Amérikidiki musulmanlarning dewiti ‏-“Qur'an tarqitish herikiti”

Muxbirimiz gülchéhre
2015.05.28
quran-tarqitish-iane-qilish.jpg Shimaliy amérika qit'esidiki musulmanlarning 40 nöwetlik yilliq yighilishigha élip kélin'gen qur'anlar tarqitilmaqta. 2015-Yili may, amérika.
Ixtiyariy fotograf Sindra Ann

Shimaliy amérika qit'esidiki musulmanlarning 40 nöwetlik yilliq yighilishi bolghan ICNA ning pa'aliyet programmisida eng köp diqqet qozghighan we musulman ehlining qizghinliq bilen i'ane qilishigha érishken pa'aliyetlerning biri, chikakoni merkez qilghan elfurqan fondi jem'iyiti uyushturghan “Qur'an tarqitish herikiti” boldi. Elfurqan amérikida 2003-yilidin bashlap islam dini dewet jem'iyetlerning biri bolup, fondigha tayinip qur'anning terjime nusxilirini köpeytip bésish we uni her bir a'ililergiche, doxturxana, méhmansaraylar we mektepler hetta türmilergiche tarqitish, qur'an ögitish qatarliqlarni wezipe qilghan. Hazirghiche amérika tupriqida ularning tarqatqan qur'an nusxisi 500 mingdin ashqan bolup, ularning qur'an tarqitish herikiti bilen amérikida 50tin artuq méhmanxanilar qur'an kerimini yataqxanilirigha sepligen.

Ötken hepte axiri amérikidiki musulmanlarning yilliq büyük yighilishida “Resulullah ‛silerning aranglardiki yaxshilar qur'an kerimini ögen'gen we ögetken kishidur‚ dégen”dep yézilghan plakat astida yeshik ‏-yeshik qur'anlarni sétiwéliwatqan kishiler topi diqqitimizni tatti, 56 parche qur'an nusxisi 102 dollar dep baha qoyulghan pochta yeshikliri talash ‏-tartishta élip kétildi we beziliri pulni tölep yeshikni élip mangmidi, bu kishiler bunche köp qur'anni kimler üchün sétiwalghandu dégen qiziqish bilen, pa'aliyet üstidiki bir muslimedin bu qur'an tarqitish herikiti heqqide chüshendürüsh bérishni soriduq:
-Biz qur'an kerimining her bir terjime nusxilirini her bir a'ililergiche yetküzüshni meqset qilip pa'aliyet élip bériwatimiz, bu qur'anning her bir nusxisi aran 2 dollargha toghra kélidu, 102 dollargha bir yeshik sétiwalghanda 56 parche qur'anni oxshimighan a'ile we qollargha yetküzeleymiz, bu pa'aliyitimizni qollap yeshik sétiwalghuchilar bizning dawayimizgha hemkarlashqan bolidu. Sawabi ortaq bolidu. Insha'alla.
Resulullah: “Kim allaning kitabidin bir herp oqusa, bir yaxshiliqqa érishidu, bir yaxshiliq on hesse köpiyidu...” dégen bu muslime yene “Qur'an tarqitish herikiti” élip bériwatqan teshkilatning amérikida dewetni burch qilghan bir fond ikenlikini we qur'an tarqitish herikitini bashlap hazirgha qeder 53 méhmansaraylargha qur'an kirgüzgenlikini pexirlinish tuyghusi bilen alahide eskertti:
-Bilisizghu? her qandaq méhmansaraylargha chüshsingiz, yataq öyide birdin injilni körisi'iz, bolupmu amérikida omumyüzlük shundaq. Biz shuninggha oxshash qur'annimu shu méhmansaraylargha seplesh üchün heriket élip bériwatimiz, elhemdulilla musulman qérindashlarning fondimizni qollishi, saxawetchilerning i'aniliri bilen hazirghiche amérikidiki 53 méhmansaraylar qur'an kerimini her bir yataq öylirigiche seplidi, insha'alla buni yenimu kéngeytiwatimiz.

Islam dinining desturi, muqeddes kitab qur'ani kerim nazil qilin'ghan'gha 1400yildin ashti.Qur'an kerim ereb tili bilen nazil qilin'ghan bolsimu, pütün dunya musulmanlirining qur'an kerimini bilishi we uninggha emel qilishi üchün, her xil tildiki milletlerning alim ‏-ölimaliri teripidin qur'an kerimining hazirghiche 30din artuq tilda 140 xildin artuq terjime nusxiliri yoruqluq kördi. Qur'an kerimini bésish we neshr qilishtin bashqa, uning terjime nusxilirinimu tarqitish islam dinini keng tarqitishning muhim yolidur. Yeni dewetning bir muhim türi hésablinidu., biz “Qur'an tarqitish herikiti” dep atalghan fondi pa'aliyiti élip bériwatqan elfurqan jem'iyiti we uning pa'aliyetlirini mezkur fondining qurghuchisi we prézidénti wajehid seyidning fondining torigha qoyghan süretlik ilawisi arqiliq tonushup chiqayli :

‏-Essalamu'eleykum eleykum we rehmetullahi berikatu-elfurqan fondi jem'iyiti 2003-yili qurulup ishqa kirishtürülgen dewet teshkilati, qur'anni tarqitish we ögitishni özining nishani qilghan. “Qur'an tarqitish herikiti” bolsa, amérikida bashlighan tunji programmisining biri, qur'an terjime nusxilirini tarqitishni meqset qilghan. Hazirghiche 500ming parche qur'anni öymu ‏-öy tarqattuq we yene doxturxana, yashan'ghanlar sanatoriyiliri, türme we méhmanxanilarghiche tarqitildi. Bizning bu herikitimiz bilen elhemdullilla nurghun qérindashlirimiz islam dinini qobul qildi. Bizning kitablirimizni yene tor betlirimiz arqiliq sétiwalghili bolidu. Biz asasliqi, kishilerning qur'an kerimini chüshinishke bolghan jiddiy éhtiyajini qandurush üchün islamiyet, fond, teshwiq-terbiye, psixika jehettin yéteklesh, imanini kücheytish éhtiyajigha meslihetler bérish xizmetliri élip barimiz.

Elhemdulilla pa'aliyetlirimizde sizlerning qollishinglar bilen allaning chaqiriqi, möjizisi qur'an her bir jüp qollarghiche yetküsi.

Amérikidiki musulmanlar behrimen boluwatqan diniy erkinlik we ularning din tarqitishidiki ijazet we keng yollarni Uyghur musulmanlirigha sélishturup körgende intayin zor perqlerni körüp yételeymiz.

Uyghur élida texminen 20 milyon musulman yashaydu, emma lékin islam dinida we islam dinining desturi bolghan qur'an kerim xitay hökümitining türlük shekillerdiki tosqunluqlirigha uchrap kelmekte. Zamanimizda Uyghur musulmanlirining qur'an kerimini chüshinishige bolghan jiddiy éhtiyajini Uyghurlarning ichidin yétiship chiqqan muhemmed salih damolla hajim terjime qilip chiqqan we 1986-yili bésilghan terjime qamdighan idi. Shübhisizki, muhemmed salih damolla hajim terjimisidiki qur'an kerimining Uyghurche terjimisi nahayiti ixcham, chüshinishlik, til we mene jehettin intayin saghlam bolup, Uyghur musulmanlirining qur'an kerimini chüshinishide asasi rol bolup kelmekte. Halbuki, xitay hökümitining cheklimisi bilen muhemmed salih damollam hajim terjimisidiki qur'an kerimining Uyghurche terjimisining qayta neshr qilinmasliqi we qur'anning xitay da'iriliri teripidin qayta neshr qildurulghan yéngi terjime nusxilirining shübhe qozghishi shundaqla qur'an we bashqa diniy mezmundiki kitablarni hökümet bashqurushidiki bashqa kitabxanilarda sétishni cheklishi qatarliqlar, Uyghur musulmanlirining qur'an kerimini toghra shekilde chüshinishide tosalghu yaritip, ularning étiqadini kücheytish teshnaliqini téximu kücheytmekte.

Bu heqte türkiyediki jama'et erbapliridin hamut köktürk ependi, Uyghurlarmu bashqa musulmanlargha oxshashla qur'an we diniy kitablargha mohtaj bolsimu, xitay hökümitining uning tarqitilishini, hetta diniy söz ibarilernimu qattiq yosunda cheklewatqanliqini, heddidin ashqan diniy basturush dep tenqid qildi we buning emeliyette Uyghur musulmanlarning diniy étiqadining téximu küchiyishige türtke bolidu dep qaraydighanliqini otturigha qoydi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.