Firansiyelik zhurnalist ursula: “Yéziwatqan kitabimda asasliqi Uyghurlar heqqide toxtaldim”

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2016.07.18
firansiye-muxbir-ursula-1.jpg Uyghurlar toghrisida yazghan maqalisi tüpeylidin xitaydin heydelgen firansiyelik zhurnalist ursula xanim parizh sheherlik hökümet binasida chaqirilghan 5-iyul weqesi we ilham toxti toghrisidiki ilmiy muhakime yighinida söz qilmaqta. 2016-Yili 8-iyul, firansiye.
RFA/Qutluq

2015-Yilining axiri özining Uyghurlar toghrisida yazghan maqalisi tüpeylidin xitaydin heydelgen firansiyelik zhurnalist ursula xanim 8-iyul parizh sheherlik hökümet binasida chaqirilghan 5-iyul weqesi we ilham toxti toghrisidiki ilmiy muhakime yighini jeryanida bizning ziyaritimizni qobul qilip, özining xitaydiki kishilik hoquq mesililiri toghrisida mexsus bir kitab yéziwatqanliqi heqqide toxtilip mundaq dédi: “Men özümning néme sewebtin xitaydin heydelgenlikimdin ibaret bu weqe heqqide kitab yéziwatimen. Mundaqche éytqanda, esirimde xitayda néme ishlarning yüz bériwatqanliqini yeni xitay hökümiti tashqi dunyadin yoshurup xelq'ara metbu'atlarda ashkarilashni xalimighan, biraq biz chet'ellik zhurnalistlar alliqachan igiligen bir qisim pakitliq mesililer toghrisida toxtaldim” dédi.

Ursula xanim esiride xitaydiki Uyghurlar mesilisining asasliq téma qilin'ghanliqini bayan qilip: “Uyghurlar mesilisi esirimde asasliq otturigha qoyuldi. Chünki men Uyghurlar heqqide qelem tewretkenlikim üchün xitaydin heydelgen idim” dédi.

Biraq, u esirde Uyghurlarning kishilik hoquq mesililiride asasliqi némiler heqqide toxtalghanliqini tilgha almidi.

U, esiride yene, tibetler, xitaydiki xristi'an diniy muritliri we shundaqla adettiki yer zéminliridin, öy-mülükliridin ayrilghan puqralar toghrisidimu toxtalghanliqini bayan qilip ötti.

Ursula xanim kitabi neshr qilin'ghandin kéyin xitay hökümitining özige her-xil bésimlarni qilishidin qilche ensirimeydighanliqini eskertip: “Men firansiyede yashaymen, shunga xitay hökümitining manga türlük tehdit sélishidin qilche qorqmaymen” dédi.

Zhurnalist ursula özining kitabining firansuz we in'gliz tillirida neshr qilinidighanliqini bildürüsh bilen birge, yéqin kelgüside eserning teywen we xongkonglarda xitay tiligha terjime qilinishinimu ümid qilidighanliqini éytti.

Zhurnalist ursula xanim bilen élip bérilghan bu qétimqi söhbitimizge hemsöhbet bolghan dunya Uyghur qurultiyining bash katipi dolqun eysa ursula xanimning yéqindin buyan xelq'araliq sorunlarda Uyghur mesilisini anglitishta belgilik rol oynawatqanliqini bildürdi.

Ursula xanim bilen uzundin biri Uyghur mesilisi heqqide pikirliship kéliwatqan firansiye Uyghur jem'iyitining re'is erkin ablimit ötken yili ursula xanim xitaydin heydilip firansiyege qaytip kelgendin kéyin, firansiye axbaratlirida Uyghur mesilisini janliq anglatqanliqini bildürdi.

Dolqun eysa ursula xanimning yéqinda neshr qilinidighan mezkur kitabining xelq'ara jem'iyetke Uyghur mesilisini anglitishta belgilik rol oynaydighanliqini ilgiri sürdi.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.