Dolqun eysa ependi bashchiliqidiki hey'et washin'gtonda muhim uchrishishlarda boldi
2019.02.15

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependi mushu ayning 6-küni amérika paytexti washin'gtondiki aqillar merkizi bolghan xudson institutining teklipige bina'en mezkur institut uyushturghan yighin'gha qatnishish üchün kelgen idi. U bu yighinni netijilik axirlashturghandin kéyin paytext washin'gtondiki pa'aliyetlirini dawamlashturup, amérika siyaset sahesidiki muhim organ we shexsler bilen körüshti. U bügün radi'oyimizning ziyaritini qobul qilip bu heqtiki so'allirimizgha jawab berdi.
U bu qétimqi uchrishishlirining asasiy meqsitining amérika dölet mejliside tonushturulidighan Uyghurlargha a'it ikki qanun layihisining maqullinishi üchün yenimu köp awaz teshkillesh bolghanliqini éytti.
Dolqun eysa ependi bir heptidin buyan amérika Uyghur kishilik hoquq qurulushi bashliqi ömer qanat ependi we Uyghur kishilik hoquq qurulushining tashqi ishlar mes'uli lu'isa giriw xanimlar birlikte “Uyghur kishilik hoquq siyasiti-2019” namliq qanun layihisining imza qoyghuchiliridin bolghan amérika dölet mejlisining kéngesh palatasi ezasi téd yoxo, amérika dölet mejliside sunulghan Uyghurlargha munasiwetlik yene bir qanun layihisi- “Uyghur qanuni” ning imza qoyghuchisi, amérika dölet mejlisining démokratlar partiyesige mensup awam palata ezasi bred shérmin bilen uchrashqan. Ular yene kéngesh palatasining gholluq ezasi téd kruz, amérika tashqi ishlar ministirliqining dini ishlargha mes'ul alahide elchisi sem brownbek qatarliq muhim erbablar bilenmu biwasite uchriship Uyghurlar ehwalini tonushturghan. Bu hey'et yene kéngesh palata ezasi marko rubiyoning ishxanisi, aq saray we tashqi ishlar ministirliqining alaqidar xadimliri bilen biwasite körüshüp ularning Uyghur dawasini qollighanliqigha rehmet éytqan shundaqla ulardin yardemlirini dawamlashturushni telep qilghan.
Ömer qanat ependining bildürüshiche, bu bir hepte jeryanida ular yene amérikadiki muhim tetqiqat organliri, washin'gton pochtisi qatarliq muhim axbarat wasitiliri hem shundaqla herqaysi dini guruppilarning wekilliri bilen uchrashqan.
Melum bolushiche, bu qétim amérika siyaset sahesidiki shexsler we organlar bilen élip bérilghan uchrishishlarning yene bir muhim mezmuni bolsa “Xelq'ara magnétskiy qanuni” arqiliq Uyghur élidiki lagér tüzümi we bashqa bésim siyasetlirini ijra qilishta biwasite rol oynawatqan shexslerni jazalash mesilisi bolghan. Ömer qanat ependi bu jehette ijabiy tereqqiyatlar bolghanliqini we buning pat arida netijisi körülüshige bolghan ümidini bildürdi.
Dolqun eysa ependining éytishiche, u bu qétimliq ziyaritide amérikida Uyghur mesilisige bolghan diqqetning zor derijide ashqanliqini hés qilghan.
Yéqinqi künlerdin buyan ataqliq muzikant we naxshichi abduréhim héytning lagérdiki ölüm xewiri chiqqandin kéyin xitay hökümitining uning widiyosini tarqitishi dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur jama'itini heriketke keltürgen idi. Netijide, bir qisim Uyghur yashlirining bashlamchiliq qilishi bilen ijtima'iy taratqularda “Menmu Uyghur” herikiti qozghilip xelq'ara axbaratlarning zor diqqitini qozghighan. Dolqun eysa ependi amérikadiki uchrishishliridimu bu heriketning köp qétim tilgha élin'ghanliqini, bu heriketning amérika hökümet sahesidimu diqqet tartqanliqini éytip, dunyadiki barliq Uyghurlarni mana mushundaq ijtima'iy heriketlerni dawamliq qanat yaydurushqa dewet qildi.