Тоқсу наһийисиниң юлтузбағ базиридики 20 мәсчиттин он бири чеқиветилгән

Қәшқәр вә хотәнләрдә “мәсчитләрни ихчамлаш” намида елип бериливатқан мәсчит чеқиш долқуни ақсу вилайити тәвәсидиму давам қилмақта. Мухбиримизниң әң йеқинқи ениқлашлиридин мәлум болушичә, тоқсу наһийисиниң юлтузбағ базирида бар болған 20 мәсчиттин 11 мәсчит чеқиветилгән. Базар ичидики чеқиветилгән қәдимий мәсчитләрдин топаериқ вә гүлбағ мәсчитлириниң орниға хитай қурулуш ширкәтлири аһалиләр олтурақ бинаси салған.

Һөрмәтлик радио аңлиғучилар, хитайниң әнглийәдики баш әлчиси йеқинда “малийә вақти гезити” дә мақалә елан қилип, уйғур районида 24400 мәсчит барлиқи вә уйғур райониниң дуня бойичә мәсчит әң көп җай һесаблинидиғанлиқини илгири сүргән иди. У бу сөзлирини ғәрб мәтбуатлирида йеқиндин буян елан қилиниватқан уйғур райониниң сиясий вә кишилик һоқуқ вәзийити һәққидики мақалиләргә җавабән баян қилған. У мақалисидә алдинқи йили хотән вә қәшқәрләрдә башланған “мәсчитләрни ихчамлаш” намидики мәсчит чеқиш долқуни һәққидә еғиз ачмиған.

Биз уйғур райониға қарита елип барған телефон зиярәтлиримиз давамида хитайниң мәсчит чеқиш һәрикитиниң нөвәттики иҗраатлири һәққидиму ениқлаш елип бардуқ. Ениқлашлиримиз давамида ақсуниң тоқсу наһийә юлтузбағ базирида әслидә 20 мәсчит барлиқи, бу мәсчитләрдин 11 ниң бу йил чеқиветилгәнлики ашкариланди. 

Өткән йилидики ениқлашлиримиз давамида хотәнниң илчи йезисида чеқиветилгән икки мәсчиттин бири хитай карханилиридин бириниң ич кийим фабрикисиға, йәнә бирсиниң болса кәнт мәдәний көңүл ечиш залиға айландуриветилгәнлики ашкариланған иди. Мәлум болушичә, бу йил тоқсу юлтузбағда чеқиветилгән мәсчитләрдин бири топаериқ мәсчити, йәнә бири гүлбағ мәсчити болуп, бу мәсчитләрниң орниға аһалиләр олтурақ бинаси селинған. Бу аһалиликләр олтурақ бинасиниң хитай қурулуш ширкәтлири тәрипидин селинғанлиқи ениқ, әмма у биналарда кимләрниң олтуридиғанлиқи һазирчә мәлум әмәс.

Иҗтимаий таратқулардики учурлардин мәлум болушичә, әнглийәдики хитай баш әлчисиниң уйғур районидики мәсчитләр һәққидә қилған юқириқи сөзлири җавабсиз қалмиған. Дуня уйғур қурултийиниң алий рәһбири рабийә қадир ханим түнүгүн хәлқаралиқ уйғур кишилик һоқуқ вә демократийини илгири сүрүш җәмийитиниң торбетидә бир мақалә елан қилип, хитай баш әлчисиниң юқириқи сөзлиригә рәддийә бәргән.

У сөзидә уйғур районида мәвҗут мәсчитләрниң уйғурларниң әсирләрдин буянқи мәдәнийәт мираслири икәнлики, бүгүн бу мәсчитләрниң зор бир қисминиң чеқилиш вә тақилиштәк қисмәткә дуч келиши билән бирликтә мана мушу мәсчитләрдә тәблиғ аңлиған вә ибадәт қилған 3 милйонға йеқин уйғурниң нөвәттә йиғивелиш лагерлирида гөрүгә елиқлиқ икәнликини илгири сүргән.