Xitay “Shinjang” ni saqchilar ölkisige aylandurup qoydimu?

Netijide xitay hökümiti jenubiy déngizda zor derijide yol qoyushqa mejbur boldi. Shunga nöwette jenubiy déngizdiki jiddiylik bir az peskoyigha chüshüp qaldi. Buning tamam eksiche, xitayning mustemlikisi Uyghuristan'gha esker yötkishi, saqchi qoshunlirini yötkishi, mesilen, bu yil 7‏-ayning 1‏-küni aqsuda musteqilliq telep qilghan teshwiq-wereqiler peyda bolghandin kéyin, 8‏-ayning 5‏-küni xitay hökümiti “Yilpiz” alahide saqchi qisimlirini kucha nahiye we aqsu wilayitige yötkep keldi. Birla ürümchi shehirige, yéqinda yene 3 mingdin artuq saqchi qoshunlirini orunlashturdi, 2009 yili5‏-iyul qirghinchiliqini yolgha qoyup xitay memlikiti tewesidin 31 ölke, sheherdin eskiri qisim we saqchi qisimlirini yötkep kelgen. Uyghuristan bilen pakistan chégrasigha yéqinda, d f 11a belgilik bombilarni orunlashturdi.14-Noyabirdin, 27‏-noyabirghiche, Uyghuristan'gha yéqin pakistan chégrasi ichide “Sherqi türkistan küchliri” ge qarshi herbiy manéwir ötküzdi.

Yuqiriqi alametler xitay mustemlikichilirining “Shinjang”-bu ölkini xitayning saqchi ölkisige aylandurup qoyghanliqidin dérek berdi. Xitay bilen hindistan söhbitide, xitay terepning keshmir mesilisini kötürüp chiqishi qiziqarliq bir ish bolup, qa'ide boyiche hindistan bilen xitayning chégra munasiwetliri jiddiylishishi kérek idi.

Tamamen buning eksiche, xitay bilen pakistan birliship, Uyghurgha qarshi manéwir élip bériwatqan bir chaghda, natoning uchquchisiz ayropilani pakistan chégra qisimlirini bombardiman qildi. Nato mushu peytte bek yaxshi ish qildi. Natoning térrorchilargha qarshi bu herbiy herikitini siyasiy musapir Uyghurlar qollaymiz déyishti. Chünki, bu yerde birliship herbiy manéwir qiliwatqan térrorchilar, pakistanning dölet térrorchiliqini we xitayning dölet térrorchiliqini yolgha qoyghuchi herbiy qisimlar idi.

 Shuningdin kéyinla pakistan puqraliri amérikigha qarshi namayish ötküzdi. Mesilen, jenubiy Uyghuristan Uyghurlirimu xitaygha qarshi, pakistan'gha qarshi namayish qilishi zörür idi. Biraq, xitay hökümiti bundaq namayish qilishqa yol qoymaytti. Hazir xitay mustemlike Uyghuristan'gha éghir qorallarni yötkidi. Néme ish qilmaqchi, hindistan'gha urush achmaqchimu yaki Uyghurlarni qirghin qilishqa teyyar turmaqchimu? xitay Uyghuristan'gha saqchi qisimlirini, herbiy qisimlirini yötkigende “Muqimliqni saqlash” üchün dep at qoyuwaldi.

“Muqimliqni saqlash” xitayning ichki siyasiti bilen tashqi siyasitining birdeklikini saqlashni meqset qilamdu yaki xitayning ichki jehettiki zorawanliqi yene shu xitayning tashqi jehettiki zorawanliqini keltürüp chiqiramdu? bu weziyet bügün hem xitaygha baghliq, hem xitayning etrapidiki döletlerning bixeterlikige baghliq dunyaning weziyiti bolup qaldi.