Shatgül Uyghur

Aridin 24 yil ötken bolsimu hazirghiche xitay hökümiti bu qétimliq mashina partlitish weqesini kimning peyda qilghanliqi yaki qatilning tutulghan yaki tutulmighanliqigha da'ir uchurlarni ashkarilighini yoq.

Eyni chaghdiki jama'et pikrige asaslan'ghanda mashinigha bomba qoyghuchi xitay hökümitining Uyghur élide turushluq herbiy gazarmisining yuqiri derijilik emeldarlirigha chétilidighan bolup, su nazaritining naziri bolghan Uyghur minofni qestlep öltürüshni meqset qilghan iken, emma mashinigha shatgül dadisidin burun chiqqanliqi üchün dadisining ornida weqege duchar bolup qaza qilghan.

Merhum shatgül Uyghur 80-yillarda közge körün'gen talantliq kino artislirining biri idi. U,1980-yili changchün kino studiyisi ishligen “Qalduq qar” namliq hékaye filimde rol élip özining tunji ékran hayatini bashlighan bolsa, uningdin kéyin “Renaning toyi”, “Artis bolmaydighan qiz”, “Sirliq karwan” qatarliq filimlerde arqa-arqidin rol élip özining aktyorluq sahesidiki talantini namayan qilghan idi.

Shatgül Uyghur 1960-yili, 3-ayning 3-küni tughulghan bolup, weqege yoluqqan waqtida emdila 28 yashning qarisini alghan berna qiz idi.

Shatgül Uyghurning ölümi 1980-yillarning axirida Uyghurlar arisida yüz bergen tesiri zor bolghan, Uyghur jama'et arisigha keng tarqalghan we qattiq ghulghula qozghighan weqelerning biri bolghan idi. Shunga sha'ir yasin imin “Shatgül” namida kitab yézip, yash-ösmürler neshriyati teripidin 1988-yilining axirida neshr qildurghan idi. Kitabta shatgül, dadisi Uyghur minof we chong dadisi minof'axun qatarliq 3 ewlad kishilerning sergüzeshtliri bayan qilin'ghan bolup, kitabqa yene shadgülning hayati we ölümige munasiwetlik nurghun süretler kirgüzülgen. Kitab neshr qilinip uzaq ötmey xitay hökümiti teripidin cheklen'gen kitablar tizimlikige kirgüzülüp, kitabxanilarda sétish meniy qilindi we aptori yasin iminning yéziqchiliq hoquqi cheklimige uchridi.

Hemmidin xewerdar bir qisim erbablarning eyni yilliri jama'et sorunlirida bildürüshiche shatgülning dadisi Uyghur minof elsöyer, jama'et ishlirigha köngül bölidighan, peziletlik kishilerning béri bolup, su nazaritige nazir bolghan yilliri Uyghur jama'iti üchün nurghun yaxshi ishlarni qilghan iken.

“Shatgül” namliq kitabta bayan qilinishiche, shatgül Uyghurning chong dadisi minof'axun 1947-yili -2-ayning 25-küni ürümchide yüz bergen xitay gomindangchilirining exmetjan qasimi bashchiliqidiki rehberlerge qarshi qozghighan 25-féwral weqeside puqrache kiyin'gen gomindang eskerliri teripidin urup öltürüwétilgen. Minof'axun shu yilliri birleshme hökümet terkibidiki emeldarlarning biri bolghan burhan shehidining shopuri hem qoghdighuchisi bolghan.