Кәлпиндики тутқунда чәтәлләрдә уруқ - туғқанлири бар аилиләрниң нишан қилиниватқанлиқи оттуриға чиқти

Мухбиримиз меһрибан
2016.02.20
erk-flim-studyodi-abdurahman-ozturk-turkiye-tvde.jpg Әрк студийәси мудири абдурахман өзтүрк әпәнди(солда) түркийә телевизийәсидә. 2011-Йили өктәбир.
RFA


2015 - Йили яз пәслидә кәлпиндә башланған “қанунсиз диний паалийәтләргә зәрбә бериш” намидики тутқун һәрикитидә, диний етиқади күчлүк аилиләр вә чәтәлләрдә уруқ - туғқанлири барларниң нишан қилинғанлиқи, һәтта хитай һөкүмити үчүн узун йил хизмәт қилған һөкүмәт кадирлириниңму тутқун қилинип аилә бойичә қамақ җазасиға һөкүм қилинған әһвалларниң йүз бәргәнлики ашкариланди.

Муһаҗирәттики уйғур паалийәтчилири бу һәқтә тохтилип, хитай һөкүмәт даирилириниң нөвәттә чәтәлләрдики уйғур паалийәтчилиригә һәр хил васитиләрни қоллинип тәһдит селиватқанлиқини билдүрди.

Бултур язда ақсуниң кәлпин наһийисидә елип берилған “қанунсиз диний паалийәтләргә зәрбә бериш” һәрикитидә, муһаҗирәттә яшаватқан уйғур режиссор абдурахман өзтүркниң туғқанлиридин, кәлпинниң юрчи йезисидин мәмәт йүсүп, ясин мәмәт, әмәрҗан абдурахман, әхмәтҗан абдурахман қатарлиқларниң тутқун қилинип сотланғанлиқи ашкариланғандин кейин, радиомиз кәлпин наһийисидин йәниму илгириләп учур игиләш арқилиқ, бултур язда башланған тутқун қилиш һәрикитидә 25 яштин төвән уйғур яшлириниң вә чәтәлләрдә уруқ - туғқанлири бар уйғурларниң тутқун нишаниға айланғанлиқи мәлум болди.

Кәлпиндин зияритимизни қобул қилған, әмма кимликини ашкарилашни халимиған уйғурларниң билдүрүшичә, бултур язда елип берилған кәң - көләмлик тутқун һәрикитидә узун йиллардин буян наһийилик һөкүмәт вә наһийилик парткомда тәрҗиманлиқ хизмитини ишләп келиватқан муһәммәтимин барат аилиси “қанунсиз диний әқидиләрни тәшвиқ қилған” дегән җинайәт артилип, пүтүн аилә бойичә тутқун қилинип сотлиниш қисмитигә йолуққан.

Мәлум болушичә, бултур яздики тутқунда 55 яшлиқ тәрҗиман муһәммәтимин баратниң оғли муддәтсиз қамақ җазасиға һөкүм қилинған, муһәммәтимин баратқа муддәтлик 15 йиллиқ қамақ җазаси берилгән, аяли айшәмханға 7 йиллиқ қамақ җазаси берилгән.

Муһәммәтимин барат аилисиниң әһвалини яхши билидиған уйғурларниң билдүрүшичә, узун йил хитай һөкүмитигә садиқлиқ билән ишлигән муһәммәтимин баратниң иниси мамут барат үрүмчи оттура хәлқ сотида ишләйдиған болуп, муһәммәтимин барат аилисигә кәлгән бу соруқчилиқта униң хитайниң қанун иҗра қилиш орнида ишләйдиған инисиму ярдәм қилалмиған.

Чәтәлләрдә муһаҗирәттә яшаватқан уйғурлардин канададики уйғур паалийәтчиси шаир туйғун абдувәли әпәнди радиомиз зияритини қобул қилип, өзи игилигән әһваллардин бултур яздики тутқун қилиш һәрикитидә кәлпин наһийисидики диний етиқади күчлүк аилиләрдин башқа, чәтәлләрдә уруқ - туғқанлири бар уйғурлар асаслиқ тәкшүрүш вә тутқун қилиниш нишани қилинғанлиқини, муһаҗирәттики яш режиссор абдурахман өзтүркниң төт бир нәврә туғқини тутқун қилинғандин башқа йәнә, голландийәдики уйғур паалийәтчиси әйса қари қатарлиқ әсли юрти кәлпин болған бир қисим муһаҗирәттики уйғурларниң уруқ - туғқанлириниң тутқун қилинғанлиқи һәққидә учур алғанлиқини билдүрди.

Кәлпиндики һөкүмәт даирилиридин мәзкур “қанунсиз диний етиқад паалийәтлиригә зәрбә бериш” һәрикити вә тутқун қилинған уйғурлар һәққидә йәниму илгириләп әһвал игиләшкә тиришқан болсақму, әмма кәлпин йорчи йезиси, ачал йезиси қатарлиқ сақчиханилардики нөвәтчи хадимлар телефонни алмиди.

Гәзлик йезиси сақчиханисидики нөвәтчи хадимлар телефонимизни алған болсиму, әмма телефонниң америкидики әркин асия радиосидин берилгәнликини билгәндин кейин, кәлпиндә тутқун қилинған уйғурларниң әһвали һәққидики учурларниң җуңгониң ички ишлириға ятидиғанлиқини тәкитләп зияритимизни рәт қилди.

Дуня уйғур қурултийи иҗраийә комитет рәиси долқун әйса әпәнди, өзлириниң йеқинқи йилларда уйғурларға қарита елип бериливатқан һәр хил намлардики зәрбә бериш, тутқун қилиш һәрикәтлири һәққидә игилигән әһваллардин доклат тәйярлап, бирләшкән дөләтләр тәшкилати қатарлиқ хәлқаралиқ тәшкилатларға йоллап келиватқанлиқини, кәлпиндә елип бериливатқан бастуруш, тутқун қилишта қолға елинған уйғурлар һәққидиму язма доклат тәйярлаватқанлиқини билдүрди.

Долқун әйса әпәнди йәнә абдурахман өзтүркниң уруқ - туғқанлириниң тутқун қилиниш вәқәсини нәқил елип, даириләрниң нөвәттә муһаҗирәттә яшаватқан уйғурларниң вәтәндики уруқ - туғқанлириға һәр хил йоллар арқилиқ тәһдит селиватқанлиқини билдүрди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.