Esirge sozulghan wetensizlik: ghulamidin paxtaning hayati (6-qisim)

1970-Yillarning axirlirigha kelgende, amérika bilen sowét ittipaqini merkez qilghan ikki chong lagér otturisidiki soghuq urush téximu yuqiri pellige kötürülidu. Amérika sowét ittipaqi bilen bolghan is-tüteksiz soghuq urushta kommunist xitayni öz yénigha tartidu.

1979-Yili xitay kompartiyesining ikkinchi ewlad rehbiri déng shyawpingning amérika ziyariti harpisida, amérika hökümiti xitayning telipi boyiche gérmaniyedin anglitish béridighan “Azadliq radiyosi” ning Uyghurche anglitishini emeldin qalduridu. Bu yillarda amérikada tenha pa'aliyet élip bériwatqan ghulamidin paxta gérmaniyediki sepdashliridin erkin alptékin qatarliqlar bilen birlikte terep-tereptin heriket qilip, Uyghurlarning gherb dunyasidiki birdin bir awazini saqlap qélish üchün küresh qilidu.

1980-Yillargha kelgende ghulamidin paxta amérika uniwérsitétliridiki ottura asiyani tetqiq qilidighan ilim ademliri bilen hemkarliship, Uyghurlarning medeniyet we tarixini tonushturidighan ilmiy pa'aliyetlerde bolidu, shundaqla “Amérika türkistanliqlar jem'iyiti”de muhim wezipilerni öteydu.

1991-Yili sabiq sowétlar ittipaqi ghulap, ottura asiyadiki türk jumhuriyetliri arqa-arqidin musteqil bolghandin kéyin, ghulamidin paxta amérikagha kélishke bashlighan Uyghur yashliri bilen meslihetliship, amérikada Uyghur teshkilati qurushning teyyarliq xizmetlirige kirishidu.

1992-Yili istanbulda échilghan sherqiy türkistan milliy qurultiyigha qatniship, shu waqitta hayat yashawatqan milliy inqilab shahitliridin abdure'up mexsum, ziya semedi, yüsüpbeg muxlisi, hashir wahidi qatarliq shexsler bilen hemsöhbette bolidu.

1998-Yili amérikadiki Uyghurlarning tunji teshkilati bolghan amérika Uyghur birleshmisi qurulghanda, ghulamidin paxta jama'etni teshkillesh, jem'iyet nizamnamisini tüzüsh we jem'iyetning idare hey'itini turghuzush ishlirida muhim rol oynaydu.

2000-Yillardin kéyin ghulamidin paxta ependi yashinip qalghanliqigha qarimay, amérikadiki Uyghurlarning barliq pa'aliyetliride aktip rol oynaydu. Kéyinche “Altun oq” Uyghur kitabliri tor bétini tesis qilip, ömür boyi yighqan kitab-matériyallirini bu tor betke qoyup, oqurmenlerning paydilinishigha sunidu. Hazir 90 yashqa kirgen ghulamidin paxta hélihem yiraqtiki wetini sherqiy türkistan'gha bolghan séghinish we uning kelgüsige bolghan arzu-ümidliri bilen nyu-yorqta yashimaqta.

“Esirge sozulghan wetensizlik” namliq bu höjjetlik filimning 6-qismi, yeni eng axirqi qismidur.