaqning uruqini, aq qonaqni qazanda qaynitip béretti. Bundaq tamaq bilen ozuqlan'ghan oqughuchilarning qorsiqi köpüp kétetti, qewziyet bolup qalatti... Bahar ayliri-sériqtal dewri kelgende, oqughuchilar mütellipjan qara yaghachliqigha chiqip side derixining poklirini sézip kiretti. Ashpezler yumshaq choqup yaki képekke arilashturup, yaki qonaq unigha arilashturup qasqanda, tawida pishurup béretti. Tonurgha yaqqili bolmaytti... Déhqanlarning körgen künlirini bir xuda bilmise, bende bendining derdige hemdertmen bolalmaytti. Toyghudek bir parche nan yoq, ach qalghan ademler qorsiqi köpüp ketken halette yol töpiside ölüp qalatti...

Qarighanda, xitayda pul paxalliqining ezweylep kétishi, qurghaqchiliq, ashliq ishlepchiqirish kemlep kétish tehditi hemme ademning béshini aghritidighan tehdittur. Xitayda néme özgirish bolsa bolsunki, hergiz acharchiliq yüz bermisun, acharchiliq, bir-ikki ademgila kélidighan tehdit emes, bu omumi xelqqe kélidighan tehdittur.

Paydilan'ghan béketler “Xitaygha nezer” tor biti 2-ayning 10-küni "chet'el metbu'atliri pul paxalliqi boyiche xitaygha agahlandurush berdi..." Mawzuluq maqale.