Suzuki sumiko amine: lenjugha yétip bérish (6)

Suzuki sumiko amine özining esirde a'ilisining qumulgha bérish üchün shi'endin seperge atlan'ghanliqini bayan qilip bu heqte eserning “Yamghurda höl bolup quyashqa qaqlinish” dégen bölümide mundaq bayan qilghan:

“Biz ikkinchi küni etigende shi'endiki mashina békitige barduq. Bu béket shi'en munarining yénida idi. Bu yerde aptobus, qara mashinilar köp bolup, ularning her birige belge sélin'ghan, belgilerde baridighan yerning atliri yézilghan idi. Bizni lenjugha apiridighan qara mashinining méngish waqti etigen sa'et sekkizde bolup, bizning nashta qiliwalghidek waqtimiz bar - idi.Biz bashqa yoluchilargha oxshashla yolning boyida öre turup nashta qilishqa bashliduq. Békette kishiler hor nanning arisigha gösh élin'ghan yémeklik sétiwélip yéyishiwatatti. Bizmu shuningdin sétiwélip yéduq. Buningdiki qoy göshi béyjingdin élip kélingen - iken. Birdemdin kéyin yoluchilar bilen shopur birlikte mashinining üstige yük - taqilarni bésishqa bashlidi.Men mashinining üstige chiqip olturush bilenla teng osmanning nesihiti boyiche yapon tilida sözleshni toxtattim. Méning kiyinishlirimdin tartip chach posunumgha qeder xitay xanim - qizlirigha oxshash bolup, méni körgen herqandaq kishi peqetla yaponiyelik démeytti. Balilirim manga mukemmel bolghan béyjing shiwiside sözleytti. Mashinidiki yoluchilar jemiy 12din 13 ge qeder bolup ular asasen déhqan, sodiger,esker,ofitsérlar we ularning a'ilisidikiler idi. Oghlum muzepper quchughumda olturup, xushalliq bilen oynashqa bashlap: - ana, men ayrupilandin mashinini yaxshi körimen - dédi. Qizim ayshe inisining ünlük awazda towlishigha chidimay: - muzepper, bek jédel qilip ketting. Birdem ténich oltursangchu?, dep - kayidi.

Suzuki sumiko amine esirining “Lenjugha yétip bérish” dégen bölikide lenjuning shehrining eyni waqittiki qisqiche tereqqiyati shu yerdiki Uyghur sodigerlirining ehwali toghrisida qisqiche melmatlar bergen bolup, u bu heqte mundaq bayan qilghan:“Biz shi'endin ayrilip bir heptidin kéyin lenjugha yétip kelduq.Biz uzaq sozulghan bu yollarda mashina üstide olturup shamal we aptapning destidin térilirimiz köyüp qaradap ketken idi.Biz olturghan mashina lenju shehirige yétip kirgende balilirim xushaliqidin mashina üstide sekrep kétishti. Lenju bolsa xu'angxé deryasining girwikide bolup ahalisi 200 mingdin oshuq idi. Bu yerning miwiliri,at,kala, qoy tériliri xu'an'ghxé deryasidin kémiler arqiliq bashqa jaylargha toshulup turatti.Lenju aptobus békitining aldidiki yol asfalit yol bolup, yolning chétide zamaniwi uslubta sélin'ghan “Sherqiy shimal soda sariyi”,ögzisi qizil, yéshil renglik gherbche imaretler qatar tizilghan bolup, yoldin ésil pikaplar toxtimay ötüp turatti.Biz taksigha olturup lenju soda sariyigha qarap yol alduq. Men taksida kétiwétip méhmanxanida rahetlinip uxlashni oylighan bolsammu, béshimda yenila ikki kün yol yürüp qumulgha bérish ghemi bar idi.Biz méhmanxanigha yétip kelduq.Birdemdin kéyin osman kastiyum - burulkiliq, igiz boyluq, bestlik yette - sekkiz kishidin bir qanchisini bashlap yataqqa kirdi. Bularning ichide bay ézizimu bar bolup,men uni körüp nahayiti ongaysizlandim.Shundaqtimu men ularni qizghinliq bilen kütüwaldim. Ular men bilen körüshüp ketkendin kéyin osman manga ularni lenjuning milyonérliri we shundaqla shinjang soda birleshmisining dangliq sodigerliri ikenlikini éytti. Osman manga ularning adette el - aghinlirining xotunliri bilen körüshkili kelmeydighanliqini emma men yaponiyelik méhman bolghanliqim üchün buni alahide ehwal dep manga salam qilghili kelgenlikini we özining buningdin nahayiti xoshal bolghanliqini bildürdi.Osman manga chaqchaq qilip: - eger sen méni xoshal qilalisang. Men siyasetchi bolmay tijaretchi bolimen - dédi.Shu küni kechte qizim ayshening salametliki yaxshi bolmay qaldi. Shinjangliq tiwip aysheni körüp,uninggha qizil chiqqanliqini éytti.Osman sirtqa chiqip qurutqan üzümdin bir yaghliq we shinjangning alahide mehsulati bolghan kawawichin yeni xu'ajodin tépip kélip bu qizilgha payda qilidu - dédi.Men: - qizil tolimu xeterlik késel,belkim sel diqqet qilmisaq qizil qizimni öltürüp qoyushi mümkin - dédim.Osman manga: qurutqan üzüm qizilgha shipa bolidu - dédi.Men uninggha: - men peqetla qurutqan üzümning qizilgha payda qilidighanliqini anglap baqmaptimen - dédim.Osman sözini yene qaytilap: - bu üzüm qizimgha shipa bolidu - dédi.Ayishe qattiq qizip ketkenlikidin aghzigha héchnime sélishni xalimaytti.Shundaqtimu men qurutqan üzümni qaynaq sudin élip astaghina uning aghzigha sélip mejburi yigüzdüm.Osman manga: - hazir qumulgha méngishimiz testek turidu.Shunga biz emetning “Tyenchang méhman - sariyigha yötkilip shu yerge orunlishayli - dédi. Emetning méhman - sariyi bolsa lenju qelesining yénida bolup,u bizge hemme jehettin tolimu muwapiq kélidighan saray idi.Osman manga derhal méning sowgha - salamlarni teyyarlap bay eziz bilen ayali lyün chünni yoqlap kélishimni éytti. Men osman'gha: - men lyün chün bilen taza xosham yoq.Uning bilen béyjingda soqushup qalghan - tursam. Néme - dep uning uning öyige sowgha élip salamgha barimen - dédim.Osman manga jawaben: lyün chünning bu yerdiki armiye bilen munasiwiti qoyuq.Shunga méning bezi ishlirimgha tesir yétip qilishi mümkin.Sen choqum bérishing kérek - dédi.Men uninggha qoshuldum.6 - Ayning etigenlikide lenju tolimu qattiq soghaq idi.Qizim ayishening qizitmisi yénip biraz yaxshi bolup,bedenliridiki qizil tügeshke bashlidi.Heqiqeten osman éytqandek qurutqan üzüm uninggha payda qildi. Men osmanning teklipi boyiche bay ezizge amérikining tamaka qutisidin,ayaligha tawar - durdundin

Tikilgen kiyimlerni we uningdin bashqa ayalgha kéreklik ushshaq - chüshek nersilerni élip xadik harwigha olturup shimali derwazidin xu'angxé deryasigha yéqin jenubiy derwazigha bardim. Jenubiy derwazidiki chong köwrük qel'ege tutashqan idi. Men li yüchünning öyige kirsem u bir néme tikiwatqan iken. Deslep méni körüp anche xoshal bolmighan bolsimu emma qolumdiki sowgha - salamlargha qarap birdinla chirayini özgertip külimsireshke bashlidi.U manga qarap: - sizning béyjingdin bu yerge kelmigilikingiz bek teske toxtidi - jumu? - dédi we derhal: - men chay demley - dédi.Lyünchün chay demligech: - hazir kona dostlar lenjugha jem boldi.Biz buningdin nahayiti xoshal - dédi we yuqiri awazda qaqaqlap küldi. U,bir demdin kéyin chay,qurutqan üzüm we tawuz gaziri élip keldi. Men sowghatlirimni échip uninggha berdim.U, nahayiti xoshal bolup ketkenlikidin mu'amilisini özgertip chirayliq tekellup sözler bilen sözleshke bashlidi. U, manga: - men sizni tesir da'irisi zor kishilerning ayalliridin bir qanchisige tonushturay.Ular bilen arilishishingiz nahayiti muhim.Biz béyjingdiki,ichkiy mongghuliyediki ishlarni ulargha démeyli. Bu xotunlarning sewiyisi tolimu töwen,ular héchnémini chüshenmeydu.Peqetla chay oynap bir - birsini yoqlash bilenla kün ötküzidu.Mana bu ularning turmush aditi - dédi. Li yüchünning öyliri nahayiti heshemetlik, katta sélin'ghan we qaltis bizelgen öyler idi. Men bu öylerge qarap tolimu heyran boldum. Men li yüchün bilen xoshliship yataqqa qaytip keldim.Yataqta osman méni kütüp turghan iken.

Axirda ziyaritimizni qobul qilghan yaponiyelik musteqil tarix tetqiqatchisi taro tarixta lenjuda ötken Uyghur sodigerliri heqqide toxtilip mundaq dédi.

- Shinja'ang tarixigha a'it bezi matériyallarda Uyghur sodigerlirining ilgiri lenjuda tére we ayaq zawutlirini qurghanliqi heqqide melumatlar bérilgen.

Awaz ulinishidin tepsilatini anglang.