Peyziwattiki saqchi: “Hejdin qaytqan Uyghurlar udul terbiyilesh merkizige ewetilidu”

Bügün téléfon ziyaritimizni qobul qilghan peyziwattiki bir aktip saqchi xadimi bu yil hejdin qaytqanlarning öyige qaytishtin awwal udul wilayet yaki nahiyediki “Terbiyelesh merkizi” ge ewetilidighanliqini bildürdi. U yene az dégende 4-5 kün dawam qilidighan bu “Terbiye” jeryanida hajilarning öyige qaytalmaydighanliqi, “Terbiye” ni tügetkendin kéyin, ish-heriket we idiyesining dawamliq közitilidighanliqini ashkarilidi.

Bu yil Uyghur aptonom rayonidin hejge kelgenlerning hej mezgilide adettin tashqiri qattiq nazaret qilin'ghanliqi ashkarilan'ghan idi. Uyghur hajilarning weziyitini yillardin béri izchil közitip kéliwatqan se'udi erebistandiki Uyghur muhajir exmet mömin ependi, Uyghur hajilarning yurtigha qaytqandin kéyin, ehwalining yenila endishilinerlik ikenlikini bayan qildi.

Uning eng yéqinda igiligen uchurlargha asasen bildürüshiche, Uyghur hajilar weten'ge qaytqandin kéyin awwal ürümchide, uningdin kéyin öz yurtlirida qayta terbiyege ewetilidu. Exmet mömin ependining bu uchurliri xitayning peyziwattiki bir aktip saqchi xadimi teripidin delillendi.

Mezkur saqchi özi mes'ul kentning qisqiche ehwali we özining shexsiy xizmet netijisi heqqide melumat bergendin kéyin, kentidin hejige ketken 64 yashliq hélixan (hélimexan) abla xanimning hejdin kelgendin kéyin bashtin kechüridighanliri heqqidimu melumat berdi. Uning déyishiche, hajilar ürümchige kelgendin kéyin, da'iriler ularni wilayetlik yaki nahiyilik birlik sep bölümige tapshuridu. Birliksep idarisi ularni terbiyilesh merkezlirige orunlashturidu. Hajilar az dégende 4-5 kün'ge qeder, yeni kurs tamamlan'ghan'gha qeder öyige qaytalmaydu.

Ikki heptining aldida igiligen uchurlirimizda bu yil da'irilerning hejge kélidighanlarni teshkilleshte qiynalghanliqi, chünki köpinche kishilerning awarichiliktin qorqup hejge tizimlitishtin özini qachurghanliqi, da'irilerning burunqi tizimlikke asasen haji namzatlirini righbetlendürüsh arqiliq tizimlikni toldurghanliqi bayan qilin'ghan idi.

Peyziwatliq saqchi xadimi, öz kentidiki haji namzatining hejge özlükidin tizimlatqanliqini ilgiri sürdi. Emma u yurtigha qaytqan hajilarning awarichiliktin qutulalmaydighanliqini yoshurmidi. Uning déyishiche, hajilar yurtigha qaytqandin kéyin, ularning chet'el örp-adetliri yaki “Xata idiye” lerni yuqturuwalghan yaki yuqturuwalmighanliqi mexsus közitilidu.

Se'udi erebistandiki Uyghur muhajirlarning bayan qilishiche, Uyghur aptonom rayonidin kelgen hajilar bu yil 6-séntebirdin bashlap, ömek bashliqlirining yétekchilikide türkümlerge bölünüp se'udi erebistandin ayrilishqa bashlighan. Ularning nöwette ürümchide atalmish “Terbiye” éliwatqanliqi perez qilinmaqta.

Yuqiridiki awaz ulinishidin tepsilatini anglighaysiler.